Ukrayna Genelkurmay Başkanı Zalujniy'in açıklamaları nasıl okunmalı?
Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujnıy, The Economist'e çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Valeriy Zalujnıy, The Economist'e çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Zalujnıy, Rusya ile savaşın çıkmaza girdiğini, Ukrayna'nın karşı saldırısının ise yıllarca uzayabilecek yıpratıcı bir mevzi savaşına dönüşme riski taşıdığını söyledi.
Economist'e göre, Ukrayna, 5 aylık karşı saldırı süresince 17 kilometre ilerleyebildi. Bu, Rusya'nın Bahmut'u ele geçirmek için 10 ay sürdürdüğü savaşta sağladığı 6 kilometrekarelik ilerlemeye kıyasla daha iyi bir sonuç olarak değerlendirilebilir. Ancak amaçların farklı olduğunu, Ukrayna'nın topraklarını işgalden kurtarmak hedefini Rusya'nın ise işgal ettiği topraklarda yıpratma savaşını sürdürmek ve bu süreci toparlanma amacıyla kullanma niyetini dikkate alırsak, 17 kilometrelik ilerleme elbette, Kiev'in hedefleri ile örtüşmüyor. Zalujnıy da röportajında buna dikkat çekerek, planlama hatası yaptıklarını şu sözlerle kabul etti:
Bu, benim hatamdı. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin planları Ukrayna ordusunun günde 30 kilometre ilerlemesi ve Rusya'nın işgal ettiği bölgelerdeki savunma hatlarını yarmaya dayanıyordu. NATO eğitim kitaplarına ve bizim planlamaya göre, 4 ayda Kırım'a kadar gitmemiz, Kırım'da savaşmamız ve geri dönmemiz, sonra yine gidip yine gelmemiz için yeterli olmalıydı. Ancak bu olmadı.
Zalujniy, sözlerine şu şekilde devam etti:
Sorun daha başlangıçta ortaya çıktı. Birliklerimiz taarruzun ana istikameti olan Azak denizi dönünde eşi görülmemiş bir mayın tarlasına saplandı. İlk başta ben bizim komutanlarla ilgili sorun olduğunu düşündüm, onlardan bir kaçını değiştirdim. Sonra askerlerin iyi olmadığını düşündüm, onların yerini değiştirdim. Ancak bu değişiklikler sonuç vermedi. Bunun üzerine Askeri Akademi'de öğrencilik yıllarımda gördüğüm, eski Sovyet generali Pavel Smirnov'un Birinci Dünya Savaşı'nın analizini yaptığı "Güçlendirilmiş savunma hatlarının delinmesi" kitabını bulmalarını istedim. Ve daha kitabın yarısına gelmeden tam da nerede olduğumuzu, teknolojik düzeyde aynı olduğumuzu, bizim teknolojik gelişme düzeyimizin bizi de düşmanı da çıkmaza soktuğunu anladım.
Zalujnıy, Rusya'nın haftalardır işgal etmeye çalıştığı Avdeevka ilçesine ziyaretini şöyle anlattı:
Ben orada bulunduğum gün monitörlerden bizim topçu sistemlerin menziline girdikleri 4 saat içerisinde yanan 140 Rus askeri aracı saydım. Ukrayna ordusu da karşı saldırı hamlesinde bulunduğunda benzer zorlukla karşılaşıyor. Basit gerçeklik budur ki, biz düşmanın, onlar da bizim ne yaptığımızı görüyoruz. Bu çıkmazdan kurtulmak için yeni bir şeye ihtiyacımız var. Çinlilerin icat ettiği ve bizim hala birbirimizi öldürmek için kullandığımız barut gibi.
Ukrayna ordusunun başkomutanı, mevzi savaşının en büyük tehlikesinin yıllarca sürme ve Ukrayna devletini yorma riski olduğunu söyledi. Savaşın uzamasının Rusya'nın çıkarına olduğunu vurgulayan Zalujnıy'a göre, Kremlin bu durumda Batı'nın savaştan yorulmasının, kendisinin ise kaynaklarını yeniden toparlamak için zaman kazanmasının hesabını yapıyor ve bu yüzden de şunları söylüyor:
Bu nedenle bizim barutu bulmak, hızla benimsemek ve hızla zafer için kullanmak için çözüm bulmamız gerekiyor. Çünkü er veya geç savaşmak için insanımızın yeterli olmadığını anlayacağız.
Zalujnıy, Ukrayna ordusunun mevcut durumdan çıkabilmesi için insansız hava araçları, elektronik harp araçları ve mayın temizleme alanında robotik çözümler de dahil olmak üzere yeniliklere ihtiyacı olduğunu söyledi: "Ukrayna bu tuzaktan kurtulmak istiyorsa, beş önceliğin yerine getirilmesi gerekiyor." dedi.
Ukrayna Genelkurmay Başkanına göre, beş öncelikten birincisi hava gücü:
Kapsamlı kara operasyonlarını yürütmek için hava savası üzerinde kontrol sağlamamız gerekiyor. Şu anda Rusya, Ukrayna hava sahası üzerinde belli avantaja sahip ve bu da Ukrayna ordusunun ilerlemesini zorlaştırıyor.
Zalujnıy, Ukrayna'nın ikinci önceliğinin ise elektronik savaş sistemleri olduğunu vurguladı:
Bu sistemler insansız hava araçları ile mücadelede kilit önem arz ediyor. Rusya son on yılda kendi elektronik harp sistemlerini modernize etti ve 60 yeni tür sistem geliştirdi. Bu açıdan Rusya Ukrayna'dan daha güçlü. Her ne kadar Ukrayna çok sayıda elektronik savunma sistemi geliştirmiş olsa da, müttefiklerinden elektronik istihbarata daha fazla erişim istiyor.
Zalujnıy, üçüncü önceliğin karşı batarya savaşı, yani düşmanın topçu sistemlerinin imhası olduğunu vurguladı. Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta harp görevlerinin yüzde 60 ila 80'inin topçu, roket ve füze atışları ile gerçekleştirildiğini vurgulayan Zalujnıy, Ukrayna'nın ilk başta Batı'dan topçu sistemleri aldığında Rusya'ya ciddi zaiyat verdiğini hatırlattı:
Ancak bu tür silahların etkisi, Rusya'nın elektronik harp sistemlerinin geliştirilmesi nedeniyle azaldı. Bununla birlikte, Rusya'nın karşı batarya atışları özellikle de keşif dronları ile birlikte çalışan "Lancet" gezici mühimmatlarının kullanımı ve hassas mermi üretiminin artması nedeniyle güçlendi. Ukrayna şimdilik daha az sayıda olsa da daha yüksek isabetli atış vasıtaları sayesinde Rusya ile eşitlik sağlamayı başarıyor; ancak bu uzun süremez. Batılı partnerlerimizin bize Rus topçu sistemlerinin yerini tespit edebilmek için en iyi topçu keşif ekipmanlarını göndermelerine ihtiyacımız var.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı, dördüncü acil ihtiyacın ise mayın patlatıcı teknolojiler olduğunu vurguladı:
Rusya'nın mayın döşediği alanların bazen 20 kilometreye yayılan tarlalara dönüştüğü dikkate alındığında, Batı'nın bu konudaki tedariki yetersiz kalıyor. Ukrayna birlikleri bu mayın tarlalarını temizlerken Rusya, uzaktan daha fazla mayın ateşleyerek hızlıca bu tarlaları yeniden dolduruyor. Ukrayna'nın topraktaki mayınları tespit edecek radar sensörlerine ve mayın avcılarımızın faaliyetlerini gizleyen sis perdesine ihtiyacı var. Savunma Kuvvetleri ayrıca, yerin derinliklerine inmeden mayın tarlalarının üstesinden gelmek için hizmet dışı uçakların jet motorlarını, tazyikli su toplarını veya parça tesirli mühimmatları da kullanabilir. Yeni tip tünel ekskavatörleri de bu konuda yardımcı olabilir.
Zalujnıy'a göre sonuncu ve beşinci öncelik ise rezerv oluşturmak:
Rusya, önemli insan kaynağı avantajından yararlanamadı, çünkü Vladimir Putin genel seferberliğin ülkedeki siyasi krizi tetikleyeceğinden çekiniyor, aynı zamanda çok sayıda insanı eğitmeye ve silahla teçhiz etmeye yetişemiyor. Ancak Ukrayna'nın da zorlukları var. Ukrayna'nın kendi topraklarında rezerv yetiştirme olanakları kısıtlıdır. Cephedeki askerlerin rotasyonunu kolay kolay gerçekleştiremiyoruz. Üstelik Rusya, eğitim merkezlerimize de saldırabiliyor. Bunun yanı sıra Ukrayna mevzuatında vatandaşların askeri görevlerini yerine getirmesinden kaçınmasına olanak sağlayan boşluklar var. Ukrayna bu sorunları çözmeye çalışıyor. Zorunlu askeri hizmet durumunda olanların ortak kayıt sistemi oluşturuluyor, aynı zamanda askere alınacak vatandaş kategorisinin genişletilmesi planlanıyor. Bunun yanı sıra, yeni seferber edilmiş ve eğitilmiş askerlerin hazırlık için deneyimli cephe birimlerine gönderilmesi amacıyla "savaş eğitimi" de uygulanıyor.
Bütün bunlarla birlikte, Zalujnıy, Rusya ile ilgili rehavete kapılmamak gerektiğine dikkat çekti:
Rusya bu savaşta en az 150 bin asker kaybetti. Dünyanın herhangi normal ülkesinde bu kapsamda kayıp savaşı durdurmaya yeterdi. Ancak Rusya'da insan hayatı çok ucuz. Rusya çok sayıda askeri araç da kaybetti. Ancak silah, teçhizat, füze ve mühimmat konusunda üstünlüğünü uzun süre koruyabilecek. Eşi görülmemiş yaptırımlara rağmen Rusya halen daha savunma sanayisi üretimini sürdürüyor. Bizim NATO'daki müttefiklerimiz de üretim gücünü arttırıyor. Ancak bunun için en az bir yıla ihtiyaç var. Uçaklar ve komuta kontrol sistemleri konusunda ise hatta iki yıla ihtiyaç var.
Ukrayna ordusunun komutanı, modern komuta ve kontrole odaklanmaları gerektiğini vurguladı:
Yalnız bu şekilde savaş alanını Rusya'dan daha hızlı şekilde görselleştirebiliriz ve hızlı kararlar alabiliriz. Yalnız yenilikçi yaklaşımlar bu mevzi savaşını manevra savaşına dönüştürebilir.
Aslında Zalujnıy'nın söyledikleri, Rusya-Ukrayna Savaşı'nı yakindan takip eden kimse için sürpriz veya yenilik değil.
Ukrayna karşı taarruzunun beklenen plan doğrultusunda ilerlemediği, Rusya'nın işgal ettiği Ukrayna topraklarında kurduğu çok katmanlı savunma hattını mevcut imkanlarla delmenin zor olduğu aylardır konu ile ilgili uzmanların vurguladıkları noktalardan.
Aynı şekilde Rusya'nın cephede büyük kapsamlı değişiklik yapma imkanının olmadığını da bu satırların yazarı da dahil, bölgeyi takip eden tüm gazeteciler ve uzmanlar aylardır ifade ediyor. Her ne kadar Rus propagandası "her şey plan doğrultusunda ilerliyor" iddiasında bulunsa da, 41 kilometrekarelik Bahmut kentini işgal etmek için 10 ay savaşmanın başarılı askeri görev veya sıçrayış değil, iç kamuoyuna dönük propaganda çalışması olduğu bir gerçek.
Benzer bir biçimde 29 kilometrekarelik Avdiivka ilçesini işgal etmek için binlerce asker ölümü hesabına aylardır yürütülen savaşın amacı da cephede büyük değişim yapmak değil, dünyanın yorulmasını, Batı'nın Ukrayna'ya destekten vazgeçmesini ve Ukrayna'nın yorulup teslim olmasını beklerken Rusya iç kamuoyuna "küçük zaferler" sunmaktır.
Rus propagandası, her ne kadar Zalujnıy'nın açıklamalarını "Ukrayna'nın çıkmazda olduğunu itiraf etti" şeklinde manipüle etmeye çalışsa da aslında Ukrayna Genelkurmay Başkanı, cephe hattının ve genel savaşın objektif manzarasını çiziyor. Bu manzara ise şudur: Rusya-Ukrayna Savaşı, yıpratma aşamasında ilerlemektedir ve yakın zamanda bu gidişatı değiştirecek emareler görünmüyor.
Dolayısıyla, bu açıdan Zalujnıy, aslında bölgeyi bilenler için yeni bir şey söylemiyor. Ancak bir ordu komutanının cephedeki gerçekleri bu şekilde açık, iç kamuoyuna dönük propaganda ve yalandan uzak biçimde ifade etmesi, "benim hatamdı" diyerek çok nadir görülen bir içtenlik ve sakrazmla özeleştiride bulunması hem de karşıda bunu kullanacak Rus propagandasının varlığını bilerek sık rastlanabilir bir durum değil ve Zalujnıy'nın röportajını çarpıcı kılan özellik de budur. Peki nedir bu cesur itirafların arkasındaki gerçeklik?
Birincisi, Kremlin'in "Her şey plan doğrultusunda ilerliyor" şeklinde formüle edilen propaganda sloganına gönüllü inanmayı tercih eden Rus kamuoyundan farklı olarak Ukrayna'da savaş durumuna rağmen siyasi dinamizmini koruyan ve hesap soran bir toplum var. Ukrayna'da askeri operasyonların sorumluluğunu üstlenen her kes gibi Zalujnıy da bunun farkında ve aslında gerçeği söyleyerek hem de kendi imajına yatırım yapıyor.
İkincisi, birisinin Ukraynalılara gerçekleri söylemesi gerekiyor ve bunu ordu komutanının yapması en az zararlı seçenek olarak görülüyor olabilir. Zalujnıy, 2024'ün ilk yarısında Ukrayna'ya gelmesi beklenen F-16'ların tek başına "kurtarıcı" olmadığına işaret ediyor veya kurtarıcı olabilecek yeni teknolojilerle ilgili büyük sıçramaların yakında beklenmediğini söylüyor; aynı zamanda Ukrayna'nın taarruzun metre-metre bile olsa ilerlemesinden başka seçeneğinin ve çaresinin olmadığı gerçeğini de ifade ediyor.
Bir politikacının, analistin veya gazetecinin değil, Genelkurmay Başkanı'nın bu açıklamalarda bulunması, Ukrayna toplumunda sonrası hayal kırıklığı olabilecek büyük beklentilerin önüne geçebilir.
Üçüncüsü, Zalujnıy, aslında savaşın başından beri Ukrayna'nın yürüttüğü politikayı sürdürüyor. Bu, Ukrayna'nın Batı'yı daha fazla silah desteğe zorlama politikası. 2014 senesinden itibaren savaşı takip eden herkes, Batı'nın aslında başından beri Rusya ile konuşmanın mümkünlüğü ilüzyonuna kapılarak Ukrayna'ya gereken desteği vermediğinin, her reel destek paketi için Ukrayna'nın oldukça büyük bedeller ödemek zorunda kaldığının farkında.
Rusya ile müzakerenin imkansızlığının anlaşıldığı Şubat 2022'den sonra da bu durumda belli ölçüde değişiklik görülse de desteğin yetersizliği ve sürekli olarak geriden gelişi gerçeği ortada. Ukrayna, sürekli olarak bu gerçekliği değiştirme çabası içerisinde ve işin aslı, bunun dışında bir seçeneği de bulunmuyor. Bu açıdan Zalujnıy'nın açıklamaları hem de bir alarm olarak değerlendirilebilir. Rusya-Ukrayna savaşının uzaması her halükarda işgalcinin - Rusya'nın lehine olan bir durumdur.
Rusya'ya güçlerini yeniden toparlaması ve dünyadaki "Ukrayna'yı barışa zorlama" girişimlerinin artması için zaman lazım. Ukrayna'ya gereken silah desteğinin verilmediği her gün Rusya'ya gücünü toparlaması için verilen gün olarak geçiyor ve Zalujnıy da aslında buna dikkat çekiyor...