ABD'nin satışı onaylamaması Türkiye'yi alternatif savaş uçaklarına yönlendirebilir
Ankara'nın son dönemde F-16'lar yerine Eurofighter Typhoons ile ilgilendiği bildiriliyor. Diğer yandan çoğunluğu devlete ait olan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, 2028 yılında hizmete girmesi planlanan beşinci nesil bir hayalet uçak olan TF-X'i geliştirmek için İngiliz firması BAE Systems ile birlikte çalışıyor.
NATO'nun en değerli ama en az dostane ilişkilere sahip iki müttefiki olan Türkiye ve Yunanistan, ABD yapımı yeni savaş uçakları almak için uğraşıyor. Ancak Washington ile ilişkileri, her iki ülkenin de istediklerini alamayabilecekleri anlamına geliyor.
Haziran ayında Yunanistan, 20 adet F-35 hayalet avcı uçağı satın almak için ABD'ye talepte bulundu. Talep, Atina'nın Washington ile olan bağlarının özellikle de savunma ilişkilerinin arttığı ve yakınlaştığı bir dönemde gerçekleşti.
Türkiye ise, geçen yıl ABD yapımı yeni F-16'lar ve F-16 revizyon kitleri satın almak için talepte bulunmuştu. Ancak Temmuz ayında ABD'li milletvekilleri, Türkiye'ye satışı desteklediğini ifade eden ABD Başkanı Joe Biden'a rağmen, potansiyel satışı zorlaştıran bir değişikliği kongrede onayladı. Joe Biden, Kongre’yi bu satışın ABD’nin ulusal güvenliği için önemli olduğuna ikna etmek zorunda.
Yunanistan ve Türkiye'nin Güneydoğu Avrupa, Karadeniz ve Doğu Akdeniz sınırında yan yana konumlanması, bu bölgelerdeki artan gerilimlerin ortasında, iki ülkeyi stratejik olarak daha da önemli NATO üyeleri haline getiriyor.
Kongre'nin muhalefeti
Yunanistan ve Türkiye, oldukça zayıf ilişkilere sahip ve son yıllarda çoğu zaman açıkça çatışmaya doğru yaklaşıyorlar. İki ülke, bölünmüş Kıbrıs Adası, Ege ve Doğu Akdeniz'deki denizcilik iddiaları konusunda ihtilaflar yaşıyor.
Türkiye'nin başta ABD olmak üzere diğer NATO üyeleriyle ilişkileri son yıllarda kötüleşti. Ankara, F-35 programının bir parçasıydı, ancak Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın aldığı için bu programdan çıkarıldı.
Center for European Policy Analysis'in kıdemli bir üyesi ve National Defense University'de profesör olan Andrew Novo konu ile ilgili yaptığı açıklamada;
"Türkiye son zamalarda izlediği politikalarla kendini ABD'den uzaklaştırdı"
ifadelerini kullanıyor.
Andrew Novo, Business Insider'a verdiği demeçte, Türkiye'nin S-400 alımını, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik tekliflerini engellenmesini, Yunanistan ve Kıbrıs'a yönelik politikalarını, Suriye'deki ABD müttefiki Kürt gruplara yönelik operasyonlarını, Türkiye'nin Irak ve Libya iç savaşına karışması gibi konuları gerekçe göstererek,
"Türkiye'nin dış politikada attığı birçok adım ABD için endişe kaynağı haline geldi”
ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin F-16 talebine ilişkin senatonun yaptığı değişikliğin de bu minvalde değerlendirilmesi gerektiğini belirten Novo
“Değişiklik, Ankara'yı uluslararası sahnede daha da bağımsız hale gelmekten alıkoymanın bir yolu. Bu değişiklik, Washington'un Ankara'dan isteyeceği daha önemli konularda bir pazarlık kozu olabilir"
ifadelerini kullanıyor.
Atina ve Ankara sık sık birbirlerini hava sahasına girmekle suçluyor. İki ülkenin jetleri düzenli olarak Ege üzerinde birbirlerini taciz ediyor.
Yunan Hava Kuvvetleri, yarısından fazlası F-16 olmak üzere yaklaşık 200 uçaklık bir savaş filosuna sahip. Türk savaş filosu biraz daha büyük ve çoğunlukla F-16'lardan oluşuyor. Fakat bu durum giderek değişiyor.
Yunanistan, F-16'larından 84'ünü en son Viper konfigürasyonuna yükseltiyor ve kısa süre önce 24 adet Fransız Rafales sipariş etti.
Diğer yandan Yunanistan'ın filosunu genişletmesi ve ABD'nin satışı onaylamaması Türkiye'yi alternatifler aramaya yönlendirebilir.
Türkiye ayrıca, hava kuvvetlerinin ABD'ye olan bağımlılığını azaltmak için HÜRJET hafif savaş uçağını da geliştiriyor.
ABD uzun süredir, Yunanistan ve Türkiye'yi desteklemeye ve iki ülke arasındaki rekabeti kontrol altına almaya çalışıyor.
ABD’nin tarafsız bir arabuluculuk yapması için çağrılar devam ederken Atina ile gelişen ilişkilerin ve Ankara’yla gerilimin artması Washington’da hesaplamaların değişebileceğine işaret ediyor.
Business Insider'de yayımlanan analiz gdh.digital tarafından çevrilmiştir.