Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi gündemde! Kıdem tazminatı kalkıyor mu?
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ve 2025-2027 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmişti. Kıdem tazminatı kalkıyor mu? Konusu yürürlük sonrasında önem arz etmeye başladı.
Hükümetin önümüzdeki yılın sonuna doğru emeklilik sisteminde değişikliğe gideceği konuşulurken, bu sisteme ilişkin kıdem tazminatı detayı kafaları karıştırıyor. Kıdem tazminatı kalkıyor mu? Sorusu çalışanların meraklandığı konulardan biri.
Kıdem tazminatı kalkıyor mu?
Emeklilik sistemi Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile yenilenecek. Bu sistemde kıdem tazminatı detayı ise dikkatleri çekti. TES ile beraber kıdem tazminatı, işten ayrılma durumunda alınamayacak. Çalışanlar, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi içerisinde kıdem tazminatlarını emeklilik döneminde alabilecekler. TES'te yer alacak katılımcıların 60 yaşına kadar işten ayrılma durumunda bir defaya mahsus olmak üzere kıdem tazminatının belirli bir oranını alabileceği ve kıdem tazminatının kalan kısmını ise 60 yaşına geldiği ve emeklilik şartlarını yerine getirdiği zaman alabilecekleri belirtiliyor.
Esnek çalışma modeli
ESNEK çalışma, sosyal güvenlik reformu ve kıdem tazminatı tartışmaları yeniden başlıyor. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Orta Vadeli Program’a göre, yılın ilk çeyreğinde yeni nesil çalışma modelleri olarak geçen esnek çalışma modelleriyle ilgili mevzuat düzenlemeleri hayata geçirilecek. Bu çalışmaların tamamlanmasının ardından ise sosyal güvenlik sistemi masaya yatırılacak, yılın ikinci çeyreğindeki sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler tamamlanacak. Programın önemli bir detayı da tamamlayıcı emeklilik sistemi olacak. İşverenlerin de katkı vereceği sistem “kıdem tazminatı alternatifi olduğu” gerekçesiyle eleştiriliyor.
Kıdem tazminatı, tamamlayıcı emeklilik sistemine mi dahil olacak?
OVP’deki yapısal düzenlemeler arasında “Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır” ifadesi de yer aldı. Yapılacak düzenleme ise kanun olacak. Tamamlayıcı emeklilikle ilgili düzenleme yapılacağı daha önce de programlara girmiş ancak itirazlar nedeniyle uygulanmamıştı. Tamamlayıcı emeklilik sistemine işverenlerin de dahil olması ve zorunlu olarak uygulanması durumunda bu sistemin kıdem tazminatının yerine geçmesi öngörülüyor. Bu durumda işverenler kıdem tazminatı yerine aylık belirli bir tutarı bu sisteme yatıracak, çalışan da emekli olunca tamamlayıcı bir maaş alarak sistemden yararlanacak.
Çalışan istediği gün işten çıkacak!
Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'ne ilişkin bazı bilgileri paylaştı. Doğan, "Bugün otomatik katılım sisteminde çalışan işvereni tarafından zorunlu olarak sisteme dahil ediliyor ama çalışan isteği zaman –isterse hemen ertesi günü- çıkabiliyor. Tamamlayıcı emeklilik sisteminde ise çalışan istediği zaman sistemden çıkamayacak" dedi.
Kıdem tazminatı konusunda sıkça soru geldiğini belirterek, "Tamamlayıcı emeklilik sisteminin kıdem tazminatı ile uzaktan yakından bir ilgisi yok. Belki, kamuda birileri, ‘hazır tamamlayıcı emeklilik sistemini getiriyoruz, şu kıdem tazminatına da çeki düzen mi versek?’ diye düşünebilir ama bu sadece düşüncede; bu konuda bir adım atılamayacağını herkes biliyor" ifadelerini kullandı.
Tamamlayıcı emeklilik ile sadece çalışana emekliliğinde ek gelir sağlanacağından, kıdem tazminatı bu sistemin hiçbir tarafından yok" dedi. Doğan, ikinci basamak emeklilik sistemini ise şöyle açıkladı: Hazır yeri gelmişken, OVP’de yazan, ‘ikinci basamak emeklilik sistemi’ hakkında bilgi vereyim. Çünkü bu kavram başta çalışanlar olmak üzere çoğu kesim tarafından bilinmiyor. Emeklilik sisteminde üç basamak uygulanıyor. Birinci basamak, çalışanların SGK’ya prim ödeyip, gerekli şart ve koşulları yerine getirdiklerinde emekli oldukları, devletin sunduğu emeklilik sistemi.
İkinci basamak, çalışanların her ay maaşlarından kesilen, işverenlerin de belirli oranda katkı yaptığı özel emeklilik sistemi, yani tamamlayıcı emeklilik. Üçüncü basamak ise, kişilerin tamamen kendi tercihleri doğrultusunda birikim yapıp, gelecek için tasarruf ettiği sistem. Dünyada emeklilik sistemleri böyle uygulanıyor ve bu sırayla uygulanıyor.
Bizde sosyal güvenlik sistemi ile birinci basamak var, bireysel emeklilik sistemi ile üçüncü basamak var, ikinci basamak yok. Otomatik katılım sistemi ile ikinci basamak var gibi gözükse de eksik.