Ukrayna yıl sonuna kadar 20 adet F-16 alacak

Rusya'nın Şubat 2022'deki geniş çaplı işgalinin başlamasından bu yana Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky F-16 savaş uçakları için ricacı oluyordu. İlk on tanesi (nihai 79'unun) Temmuz ayının son gününde, isteksiz Biden yönetiminin nihayet daha istekli Avrupalı müttefiklerine onları göndermeleri için yeşil ışık yakmasından bir yıl sonra Ukrayna'ya ulaştı.

Ukrayna'nın 2024 yılı sonuna kadar Amerikan yapımı savaş uçaklarından 20 tanesini uçurması bekleniyor. Danimarka ve Hollanda'nın başını çektiği sözde F-16 koalisyonu tarafından söz verilen geri kalanlar ise 2025 yılı içinde gruplar halinde gelecek.

Avrupa'daki Amerikan kuvvetlerinin eski komutanlarından Ben Hodges, uçakların Ukrayna'ya ulaşmasının bu kadar uzun sürmesinden duyulan hayal kırıklığının yoğun olduğunu söylüyor. Etki yaratmak için yeterli sayıda F-16'nın sağlanmasındaki gecikmenin bir nedeninin, Ukraynalı pilotlar için "acınacak" bir eğitim yuvası eksikliği olduğunu ve bunun "yönetim tarafından alınan bir politika kararı" olduğunu söylüyor. Dil zorlukları da buna katkıda bulunmuştur. Ukrayna'nın mükemmel, savaş tecrübesi olan pilotları var. Ancak F-16'lar, hatta nispeten eski olanlar bile, alışkın oldukları Sovyet dönemi Mig-29 ve Sukhoi-27'lerden hem çok farklı hem de daha karmaşık.

Bir başka faktör de bu uçakları teslim alacak altyapının oluşturulması için gereken zaman. Uçaklar Rus muadillerine göre daha fazla bakım gerektiriyor. Uçuş mühendislerinin de pilotlar kadar eğitime ihtiyacı var (her ne kadar bazı Batılı sivil yükleniciler Ukrayna'da neredeyse kesin olarak görev yapıyor olsa da). Bazı tamir ve bakım işlemleri komşu NATO ülkeleri Polonya ve Romanya'da da yapılabilir ki bu da Rusya'yı kızdıracaktır.

Almanya Savunma Bakanlığı'nın eski genelkurmay başkanlarından Nico Lange, gelen uçakların Ruslar için öncelikli hedef olduğunu söylüyor. Bu nedenle büyük bir gizlilik içinde, yeraltı ya da sertleştirilmiş sığınaklara sahip dağınık üslerde, tuzaklarla birlikte konuşlandırıldılar. Ancak bu tür bir dağınıklık lojistiği zorlaştırıyor: daha fazla insan ve daha fazla yedek parça gerektiriyor.

Raporlara göre Amerika F-16'ları gelişmiş havadan havaya füzeler (AIM-120'nin uzun menzilli versiyonu ve Sidewinder'ın en yeni versiyonu olan AIM-9X gibi) ve yüksek hızlı anti-radyasyon füzeleri ile donatıyor. Rus muadillerinden daha küçük olmakla birlikte çok daha isabetli ve uzun menzilli olan dört adede kadar GBU-39 süzülme bombası (temel olarak bir uçaktan fırlatılabilen güdük kanatlı bir mermi) taşıyabileceklerdir. Ayrıca birliklere ve zırhlı oluşumlara karşı kullanılmak üzere misket bombaları da taşıyabilmektedirler. Yükseltilmiş radarların da yolda olduğu bildiriliyor.

F-16'lar, Rus Su-34'lerin Ukrayna'nın ön hatlarını vurduğu dokunulmazlığı azaltabilir. Ruslar her gün Rus hava sahasını terk etmek zorunda kalmadan yüzden fazla kaba ama etkili süzülen bomba fırlatıyor. Bay Lange, Rus pilotları daha geride kalmaya ya da vurulma riskini almaya zorlamanın öncelikli olacağını söylüyor. AIM-120D, 180 km'ye (112 mil) kadar menzile sahip olduğu düşünülen kendi aktif radarına sahip her türlü hava koşuluna uygun bir füzedir, ancak hedef kaçınma eylemi gerçekleştirdiğinde füzenin bükülmesi ve dönmesi gerekir, bu da menzilini azaltır.

F-16'lar Ukrayna'nın sivil altyapısını felç eden seyir füzelerini vurmak için daha ucuz olan ısı güdümlü AIM-9X füzelerini kullanabilir. Sahip oldukları 20 mm'lik altı namlulu Gatling topu Rusya'nın yavaş hareket eden ve İran'ın Shahed'inin kopyası olan Geran insansız hava araçlarına karşı etkili olacaktır. F-16'lar ayrıca Rusya'nın Karadeniz filosunun geri kalanına karşı Harpoon gemisavar füzelerini ateşleyebilir.

Ancak sayıları yavaş yavaş arttığı için F-16'ların büyük bir etki yaratması biraz zaman alabilir. Bir başka düşünce kuruluşu olan Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nin (CSIS) yakın tarihli bir raporu, Ukrayna'nın şimdiye kadar vaat edilenden çok daha fazla uçağa ihtiyacı olduğunu savunuyor. Taahhüt edilen 79 uçaktan en az on tanesi iki kişilik eğitim uçağıdır. Diğerlerinden bazıları, esas olarak yedek parça kaynağı olarak kullanılacak kadar kötü durumda olabilir. Ukrayna'nın elinde sadece üç ya da dört filoya yetecek kadar uçak olabilir. Rapor, yerel hava üstünlüğünü sağlamak ve bir kara taarruzunu desteklemek için filo başına 18 uçakla 12 filo ya da daha fazlasına ihtiyacı olduğunu savunuyor.

F-16'ların Ukrayna'nın hava savunma sistemleriyle entegre edilmesi ve operasyon deneyimi kazanması zaman alacaktır. General Hodges, birden fazla havaalanından uçan uçakları koordine etmenin zor olacağını söylüyor.

Yine de F-16'ların gelişi NATO standartlarında bir hava kuvveti oluşturmanın başlangıcına işaret ediyor. Ukrayna'yı F-16'nın iyi geliştirilmiş tedarik zincirine dahil ediyor. Storm Shadow/Scalp füzeleri gibi NATO silah sistemleri yaşlı MiG ve Sukhoi'lere takılmak yerine kendileri için tasarlanmış bir uçak tarafından taşındığında çok daha etkili olacaktır.