The New York Times: Türkiye'de milliyetçilik galip geldi

Türkiye'de Pazar günü yapılan heyecan verici seçim, Türk halkının ülkenin seçim sistemine olan inancının güçlü olduğunu ve ilk turda zafer elde edememesine rağmen görevdeki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın hala en çok güvenilen siyasi güç olduğunu açıkça ortaya koydu.

Resmi olmayan ön sonuçlar, Erdoğan'ın yüzde 49,4 oy aldığını, rakibi Kemal Kılıçdaroğlu'nun ise yüzde 45 oy aldığını gösteriyor. Bu sonuçların resmileşmesinin ardından, 28 Mayıs'ta ikinci tur seçimleri yapılacak.

Sonuçlar, 20 yıldır Türkiye'ye liderlik eden Erdoğan'ın beş yıllık yeni bir dönem için daha, yine en güçlü aday olduğunu ortaya koydu.

Seçimler, kıtalar arasında çok çeşitli diplomatik ve ekonomik bağlara sahip ve önemli bir NATO müttefiki olan Türkiye'nin gelecekteki rotasını da belirleyeceği için dünya çapında da yakından izlendi.

ABD dahil Batılı ortaklarını sık sık şaşırtan, hayal kırıklığına uğratan ve Şubat ayında Türkiye'nin güneyinde 50.000'den fazla kişinin ölümüne neden olan depremlerin yol açtığı yıkımın etkisi altında gerçekleşen seçim, Erdoğan'ın kaderi açısından ilgi çekiciydi.

Oylamadan önce anketlerin çoğu, altı muhalefet partisinin yeni oluşturduğu ittifakın ortak adayı Kılıçdaroğlu'nun az da olsa önde olduğunu gösteriyordu. Ancak seçimden sonra ortaya çıkan ön sonuçlar, Erdoğan'ın etkisini gösterdi.

İşte bazı önemli çıkarımlar:

Türkiye'nin ilk ikinci turu

Bu seçim, Türkiye tarihinde hiçbir cumhurbaşkanı adayının ilk turda çoğunluğu sağlayamadığı ilk seçim olarak kayıtlara geçti. Şimdi, adayların kamplarına daha fazla seçmen çekmek için her şeyi yapacakları iki haftalık karmaşık bir süreç yaşanacak.

Erdoğan, 2014 ve 2018'deki son iki cumhurbaşkanlığı yarışını kesin ve önemli farklarla kazanmıştı.

Erdoğan'ın üstünlüğü var

Erdoğan, Kılıçdaroğlu'na karşı özellikle liderliğiyle avantajlı görünüyor.

Üçüncü bir aday olan Sinan Oğan'ın ikinci tur için elenmesi yeni bir gerçekliği ortaya çıkarıyor. Oğan'ı isteyen yaklaşık yüzde 5,2 seçmen sağ partilere yakın ve çoğunluğu Erdoğan'ı seçecek gibi görünüyor.

Seçimler öncesinde, Erdoğan şansını artırmak için devlet kaynaklarından yararlandı. Memur maaşlarını ve asgari ücreti yükseltti ve insanları yüksek enflasyonun etkilerinden korumak amacıyla adımlar attı. Erdoğan benzer adımları ve önlemleri ikinci tur arasında daha fazla uygulayabilir.

Aynı zamanda Pazar günkü parlamento seçimlerinde partisinin gösterdiği güçlü performans da Erdoğan'ın kendini savunmasına yardımcı oluyor.

Ön sonuçlar, Erdoğan'ın Adalet ve Kalkınma Partisi ve müttefiklerinin 600 sandalyeli Meclis'teki çoğunluklarını koruyacağını gösterdi. Bu durum Erdoğan'a, "devletin verimli işleyişini engelleyebilecek bölünmüş bir hükümetten kaçınmak için" kazanması gerektiğini iddia etmesine izin verecektir.

Kılıçdaroğlu ise Pazartesi günü erken saatlerde destekçilerine “Kesinlikle kazanacağız ve bu ülkeye demokrasi getireceğiz” diyerek ikinci turda galip geleceklerini belirtti.

Türklerin seçimlere olan inancı yüksek

Türkiye genelinde ve yurtdışındaki Türk topluluklarında, 64 milyon seçmenin ezici çoğunluğu seslerini duyurdu. Bazıları uzun kuyruklara katlandı ve çoğu kişi, ulusal bir görev olarak gördüğü şeyi yapmak için depremin harap ettiği mahallelere döndü.

Seçimleri denetleyen Yüksek Seçim Kurulu henüz resmi rakamları açıklamasa da Anadolu Ajansı, katılımın yüzde 88'i aştığını bildirdi. Bu, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki 2020 başkanlık seçimlerindeki yüzde 66,6'lık katılımdan önemli ölçüde daha yüksek.

Türkiye'de bu kadar yüksek rakamlar alışılmadık bir durum değil.

2018'de yapılan son cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde seçmenlerin yaklaşık yüzde 85'i oy kullandı. Ve 1983'ten bu yana, belediye başkanları ve belediye meclisleri de dahil olmak üzere hiçbir seçimde, katılım oranı hiçbir zaman yüzde 74'ün altına düşmedi.

Pek çok siyaset bilimci, büyük ölçüde cumhurbaşkanının kullandığı muazzam güç nedeniyle Türkiye'yi "saf bir demokrasi" olarak görmüyor. Ama Türkler hala seçimleri çok ciddiye alıyor.

Milliyetçilik galip geldi

Türk seçmenler sandıkta dış politikaya öncelik vermeyebilir, ancak Erdoğan'ın kampanya sırasında milliyetçi söylemi artırma kararı, hem kendisi hem de muhafazakar parlamenter ittifakın işine yaramış görünüyor.

Erdoğan ve partisinin üyeleri, HDP'nin desteğini aldıkları için muhalefeti açıkça teröristlerle işbirliği yapmakla suçladılar. Türk milliyetçileri sık sık HDP'yi on yıllardır Türk devletiyle "savaş halinde olan Kürt militanları" desteklemek veya onlarla işbirliği yapmakla suçluyor.

İkinci tura katılamayacak olan Sinan Oğan da benzer bir şekilde muhalefet koalisyonunu, HDP'den aldığı destek nedeniyle eleştirdi. Bu nedenle Milliyetçi tutumları daha etkin bir şekilde benimseyen aday, ikinci turda Oğan'ın taraftarını kazanabilir.