ABD'li Senatör, İsveç'in NATO'ya girişine izin vermeyen Macaristan'a silah satışını bloke etti

Bu, önümüzdeki ay yapılacak büyük zirve öncesinde askeri ittifakın genişlemesine yeşil ışık yakması için Budapeşte'ye baskı yapmayı amaçlayan nadir bir hamle.

Washington Post'a yaptığı açıklamada Risch (Idaho), Macaristan'ın 24 adet HIMARS ÇNRA sistemi, 100'den fazla roket ve kapsül ile bunlarla ilgili parça ve desteği içeren silah paketini istiyorsa İsveç'in NATO'ya girmesine izin vermesi gerektiğini söyledi.

Budapeşte'ye yeni silah satışlarını frenleme kararı, dünyanın herhangi bir yerindeki ülkelere silah satışını nadiren engelleyen Risch gibi NATO destekçilerinin Macaristan'a karşı artan öfkesini gösteriyor.

"Bir süredir Macar hükümetine, İsveç'in NATO'ya katılması için yapılacak oylamayı öne almayı reddetmesiyle ilgili endişelerimi doğrudan dile getiriyorum" dedi.

"Haziran ayına gelinmiş olmasına rağmen bu işlemin hala yapılmamış olması nedeniyle, Macaristan'a yeni ABD askeri teçhizat satışının askıya alınmasına karar verdim" diye ekledi.

Tüm önemli silah satışlarında, satış Dışişleri Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyurulmadan önce Senato ve Temsilciler Meclisi dış ilişkiler komitelerinin başkan ve kıdemli üyelerinin onay vermesi gerekiyor. Risch'in itirazı Dışişleri Bakanlığı'nın satış sürecinde ilerlemesini engelliyor.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü konuyla ilgili yorum yapmayı reddederek bakanlığın "bekleyen silah satışları" hakkında yorum yapmadığını söyledi.

Macar hükümetinin bir sözcüsü ise yorum talebine yanıt vermedi.

Risch'in manevrası, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in bu yaz Litvanya'da yapılacak olan ve Başkan Biden ile Stoltenberg'in İsveç'in askeri ittifaka katılma teklifi konusunda ilerleme kaydedildiğini duyurmayı umdukları NATO zirvesi için stratejileri koordine etmek amacıyla Salı günü Beyaz Saray'ı ziyaret ettiği sırada geldi.

ABD'li yetkililer Putin'in Batı'nın Ukrayna'yı desteklemek için bu kadar kenetleneceğini tahmin etmediğini söylerken, Macaristan ve Türkiye'nin, ittifakın mevcut üyelerinin tamamının desteğini gerektiren İsveç'in teklifini onaylamayı erteleme kararının, ittifakı bölünmüş ve etkisiz gösterme riski taşıdığından endişe ediyorlar.

ABD'nin Macaristan Büyükelçisi David Pressman, "ABD, müttefikimizle daha yakın bir iş birliği için yorulmadan çalışmaya devam edecektir. Ancak Macaristan'ın aldığı stratejik kararlarla ilgili gerçek endişelerimiz var ve bu endişeler geniş çapta paylaşılıyor."

Amerika Birleşik Devletleri ve Macaristan arasındaki ilişkiler, Budapeşte'nin Rusya'nın Ukrayna'daki savaşına Batı'nın vereceği yanıtı geciktirmesi ve karmaşıklaştırması nedeniyle son aylarda giderek daha hırçın bir hal aldı.

İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğine başvurma kararı, Ukrayna'yı işgalini askeri ittifakın ülkesi için oluşturduğu tehdidin altını çizerek meşrulaştıran Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e indirilmiş bir darbe olarak görülüyor.

Hem NATO'nun hem de 27 üyeli Avrupa Birliği'nin veto hakkına sahip bir üyesi olan Macaristan'ın uluslararası nüfuzu oldukça yüksek.

Başbakan Viktor Orban'ın Ukrayna için Avrupa savunma fonlarını bloke etmesi, yaptırım paketlerini engellemesi ve Rusya ile enerji bağlarını derinleştirmesi Budapeşte'nin Putin'in Truva atı olarak çalıştığı suçlamalarına yol açtı.

Macaristan'ın İsveç'in NATO üyeliği teklifini engellemeye devam etmesi müttefikler arasında öfkeye neden oldu. Geçtiğimiz ay Katar'da konuşan Orban, Stockholm'ün üyelik teklifinin iyileştirilmesinden önce Macaristan ile İsveç arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi gerektiğini söyledi.

Washington da Budapeşte'nin Moskova ile bağlarını genişletme ve derinleştirme isteğinden duyduğu endişeyi dile getirerek Nisan ayında ABD Hazinesi'nin Macaristan merkezli Uluslararası Yatırım Bankası yetkililerine yaptırım uygulamasıyla daha sert bir tavır takındı.

O dönemde ABD Büyükelçisi Pressman, Washington'un Rus casusluğu için bir üs olarak kullanıldığını söylediği bankayla ilgili olarak Macar hükümetinin "ABD hükümetinin endişelerini göz ardı etmesinden" duyduğu kızgınlığı dile getirmişti.

Orban, kınamanın ardından daha uzlaşmacı bir tavır takınarak ABD'yi "dost ve müttefik" olarak tanımladı.

Risch'in Orban hükümetine karşı hamlesi, aşırı sağcı başbakanın bazı ABD'li muhafazakârlar, özellikle de geçen yılki Muhafazakâr Siyasi Eylem Konferansı'nda kendisini ağırlayanlar tarafından kucaklanmasıyla tezat oluşturuyor.

Etkinlikte Orban liberalleri ortak düşman olarak tanımlarken büyük alkış almıştı.

"Benden nefret ediyorlar, bana ve ülkeme iftira atıyorlar, tıpkı sizden nefret ettikleri ve savunduğunuz Amerika için size iftira attıkları gibi" dedi.

Macaristan HIMARS satın alma talebini kamuoyuna açıklamadı, ancak Macar gazetesi Szabad Europa Ocak ayında savunma bakanlığı yetkililerine dayandırdığı haberinde Budapeşte'nin satın almayı düşündüğünü bildirdi.

Ukrayna'nın Rusya'nın ilerleyişini engelleme kabiliyetini arttırdığı düşünülen bu roket sistemleri NATO'nun doğu kanadındaki pek çok ülkenin elinde bulunuyor ya da sipariş edilmiş durumda.

Polonya ilk M142 HIMARS teslimatını geçen ay aldı ve yaklaşık 500 adet daha almayı hedefliyor.