T129 ATAK Taarruz Helikopterine yerli motor entegrasyonu 2025 yılında yapılacak

İngiliz-İtalyan ortak üretimi A129 Mangusta helikopterinin yeniden tasarlanması sonucunda ortaya çıkan T129 ATAK Helikopteri, taktik sınıf helikopterler arasında dünyanın en gelişmiş ürünleri arasında yer alıyor.

A129 Mangusta’dan ilham alınarak geliştirilen ATAK’ın tüm aviyonik sistemleri ve silah sistemleri yerli olarak üretildi.

Ayrıca ATAK’ta kullanılan paller yine yerli üretim helikopter gövdesine entegre edildi ve kendi sınıfının en iyi taarruz helikopterlerinden biri ortaya çıktı.

Halihazırda Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün envanterinde bulunan ATAK Taarruz Helikopteri, ciddi manada bir ihracat potansiyelini de barındırıyor.

ATAK Helikopteri ile ilgili en sorunlu detay ise helikopterde ABD menşeli şirket Honeywell tarafından üretilen LHTEC CTS800-4A turboşaft motorlarını kullanılması.

Ürünün en kritik parçalarından biri olan motorun ithal ediliyor olması Türkiye’nin bağımsız hareket etmesini engelleyen unsurlardan biri olarak göze çarpıyordu.

İste tüm bu sebeplerin bir araya gelmesi, ATAK Helikopteri’nde kullanılan motorun yerlileştirilmesi için çalışmaların başlamasını sağladı.

Şu anda T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri için motor geliştirme faaliyetlerine devam eden TEI (TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş.) ATAK için de çalışmalarına başlamış durumda.

TEI tarafından geliştirilen ve testleri halen devam eden Türkiye’nin ilk yerli helikopter Motoru TEI-TS1400 turboşaft motor, 2025 yılında T129 ATAK Taarruz Helikopterine entegre edilecek.

Geçtiğimiz aylarda TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil tarafından yapılan bir açıklamada, T129 ATAK Taarruz Helikopteri’ne yerli motor entegre edileceği açıklanmıştı.

GDH Defence ekibinin edindiği bilgilere göre yerli motor entegrasyonu 2025 yılında yapılacak ve 2025 yılından itibaren üretilecek bütün T129 ATAK Helikopterlerinde yerli motor kullanılacak.

T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin taarruz helikopteri ihtiyacını karşılamak amacıyla, T-129 ATAK helikopterinin Türkiye'ye özgü millî kabiliyetlerle donatılarak geliştirmesine karar verildi.

7 Eylül 2007 yılında imzalanan sözleşme çerçevesinde program başlatıldı ve TUSAŞ ana yüklenici olarak; platform, sistem entegrasyonu, tüm projelerin üretim sistem mühendisliğini ve ömür devri lojistik desteğini sağladı.

2008 yılında yürürlüğe giren sözleşme sonrasında ilk uçuşunu 17 Ağustos 2011 tarihinde gerçekleştirilen helikopterin yaklaşık %95'lik ilk kısmı, yerli olanaklarla Türkiye'de üretildi. Tüm görev teçhizatı Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın istek ve tecrübelerine en uygun biçimde tasarlandı.

T-129 ATAK helikopterinin ilk teslimatı 22 Nisan 2014 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na yapıldı.

Ağır silah yükü ile zorlayıcı "sıcak hava-yüksek irtifa" görevleri için optimize edilmiş olan T-129 ATAK helikopteri, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin taarruz helikopteri ihtiyacının giderilmesi amacıyla millî imkan ve kabiliyetler doğrultusunda geliştirildi. Teslim edilen helikopterler gece ve gündüz koşullarında yüksek manevra ve performans kabiliyeti ile Türk Silahlı Kuvvetleri’nin operasyonlarında etkin bir şekilde görev yapıyor.

ATAK Programı kapsamında, Türk Kara Kuvvetleri’ne 59’u kesin 32’si opsiyonel toplam 91 adet, İçişleri Bakanlığı’na 24’ü kesin 3’ü opsiyonel toplam 27 adet, Pakistan Kara Kuvvetleri’ne 30 adet, Filipinler Hava Kuvvetleri’ne 6 adet T129 ATAK Helikopteri teslim edilecek.

TEI-TS1400 Turboşaft Motor

Özgün Helikopter’e entegre edilebilecek, 1400 shp gücünde, tip sertifikası alınmış özgün ve millî motor TEI-TS1400, tamamen yerli imkânlarla geliştirildi.

Türkiye’nin son dönemde başlattığı ve devam etmekte olan Özgün Hafif Genel Maksat, Türk Genel Maksat Helikopteri gibi projelerde, itki sistemleri yurt dışı kaynaklardan tedarik ediliyordu. Turboşaft Motor Geliştirme Projesi (TMGP) ile bu projelerin en önemli bileşenlerinden motor sistemlerinin de yerlileştirilmesi ve bu projelerin yerlilik oranları artırılırken dışa bağımlılıklarının azaltılması hedeflendi. Bu kapsamda Turboşaft Motor Geliştirme Projesi 8 Mart 2017 tarihinde resmi olarak başladı.

Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) Alt Sistemler Dairesi önderliğinde yürütülmekte olan proje kapsamında, bir yandan ülkemizde gaz türbinli motor tasarım, geliştirme ve test altyapıları oluşturulurken, diğer yandan da Özgün Helikopter’e entegre edilebilecek, 1400 shp gücünde, tip sertifikası alınmış özgün ve millî motor, TEI tarafından geliştirildi. Turboşaft Motor Geliştirme Projesi 8 yıllık bir proje olup, tamamı TEI çalışanlarından oluşan ve TEI’nin Eskişehir, Ankara ve İstanbul Mühendislik Ofisleri'nde bulunan yaklaşık 250 kişilik bir mühendislik ekibi projede çalışıyor.