Suriye cephelerinden Dünya’ya yayılan tehlike: Captagon

   Beyrut Limanı'nda Basra Körfezi'ne giden portakal sevkiyatında gerçek portakalların yanında yüzlerce plastik portakal vardı. Plastik meyveleri açtıklarında, içlerinde beyaz haplarla dolu plastik torbalar buldular. Torbalardan toplamda 9 milyon hap ele geçirildi.

   İtalya Salerno Limanı'nda neredeyse dünyanın rekor sevkiyatı olan ve 1 milyar doları aşan  84 milyon hap ele geçirildi. Haplar, Suriye'den gelmişti.

   Yunanistan'da ele geçirilen 33 milyon hapın izi ise Lazkiye'ye kadar uzanıyor. Bu sevkiyatlar arasında, üzerinde "Suriye'de üretilmiştir" yazan domates salçalarına gizlenmiş olanlar da var.

Bu hapların ortak özelliği, hepsinin Captagon isimli bir amfetamin olmasıydı.

Geçtiğimiz cuma Fas Tanca Limanı'nda deniz ticareti yapan bir gemide 2 milyondan fazla Captagon'un ele geçirilmesi, maddenin Kuzey Afrika ülkelerinde de yaygın olarak kullanıldığını gösterdi. 

Biz de bu kadar gündemde olan bu maddeyi yakından inceleyelim istedik.

Captagon, bilinen isimleriyle kamyoncu ilacı, gece kuşu ve yolcu hapı... "Fakir adamın kokaini" olarak da anılan bu hapa Orta Doğulular ise Abu Hilalain' (iki hilalin babası) diyor.

Madde, ilk olarak 1961 yılında hiperaktivite tedavisi amacıyla Almanya'da bulundu. Daha sonraki yıllarda Captagon ismini alarak Avrupa'ya yayıldı ve reçete edilmeye başlandı. Ancak yan etkileri nedeniyle 1980'lerde BM tarafından yasaklandı.

Avrupa'da ortaya çıkan Captagon, yasaklara rağmen suç çeteleri tarafından Arap Yarımadası'na ulaştı. Şimdi ise hızlı bir şekilde Kuzey Afrika'ya yayılıyor. Fakat artık üreticileri Avrupalı şebekeler değil.

Günümüzde Captagon'un üretimi ve kaçakçılığı gizemini koruyor. Yine de bölgeye sağlanan hapın çoğunun Suriye'den geldiği biliniyor. İtalya'daki sevkiyatın, Suriye hükümeti ve İran destekli Hizbullah tarafından kontrol edilen bölgeye uzandığı takip edildi.

Captagon'un Orta Doğu'daki üretimi, ticareti ve tüketimi, son on yılda bölgenin en popüler uyuşturucusu haline gelmesiyle birlikte fırladı. 2021 yılında Ortadoğu'da Captagon ticareti, 5 milyar doları aştı.

Irak uyuşturucu baskınları sırasında büyük miktarda Captagon ele geçirildi. Yetkililer, Captagon'un ülkedeki en popüler ikinci uyuşturucu olduğunu söylüyor.

Askerleri cesaretlendirmek için kullanılıyor

Son yıllarda Captagon'un yasa dışı kullanımı Orta Doğu ülkelerinde arttı. Hap özellikle Suriye cephelerinde, askerlerin uykusuzluğunu ve dikkat dağınıklığını en aza indirmek için kullanılıyor.

Aynı zamanda hap, askerlerin cesaret duygusunu arttırıyor ve cephede tetikte kalmalarına yardımcı oluyor. Bu yüzden Suriye Silahlı Kuvvetleri tarafından askerlere cepheye gitmeden önce veriliyor.

Ürdün'ün başkenti Amman'da bulunan psikiyatri hastanesi Al-Rashid'te Captagon mağduru birey oldukça fazla.

BBC'ye röportaj veren Hemşire Hadeel Bitar şunları söylüyor:

"Uzun bir süreç. Hastalar en az bir ay, bazen üç ay kalıyor."

Danışman Psikiyatrist ve Klinik Direktörü Doktor Ali al-Qam ekliyor:

"Ayrıca çok bağımlılık yapıyor. İnsanlar bir tabletle başlıyor ve sonra iki ya da üç artırıyor. Sonra kristal meth gibi daha ciddi bir maddeye geçiyor."

Operasyonel Analiz ve Araştırma Merkezi (COAR) Suriye analisti Ian Larson hap hakkında şunları söyledi:

“Captagon üretiminin en belirgin olduğu alanlar, Esad rejiminin ve rejimin ailesinin kaleleridir."

Suriye'de on yıl süren savaş boyunca Captagon ve türevi uyuşturuculardan dolayı bilinmeyen sayıda asker öldü.

Halk sefillik çekerken Esad rejimi kesesini doldurmaya devam ediyor

Özel makineler ve düzinelerce laboratuvarla rejim, savaşın yıktığı Suriye'yi dünyanın önde gelen narkotik işletmelerinden birine dönüştürdü.

The New York Times gibi medya kuruluşlarının haberlerinde Esad rejiminin kontrolü altındaki bölgelere "narko-devlet" ve "haşiş cumhuriyeti" lakapları verildi.

Analistler, Newlines Enstitünün Captagon raporunda Suriye üst düzey yöneticileri hedef aldı:

"Suriye hükümeti, Captagon ticaretinin temel itici güçleridir. Üretim ve kaçakçılıkta bakanlık düzeyindeki suç ortaklığı, ticareti uluslararası yaptırımlar arasında siyasi ve ekonomik hayatta kalma aracı olarak kullanır."

Rapor analisti Caroline Rose, Hizbullah'ın da işin içinde olduğunu belirtti:

"Suriye hükümeti Captagon üretimi ve ticaretinde teknik ve lojistik destek için Hizbullah gibi diğer silahlı gruplarla yerel ittifak yapılarını kullanıyor gibi görünüyor."

Hizbullah'ın büyük nüfuz sahibi olduğu bazı bölgeler, kaçakçılık operasyonlarında kilit rol oynuyor.

Captagon, şu anda Suriye'nin en değerli ihracat ürünü ve hiçbir şekilde ekonomiyi kalkındıramayan rejim için önemli bir gelir kaynağı.

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hükümeti, durumu yalanlıyor. Buna rağmen maddenin ana üreticisinin Suriye, ana tüketicisinin de Suudi Arabistan olduğu biliniyor.