ABD, silah satışlarında Kongre sürecini kolaylaştırmaya çalışıyor

Neredeyse parti çizgisindeki oylamaya rağmen yasa, Tayvan da dahil olmak üzere ABD'nin dış askeri satışlarındaki önemli gecikmeleri ele almayı amaçlayan iki partili bir görev gücünden çıktı.

Görev gücü lideri Temsilci Mike Waltz tarafından sunulan Tiger Yasası'ndaki ana tartışma noktası, Başkan'ın Kongre'yi bilgilendirmeden bir silah transferini onaylayabileceği dolar eşiğini 14 milyon dolardan 23 milyon dolara yükselten bir hükümdür.

Ayrıca savunma malzemeleri, modernizasyon, ilgili eğitim ya da diğer hizmetlerin Kongre'ye bildirilmeksizin satışına ilişkin eşiği de 50 milyon dolardan 83 milyon dolara yükseltiyor.

Ayrıca, Dışişleri Bakanlığı'nın Pentagon'un yabancı askeri satışlar için silah tedarik etmek üzere kullanılan döner bir hesap olan Özel Savunma Edinim Fonu'nu kullanmasının önünü açıyor.

Waltz oylamadan önce yaptığı açıklamada "Müttefiklerimizi silahlandırmalı ve bürokrasiyi basitleştirmeliyiz ki bizim çıkarlarımız için savaşsınlar ve ABD'yi daha az meşgul etsinler" dedi.

"Bu istihdamla ilgili. Bu, müttefiklerimizi kendileri için savaşmaları konusunda güçlendirmekle ilgili."

Tasarı Ulusal Savunma Sanayi Derneği ve Havacılık ve Uzay Sanayi Derneği tarafından destekleniyor.

Tasarıyı destekleyenler, yeni rakamların Kongre'nin eşikleri en son ayarladığı 2003 yılından bu yana gerçekleşen enflasyonu yansıttığını belirtiyor.

Ancak Center for Civilians in Conflict ve Middle East Democracy Center'ın başını çektiği 17 silah kontrolü ve insan hakları grubundan oluşan bir koalisyon, geçen hafta milletvekillerine bir mektup göndererek tasarının, milletvekillerinin insan hakları endişeleri nedeniyle satışları durdurma yetkisini engelleyerek Kongre'nin gözetim yetkisini devrettiğini savundu.

Kongre bildirim gerekliliklerinin artırılmasına karşı çıkanlar, Trump yönetiminin Ocak 2017 ile Ağustos 2020 arasında Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne 11,2 milyar dolar tutarında 4.221 eşik altı silah transferini onayladığını ortaya koyan 2020 Dışişleri Bakanlığı Genel Müfettiş raporuna işaret ediyor.

Temsilciler Meclisi, Tayvan'dan Suudi Arabistan'a kadar dünyanın dört bir yanında milyarlarca dolarlık silah satışı birikmişken, hantal silah satışı sürecini hızlandırmayı amaçlayan yasama çabalarına öncülük etmek üzere geçen yıl yabancı askeri satış görev gücünü kurdu.

Bu yığılmalar, ABD'nin endüstriyel temelindeki kısıtlamalar, sözleşmelerdeki gecikmeler ve uzun inceleme süreçlerinin bir araya gelmesinden kaynaklanıyor.

Temsilci Kathy Manning oylama öncesinde yaptığı açıklamada "En önemli engellerin çoğu savunma sanayinin üretim kısıtlamaları ve yürütme organındaki verimsizliklerden kaynaklanıyor" dedi.

"Sorun Kongre inceleme süreci değildir."

Waltz tasarının görev gücünün silah satış sürecini hızlandırmaya yönelik ilk girişimi olduğunu belirtti. Temsilciler Meclisi'nin 2025 mali yılı savunma politikası tasarısını ele aldığında ilave yabancı askeri satış mevzuatını da değerlendirmesi bekleniyor.

Silah satışı görev gücü iki Demokrat Temsilciyi de içeriyordu. Massachusetts'ten Seth Moulton ve Colorado'dan Jason Crow.

Moulton ile varılan mutabakatın ardından Waltz tasarısının son versiyonu, bir ülkeye yapılacak satışların üç yıl içinde toplam 1 milyar dolarlık eşiği aşması halinde Kongre’ye bildirimde bulunulmasını zorunlu kılan bir hüküm içeriyor.

Bu eşik NATO ülkeleri ve ABD'nin diğer yakın müttefikleri için üç yılda 5 milyar dolara yükseliyor. Dışişleri Komitesi oylamadan önce tasarının son halini kamuoyuna açıklamadığı için milletvekillerinin oylamada başka ne gibi değişiklikler yaptığı bilinmiyor.

Yine de, Dışişleri Komitesi'nde değil ama Silahlı Hizmetler Komitesi'nde yer alan Moulton ile varılan anlaşma Demokratların çoğunun desteğini kazanmaya yetmedi. Crow, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu görev gücüne muhalefet şerhi koydu.

Crow, Defense News tarafından elde edilen muhalefet şerhinde "Görev gücü sınırlı sayıda paydaştan girdi almış olsa da, süreç kapsayıcı değildi" diye yazdı. "Görev gücü sivil toplum liderlerinden, silah kontrol uzmanlarından ya da insan hakları camiasından gerekli girdileri almamıştır."

Temsilci Dina Titus, Waltz'un yasasını savunma endüstrisinin "papağanlığını yapmakla" suçladı ve yabancı askeri satış dosyalarının %95'inin 48 saat içinde onaylandığına dikkat çekti.

Titus oylamadan önce "Bu çok yavaş değil" dedi.

"Bu tasarı sadece çıkar uğruna Kongre'nin denetim mekanizmalarını zayıflatmaya odaklanmıştır."