Taliban, Rusya'nın yardımıyla Afganistan'ın hava savunmasını geliştirmek istiyor
Taliban, rejimi ile Rusya arasındaki ilişkilerin ısındığı bir dönemde, Afganistan'ın hava savunmasını Rus teçhizatıyla inşa etme niyetini dile getirdi.
Moskova son aylarda Yemen'deki Husileri ve hatta Lübnan'daki Hizbullah'ı gelişmiş füzelerle silahlandırmaya istekli görünürken, Kabil'deki mevcut iktidar rejimi için bu kadar istekli olmayabilir.
2023 yılının başlarında, ABD'nin kaotik çekilme sürecinin ortasında Afganistan'ı yeniden ele geçirmesinin üzerinden iki yıldan az bir süre geçmişken Taliban, Afganistan bütçesinin en büyük payını savunmaya ayırarak hava savunması inşa etmeyi hedeflediğini ifade etti.
Taliban komutanlarından ve Genelkurmay Başkanı Qari Fasihuddin Fitrat'ın Nisan 2023'te Reuters'a verdiği demeçte “Uçaksavar füzeleri ülkelerin ihtiyacıdır” dediği aktarılıyor.
“Afganistan'ın buna sahip olmak için elinden geleni yaptığına şüphe yok” diye ekleyen Fitrat, Taliban'ın bu tür füzeleri nasıl elde edebileceği konusunda ayrıntı vermedi.
Ancak Afganistan'ın Taliban kontrolündeki Savunma Bakanlığı'nın lojistik bölümünün başındaki General Sayed Abdul Basir Saberi, 29 Ağustos'ta Rusya'nın devlete ait Tass haber ajansına verdiği bir röportajda çok daha açık konuştu.
“Bence hava savunma ve hava sahası kontrol ekipmanlarına ihtiyacımız var. Yer ekipmanlarımız var. Bunun için [uluslararası yasal] koşullar oluştuğunda, uluslararası düzeyde sizden [bu tür ürünleri] satın alacağımızı düşünüyorum,”
“Gelecekte, bir hava savunması oluşturmamızı sağlayacak Rus yapımı ekipman satın almayı planlıyoruz” diye ekledi.
Bundan sadece birkaç yıl önce Taliban'ın böyle bir talepte bulunabileceği belki de düşünülemezdi. Ancak Saberi'nin açıklaması, Moskova'nın Mayıs ayında grubu St Petersburg forumuna davet etmesiyle örneklenen, ilişkilerin ısındığı bir dönemde geldi. Saberi'nin yorumları, grubun ısınan ilişkilerin silah edinmeye dönüşmesini umduğunu gösteriyor.
Rusya'nın hava savunma sistemi ihracatları
Açıklama ayrıca Rusya'nın kısa süre önce Husileri gemisavar füzelerle silahlandırmaya istekli olduğunu göstermesinin ve Suriye üzerinden Hizbullah'a orta menzilli Pantsir-S1 hava savunma sistemi gönderdiğinin bildirilmesinin ardından geldi.
Pantsir'lerin Taliban'a ya da Buk ve Tor gibi kısa ve orta menzilli sistemlere aktarılması şüphesiz ABD'yi alarma geçirecektir. Ağustos 2021'de çekilmesinden bu yana ABD, El Kaide lideri Eymen El Zevahiri'yi Taliban'ın misafiri olarak ağırladığı Kabil şehir merkezinde insansız hava araçlarıyla düzenlediği bir saldırıyla öldürdü.
Afganistan'da hava savunma sistemlerinin geliştirilmesi bu tür insansız hava aracı operasyonlarını zorlaştırabilir. Mart ayında Taliban, ABD insansız hava araçlarının devriye gezdiğini ve ülkenin hava sahasını “ihlal ettiğini” söyledi.
Saberi'nin röportajının yayınlandığı 29 Ağustos günü Irak güçleri Kerkük üzerinde bir Türk AKSUNGUR insansız hava aracını düşürdü ve bunu Pantsir-S1'lerden birini kullanarak yaptığı anlaşılıyor.
Rusya'nın örgüte sağlayacağı herhangi bir hava savunma sisteminin sivil havacılığı tehlikeye atma riski de var. Afgan hava sahası Avrupa ve Asya arasında önemli bir güzergah haline geldi ve yıllardır Afgan hava sahasından kaçınan pek çok havayolu şirketi, Orta Doğu'da İsrail ve İran arasında artan gerilim nedeniyle ülke üzerindeki uçuşlarını arttırdı.
Bu durum geçici olsa da, ölümcül bir kaza sonucu uçağın düşme riski göz ardı edilemez. Ne de olsa daha Ocak 2020'de komşu İran, ABD ile gerginliğin arttığı bir dönemde Tahran üzerinde bir Ukrayna uçağını Rus Tor füzesiyle düşürmüştü.