ABD Ukrayna'nın F-16'larını gelişmiş silahlarla donatacak

ABD, Ukrayna'ya gönderilecek düzinelerce F-16 savaş uçağını Amerikan yapımı füzeler ve diğer gelişmiş silahlarla donatmayı kabul ederek Batılı uçaklarla ilgili uzun süredir devam eden bir soruya yanıt vermiş oldu.

Danimarka ve Hollanda ilk Amerikan yapımı F-16'ları bu yaz Ukrayna'ya göndermeye hazırlanırken, Belçika ve Norveç'ten de daha fazlası gelecek. Ancak şimdiye kadar uçaklar için kritik silahların kaynağı çözülememişti.

Üst düzey bir ABD'li yetkili, Pentagon'un sınırlı envanter ve üretim kapasitesine sahip olmasına rağmen, F-16'lara Ukrayna'nın en acil ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek miktarda havadan karaya mühimmat, bombalar için hassas güdüm kitleri ve gelişmiş havadan havaya füzeler tedarik edeceğini söyledi.

ABD'li yetkili, "Tüm bu [silahları], en azından ihtiyaç duydukları kritik hacimleri tedarik edebileceğimizden eminiz" dedi.

F-16, savaş alanındaki kazanımların giderek azaldığı bir savaşta gidişatı değiştirmeye çalışan Batı'nın Ukrayna'ya teklif ettiği en yüksek profilli ekipmanlardan biri. Hem Ukraynalılar hem de uçağı hibe eden ülkeler F-16'ların Kiev'in askeri güçlerini destekleyeceğini söylüyor ancak yeterli sayıda pilotun eğitilmesi, uçakların bakımı ve en iyi nasıl kullanılacaklarının belirlenmesi gibi konularda karşılaşılacak zorlukları da kabul ediyorlar.

ABD'nin F-16'lar için gönderdiği silahlar arasında AGM-88 HARM havadan karaya füzeler; güdümsüz bombaları akıllı silahlara dönüştüren Müşterek Doğrudan Saldırı Mühimmat kitlerinin genişletilmiş menzilli versiyonları; ve dar bir patlama yarıçapıyla patlayan küçük çaplı bombalar yer alıyor. Ayrıca ABD, jetler için AMRAAM olarak bilinen gelişmiş orta menzilli havadan havaya füzeler ve AIM-9X kısa menzilli havadan havaya füzeler gönderecek.

Norveç Kraliyet Hava Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral Rolf Folland, "Silahlar olmadan uçağın kendisinin bir değeri yok" dedi.

Avrupa'da pek çok ülke sınırlı miktardaki havadan fırlatılan mühimmat envanterinin büyük bir kısmını Kiev'e göndermekte isteksiz davranınca müttefikler Pentagon'un "jumpstart" adını verdiği bir çözüm buldu. ABD'li yetkili, Avrupa ülkelerinin mali kaynaklarını birleştirerek ABD'den Ukrayna'ya gönderilmek üzere havadan fırlatılan silahlar satın alabileceklerini söyledi.

Ancak F-16'ları silahlandırmak, Ukraynalıların uçakları teslim aldıklarında karşılaşacakları pek çok zorluktan sadece biri. Nihayetinde sayıları 80'i bulacak olan uçakların hepsi bir kerede teslim edilmeyecek. Örneğin Danimarka'nınki sekiz ay içinde aşamalı olarak teslim edilecek.

ABD ve müttefikleri, güvenlik endişeleri nedeniyle uçaklar ve silahları için belirli bir zaman çizelgesi vermeyi reddetti.

Ukraynalı yetkililer müttefiklere jetleri sağladıkları için minnettarlıklarını dile getirdiler ancak özel olarak, Batı'dan gelen pek çok yardım gibi bunların da çok geç, çok az sayıda ve savaşı önemli ölçüde değiştiremeyecek kadar çok kısıtlamayla geldiğinden şikayet ettiler.

Jetler geldikten sonra, bir sonraki engel onları kullanacak yeterli sayıda pilot ve bakıcı bulunmasını sağlamak olacak.

F-16'lar için eğitim birkaç ülke arasında yürütülen karmaşık bir süreç olmuştur. Bazı Ukraynalı pilotlar İngilizce eğitimlerine, daha önce hiç F-16 uçurmamış iki ülke olan İngiltere ve Fransa'da başladı. Uçuş eğitimi ABD, Romanya ve Danimarka'da gerçekleştiriliyor ancak Danimarka'daki tesis, ülkenin F-16'larının yerini alacak olan gelişmiş F-35 savaş jetleri eğitimine geçiş için bu sonbaharda kapatılıyor.

Ukraynalı yetkililer bir an önce daha fazla uçak alınması ve ABD'nin eğitim hattını genişletmesi için baskı yapıyor. Ancak ABD'li ve Batılı yetkililer, eğitime başlayabilecek Ukraynalı pilot sayısının, kaç uçağın gönderilebileceği konusunda önemli bir sınırlayıcı faktör olduğunu söyledi.

Yine de ABD, mevcut Arizona tesisinde ya da potansiyel olarak Ukraynalı pilotların başka bir ABD hava üssünü kullanmasına izin vererek Amerika'daki eğitimi genişletip genişletemeyeceğini araştırıyor.

Jetlerin Ukrayna'da bakımının da zor olması bekleniyor. Ukraynalıların jetlere bakım yapabilmeleri için, obüslerden tanklara kadar diğer Batılı silah bağışlarında olduğu gibi, düzenli bir yedek parça tedarikine sahip olmaları gerekecek.

Şu anki plan, jetlere bakım yapmak üzere eğitim alan Ukraynalıların bakımın çoğunu ülke içinde yapması yönünde. Bir Pentagon yetkilisine göre motor bakımı gibi daha üst düzey işlerin başlangıçta yurtdışında yapılması gerekecek. Avrupa ülkelerinin F-16'ların bakımına yardımcı olmak üzere müteahhit göndermesi konusunda da görüşmeler sürüyor.

Bir savunma yöneticisi, onarımların çoğunun ABD yerine savaş bölgesine yakın yerlerde yapılabileceğini, ancak eninde sonunda Ukrayna'nın ülke içinde motor onarım tesislerine ihtiyaç duyacağını söyledi. Ukrayna uçakların bir kısmını yurtdışında depolayacağını söyledi.

Pilot eğitim hattı ve bakım iş akışı çözüldükten sonra, özellikle Ukraynalı pilotlar Sovyet jetlerini uçurmaya alışkın oldukları için, uçakları savaşta uçurmak hala önemli bir risk.

ABD'li yetkili Ukraynalılar için, normalde göreve çıkmadan önce birlikleriyle birlikte en az bir yıl geçiren Amerikalı F-16 pilotlarının aksine, "bu adamlar doğrudan çatışmaya girecekler" dedi.

F-16'ların Rus güçlerine karşı nasıl kullanılacağı da belirsiz. ABD'li yetkiliye göre Washington, diğer silahlarda olduğu gibi Ukrayna'nın ABD tarafından sağlanan silahları Rus topraklarını vurmak için kullanmasını sınırlandıracak. Kiev'in bu silahları sadece sınır ötesinden gelen saldırılara karşılık olarak Rus topraklarında kullanmasına izin verilecek.

ABD'li yetkili, Ukrayna'nın bu silahları sınıra uçup Rusya'ya ateş etmek için kullanmak istediğini ancak Rus karadan havaya füzelerinin tehdidi nedeniyle bu taktiğin mevcut ortamda gerçekçi olmadığını söyledi.

ABD'li yetkililer F-16'ların Ukrayna'da en etkili kullanım alanının yakın hava desteği ya da cephedeki birliklere yönelik kara tehditlerini bertaraf etmek olduğunu söylüyor. Avrupalılar ise F-16'ların hava savunması için kullanılabileceğini ve Moskova'nın hava kuvvetlerini, uçaklarının her ay yıkıcı etkiye sahip binlerce süzülme bombası attığı cephe hattından daha uzağa itmeye yardımcı olabileceğini söylüyor.

Bu bombalar, Ukrayna güçlerinin kendilerini sık sık bombardıman altında bulduğu Avdiivka gibi yüksek profilli savaşlarda belirleyici olduğu kanıtlanan ucuz güdüm kitleriyle donatılmıştır.