Yunanistan'dan geri adım: Libya politikasında değişiklik
2019 yılında Ankara ile imzaladığı deniz yetki sınırları anlaşması nedeniyle Libya yönetimiyle ilişkilerini koparan Yunanistan, BM’nin tanıdığı Trablus hükümetini yok sayma politikasının işe yaramadığını fark edince, ilişkileri yeniden canlandırmak için harekete geçti.
Yunanistan, Türkiye ile 27 Kasım 2019’da deniz yetki sınırlarının belirlenmesine ilişkin mutabakat muhtırası imzalayarak Doğu Akdeniz’deki hayallerini suya düşürdüğü için 4 yıldır her türlü ilişkiyi kestiği Libya ile yakınlaşma yolları arıyor.
Bu çerçevede Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Yerapetritis, Libyalı mevkidaşı Necla Manguş’u telefonla arayarak ilk kez görüştü.
Büyükelçi atama kararı
Yunan dışişleri kaynaklarına göre Yerapetritis görüşmede, Atina-Trablus ilişkilerine tekrar ivme kazandırılması ve kapalı olan iletişim kanallarının yeniden açılması gerektiğini belirtti.
Ayrıca Yunanistan’ın Trablus’a uzun yıllar sonra yeniden büyükelçi atayacağını duyurdu. İki bakan ayrıca, eylül ayında ABD’nin New York kentinde yapılacak Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu çalışmaları sırasında bir araya gelmeyi kararlaştırdı.
Atina mevcut politikasından neden geri dönüyor?
Atina’daki diplomatik çevrelere göre, Yunan hükümetinin Libya politikasını değiştirmek zorunda kalmasının başlıca nedenleri şunlar:
Atina, Libya’da başrol oyuncusunun BM tarafından tanınan Trablus merkezli Ulusal Birlik Hükümeti (UMH) olduğunu kabullenmek zorunda kaldı.
Türkiye-Libya mutabakat muhtırasını “geçersiz ve yok hükmünde” sayan Atina, UMH’nin uluslararası anlaşmalar imzalama yetkisi bulunmadığı iddiasının pratikte itibar görmediğini anladı.
Bunda, Avrupa Birliği üyesi İtalya’nın başbakanı Giorgia Meloni’nin, geçen ocak ayında Trablus’a giderek, 8 milyar Euro’luk doğalgaz anlaşmasının yanı sıra yasadışı göçe karşı işbirliği anlaşması imzalaması önemli rol oynadı.
Türkiye’nin Libya’da ilgili tüm taraflarla temasını sürdürürken aynı anda Mısır, İsrail, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerle ilişkilerinde yeni bir dönem başlatması, Atina’yı Libya politikasını gözden geçirmek zorunda bıraktı.
Neler yaşanmıştı?
Atina-Trablus ilişkileri, Türkiye ve Libya arasında imzalanan mutabakat muhtırasının ertesi günü bozulmuştu. Atina, anlaşma sonrası dönemin Libya’nın Atina Büyükelçisi ve halen Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed Menfi’yi istenmeyen adam ilan ederek, 72 saat içinde sınırdışı etmişti.
Sürecin devamında Yunanistan, Libya’nın doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’e açık destek vermiş ve Hafter’in desteklediği Tobruk merkezli Libya Temsilciler Meclisi ile sıkı ilişkiler kurmuştu.