Ukrayna yerli tasarım balistik füze test etti

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky ülkesinin kendi geliştirdiği yeni bir balistik füzenin ilk başarılı denemesini gerçekleştirdiğini açıkladı. Ukrayna'nın geliştirme aşamasında olan en az bir kısa menzilli balistik füzeye (SRBM), Hrim-2, sahip olduğu biliniyor. Böyle bir silah Ukrayna silahlı kuvvetlerine envanterindeki diğer silahlardan farklı olarak çok değerli yeni bir karşı saldırı seçeneği sunacaktır. Ayrıca ABD ve diğer Batılı ortakları tarafından tedarik edilen birçok uzun menzilli silahta olduğu gibi, kullanımı konusunda herhangi bir yabancı kısıtlamaya tabi olmayacaktır.

AFP'nin haberine göre Zelenskiy başkent Kiev'de düzenlenen Ukrayna 2024 Bağımsızlık Forumu çerçevesinde düzenlediği basın toplantısında “Ukrayna'nın ilk balistik füzesinin olumlu bir testi yapıldı” dedi. “Savunma sanayimizi bu konuda kutluyorum. Bu füze hakkında daha fazla ayrıntı paylaşamam.”

Zelenskiy füzenin adını vermedi, ancak tartışmalar şimdiden Hrim-2'yi kastettiği ihtimaline yöneldi. Hrim-2 ve öncüllerinin kökenleri 2000'li yılların sonlarına kadar uzanmaktadır ve geliştirilmesine Rusya'nın 2014 yılında Kırım Yarımadasını ele geçirmesinden sonra daha ciddi bir şekilde başlandığı anlaşılmaktadır. Tasarımla ilgili bir roket motoru testi 2018'de yapıldı ve füzenin iki turlu, 10 tekerlekli taşıyıcı kurucu fırlatıcısı ya da en azından Ukrayna Silahlı Kuvvetleri işaretleri taşıyan bir maketi aynı yıl bir geçit töreninde ortaya çıktı.

Hrim-2 ve önceki ilgili tasarımlar, bugüne kadar gösterildikleri şekliyle, Rusya'nın İskender-M'sine çok benzeyen dış görünüşlere sahiptir. Geçmiş raporlara göre Hrim-2 en az 174 mil (280 kilometre) ve muhtemelen 310 mile (500 kilometre) kadar menzile sahip olabilir.

Geçtiğimiz yıl Kırım'daki Rus yetkililer de Hrim-2'lerin yarımadadaki hedeflere ulaşamadan düşürüldüğünü iddia etmiş, ancak daha sonra bu füzelerin enkazına ait olduğu iddia edilen görüntüler bu iddiaları doğrulayacak somut kanıtlar sunmamıştı. Dahası, Rusya Savunma Bakanlığı, ABD yapımı Ordu Taktik Füze Sistemi (ATACMS) SRBM'lerini aynı zamanda aynı genel bölgede vurduğunu iddia ederek bu iddialarla çelişir göründü.

Zelensky'nin bahsettiği silahın Hrim-2 ile ilgisi olmayabilir ve hatta çoğu kişinin balistik füze olarak kabul ettiği bir silah bile olmayabilir. Güdümlü büyük kalibreli topçu roketleri ile kısa menzilli balistik füzeler (SRBM) arasındaki çizgi giderek bulanıklaşmaktadır. SRBM'ler genellikle en fazla 620 mil (1,000 kilometre) menzile sahip olarak tanımlanırlar. Ancak ABD ordusu 186 milin (300 kilometre) altında menzile sahip SRBM'lerin bir alt kümesini ifade etmek için yakın menzilli balistik füzeler (CRBM) terimini kullanmaya başlamıştır. ABD askeri kaynakları 122 mm gibi küçük çaplı güdümlü topçu roketlerini (Çin'in WS-22 ve BRE7) CRBM olarak adlandırmıştır. Ukrayna'nın mevcut 300 mm'lik Vilkha-M'si de bu tanıma kolayca uyacaktır.

Geçtiğimiz yıl dönemin Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov da ülkenin 620 mil (1.000 kilometre) menzile sahip olabilecek yeni bir uzun menzilli füze geliştirmekte olduğunu söylemiş ancak ayrıntı vermemişti. Ukrayna halihazırda 225 mile (360 kilometre) kadar menzile sahip olduğu iddia edilen Neptune karadan fırlatılan gemisavar seyir füzesinin karadan saldıran bir türevini kullanıyor ve ayrıca giderek artan sayıda uzun menzilli kamikaze insansız hava aracı kullanıyor. Geçtiğimiz hafta sonu Zelensky, Ukrayna kuvvetlerinin Palyanytsya adlı daha uzun menzilli yeni bir silah kullanmaya başladığını söyledi. Palyanytsya ile ilgili ayrıntılar sınırlı olmakla birlikte, jet motorlu bir füze/drone hibrid tasarımı olarak tanımlanmaktadır.

Karadan fırlatılan stand-off mühimmatları da Ukrayna için özellikle önemlidir çünkü mevcut tehdit hava savunma ortamı, sabit kanatlı uçaklarla cephe hattının derinliklerindeki hedeflere hava saldırıları düzenlemek için ciddi engeller teşkil etmektedir.

Ukrayna ABD'den az sayıda ATACMS almakta ve bunları iyi bir şekilde kullanmaktadır. ABD hükümeti ve Ukrayna'nın diğer yabancı ortakları karadan ve havadan fırlatılan başka tipte stand-off mühimmatları da teslim etmişlerdir. Bu cephede son zamanlarda yaşanan bazı gevşemelere rağmen, daha fazla gerilimi kışkırtmaya yönelik görünürdeki kaygılar ve çatışmanın Ukrayna'nın ötesine yayılma olasılığına ilişkin korkular nedeniyle bu silahların Rusya içindeki hedeflerde kullanımına önemli sınırlamalar getirilmeye devam ediyor. Ukrayna güçlerinin bu ayın başlarında Rusya'nın Kursk bölgesine girmesinden bu yana tartışma daha da farklı bir boyut kazandı. Özellikle Ukraynalı ve Amerikalı yetkililer arasında bu kısıtlamalar konusunda yoğun tartışmaların sürdüğü bildiriliyor.

Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov dün yaptığı açıklamada “Zafer için uzun menzilli kabiliyetlere ve düşmanın askeri tesislerine yönelik saldırılar üzerindeki kısıtlamaların kaldırılmasına ihtiyacımız var” dedi. “Ukrayna kendi ürettiği silahlarla kendi yanıtını hazırlıyor.”

Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı topyekûn işgal etmesinden bu yana Ukrayna silahlı kuvvetleri Sovyet döneminden kalma Tochka-U SRBM'lerin yanı sıra daha eski Tochka tiplerini de kullanıyor. Tochka ve Tochka-U kullanımları konusunda herhangi bir yabancı şarta tabi olmasalar da, sırasıyla yalnızca 43 mil (70 kilometre) ve 75 mil (120 kilometre) maksimum menzile sahipler. Hrim-2'nin geliştirilmesinde, yaşlanan Tochka serisinin yerini alma arzusu önemli rol oynamıştır.

Tochka ailesinden daha kabiliyetli ve daha uzun menzilli olan ve herhangi bir Batı kısıtlamasına tabi olmayan yeni bir balistik füze kaynağına sahip olmak Ukrayna için önemli bir gelişme olacaktır. Balistik füzeler genel olarak uçuşun son aşamasında çok yüksek hızlara ulaşır ve bu da ses altı hava soluyan seyir füzeleri ve kamikaze insansız hava araçları da dahil olmak üzere diğer füze türlerine kıyasla düşman hava ve füze savunmaları için farklı zorluklar ortaya çıkarır. Tek parça yüksek patlayıcı başlığa sahip balistik füzeler ayrıca bu hız sayesinde sertleştirilmiş hedeflerin daha derinlerine inebilir ya da köprüler gibi yer üstündeki güçlendirilmiş yapılara daha fazla güç uygulayabilir.

Ukrayna kuvvetleri ayrıca düşman kuvvetleri için daha da karmaşık senaryolar yaratmak amacıyla daha büyük saldırılarda balistik füzeleri diğer füze türleri ve insansız hava araçlarıyla bir araya getirebilir. Rus ordusu hedeflere yönelik büyük çaplı saldırılarda bunu rutin olarak yapıyor.

Gelecekte Ukrayna ordusu, düşman hatlarının derinliklerindeki ya da Rusya içindeki hedefleri bulmak ve onları vurmak için havadaki röleler ya da diğer ağlar üzerinden çalışan insansız hava araçlarını da kullanabilir. Ancak Ukrayna bu tür bir hedefleme yapabildiğini göstermiş değil.

Ukrayna'nın ABD hükümeti tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde Amerikan ATACMS'lerini kullanması, dış kısıtlamalar olmaksızın kullanılabilecek yeni bir balistik füze kaynağının potansiyel etkisinin altını çizmektedir. Ukrayna'nın ATACMS saldırılarının, özellikle bu füzelerin menzilindeki hava üslerinde olmak üzere, Rus operasyon prosedürlerinde önemli değişikliklere yol açtığı gözlemlenmiştir. Ayrıca Rusya'yı, bugün envanterinde bulunan en gelişmiş karadan havaya füze sistemi olan S-500 de dahil olmak üzere, ilave hava ve füze savunma sistemlerini sahaya sürmeye sevk etti.

Ukrayna'nın hangi yeni balistik füzeyi test etmiş olabileceği ve bunun operasyonel olarak sahaya sürülmeye ne kadar yakın olduğu henüz bilinmiyor. Ancak böyle bir silahın Ukrayna ordusu için, özellikle Rusya içindeki hedeflere karşı herhangi bir dış kısıtlama olmaksızın saldırılar düzenlemek için ek bir seçenek olarak değerini görmek zor değil.