Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağ güçlendi: Fransa erken seçime gidiyor

Avrupa Birliği üyesi 27 ülkede, 720 sandalyeli Avrupa Parlamentosu için 6-9 Haziran tarihleri arasında seçimler düzenlendi.

Dün akşam sandık çıkış anketleri gelmeye başladığında Avrupa’da aşırı sağın yükselişi en çok dikkat çeken unsur oldu.

İlk sonuçlara göre merkez-sağdaki Avrupa Halk Partisi’nin (EPP) en büyük grup olarak kalması, merkez-soldaki Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı’nın (S&D) ikinciliği koruması bekleniyor.

Ancak aşırı sağdaki iki grup olan Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi’nin (ID) güç kazanacağı görülüyor. Bunlara ek olarak, bugün herhangi bir gruba dahil olmayan radikal sağ partilerin de parlamentoda temsilinin artması öngörülüyor.

EPP’den Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Pazar akşamı seçim sonuçlarını, “Bugün EPP için güzel bir gün. Seçimleri kazandık” diyerek kutladı.

Diğer yandan seçimden yenilgiyle çıkan Belçika Başbakanı Alexander De Croo istifa kararı aldı.

Fransa’da Macron’a ağır darbe

AP’de sandalyeler nüfusa oranlı dağıtılıyor ve Almanya 96, Fransa 81, İtalya 76 sandalyeyle en fazla parlamentere sahip ülkeler.

Seçimlerin sonuçlarının en net ve hızlı biçimde hissedildiği ülke Fransa oldu.

Sandık çıkış anketlerine göre aşırı sağdaki Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik (RN), 2019’daki son seçimlere kıyasla 10 puan yükselişle yüzde 31,5 oy aldı.

Cumhurbaşkanı Emanuel Macron’un liberal kanattaki partisi Rönesans ise yüzde 15’te kaldı. 2019 seçimlerinde de ilk iki sırayı bu partiler alsa da arada yüzde 1’den az fark vardı.

Fransa’da üçüncü sırada ise büyük bir yükselişle yüzde 14 oy alan Sosyalist Parti geldi.

Büyük bir hezimet alan Cumhurbaşkanı Macron, parlamentoyu feshetme ve erken genel seçime gitme kararı aldı. Ülke 30 Haziran-7 Temmuz tarihlerinde seçime gidecek.

Le Pen ve 29 yaşındaki baş adayı Jordan Bardella, AP seçimlerini Macron’a karşı bir referanduma dönüştürme çabasındaydı.

Sandık çıkış anketleri açıklandıktan hemen sonra Bardella erken seçim çağrısı yapmıştı.

Anketlere göre, 29 yaşındaki Jordan Bardella liderliğindeki aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi (RN) Fransa’da %31,5 gibi ciddi bir oy oranı elde etti. Fransa’da ilk kez bir parti 1984'ten bu yana yapılan Avrupa seçimlerinde %30’undan fazla oy alıyor.

En önemlisi, bu oran, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Yeniden Doğuş Partisi’nin (%15,2) kazandığı oy miktarının iki katı. Aynı zamanda Macron’un liberal sağ partisi Sosyalist Parti'yi (PS) az farkla geçip ikinci sırayı alarak çifte utanç yaşamaktan kurtuldu.

Almanya’da AfD ikinci parti

Almanya’da da en çarpıcı sonuç aşırı sağın aldığı destek oldu.

Sandık çıkış anketlerine göre muhafazakar CDU/CSU, 2019 seçimlerine yakın oy alarak yüzde 30 ile birinci parti oldu.

Bu ülkede en büyük merak unsuru, radikal sağdaki AfD’nin performansıydı.

AfD oy oranını 5 yıl öncesine göre yüzde 5 civarı artırarak yüzde 16’ya yükseldi.

Seçim öncesi Nazileri aklayan söylemleri nedeniyle AfD, Avrupa Parlamentosu’ndaki aşırı sağcı grup ID’den atılmıştı. Şimdilik grup dışı kalan partinin parlamentoda 17 milletvekiliyle temsil edilmesi bekleniyor.

Başbakan Olaf Scholz’un partisi SPD ise rekor seviyede düşük oyla yüzde 14’te kaldı ve üçüncü parti oldu.

Koalisyon hükümetindeki üç parti de destek kaybederken en büyük düşüşü Yeşiller yaşadı. Yeşiller’in 2019’da yüzde 20,5 olan desteği bu seçimlerde yüzde 12 seviyesine indi.

Gelecek sene genel seçimlerin yapılacağı Almanya’da bu sonuçların hükümeti zora sokacağı belirtiliyor.

Almanya’da bu seçimlerde ilk kez 16 ve 17 yaşındakiler de oy verebildi.

Alman kamu yayıncısı ZDF, 30 yaş altı seçmenin aşırı sağcı AfD’ye desteğinin 5 yıl öncesine göre 10 puan arttığını, Yeşiller’e desteğininse 18 puan azaldığını belirtti.

İtalya’da Meloni zafer aldı

İtalya, hem parlamentoda en fazla temsilciye sahip üçüncü ülke olması hem de aşırı sağın yükselişi açısından en yakından takip edilen ülkelerden oldu.

Almanya ve Fransa’da iktidar partileri kayıplar alırken İtalya’da Başbakan Giorgia Meloni tam tersi bir tabloyla zaferle çıktı.

Başbakan Giorgia Meloni’nin geçmişi neo-faşist haereketlere dayanan partisi İtalya’nın Kardeşleri (FdI) 2019 seçimlerinde yüzde 6,4 oyla beşinci parti olabilmişti.

Meloni’nin desteği 5 yıl içinde yaklaşık 20 puan arttı ve partisi birinciliğe yükseldi. Sandık çıkış anketlerine göre FdI yüzde 26-30 bandında.

Muhalefetteki merkez sol Demokratik Parti yüzde 21-25 arası oyla ikinci oldu.

İtalya’da en büyük destek kaybını ise koalisyon hükümetinin ortaklarından aşırı sağdaki Lig aldı.

Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini’nin partisi 2019’daki yüzde 34’lük destekten yüzde 8-10 bandına geriledi.

Avrupa Parlamentosu’nda aşırı sağdaki ECR grubunun lideri olan İtalya Başbakanı, seçimler öncesi hem diğer aşırı sağ grup ID ile hem de merkez sağdaki EPP ile yakınlaşma sinyalleri vermişti.

Meloni’nin seçim sonrası yapacağı tercihlerle parlamentodaki güç dengeleri ve AB’nin gidişatı açısından belirleyici rol oynaması bekleniyor.

Hollanda’da sol ittifak önde

6 Haziran’da seçimlere giden Hollanda’da tahminlere göre Geert Widers’in Özgürlük Partisi (PVV) 5 yıl önceski seçimlere kıyasla büyük kazanım elde etse de ilk parti olamadı.

Sonuçlar teyit edilirse yüzde 17,7 oy alan PVV, Avrupa Parlamentosu’ndaki sandalye sayısını 1’den 7’ye yükseltecek.

İşçi Partisi/Yeşil Sol ittifakı (PvdA/GL) ise yüzde 21,6 ile birinci sırada geldi.

Hollanda, Avrupa Parlamentosu’nda 31 sandalyeye sahip olacak.

20 sandalyeli Avusturya, aşırı sağın ilk parti olarak çıktığı ülkeler arasında yer aldı.

Özgürlük Partisi (FPÖ) tahminlere göre yüzde 27 ile ilk kez ulusal çaptaki bir seçimden birinci çıktı.

Tahminler doğrulanırsa muhafazakar Halk Partisi (ÖVP) yüzde 23,5, Sosyal Demokratlar (SPÖ) yüzde 23 oy alacak.

İspanya'da Başbakan Pedro Sánchez yerini korurken muhafazakarlar çok az farkla kazandı

RTVE ve Forta tarafından yapılan çıkış anketine göre, muhafazakar tandanslı Partido Popular (PP) İspanya'daki seçimleri az farkla kazandı.

Oyların %32,4'ünü alan PP, şu anda 13 olan milletvekili sayısını yükseltecek ve 21 ila 23 arasında vekil sahibi olacak.

Ancak Başbakan Pedro Sánchez ve sosyalistler, bugün sahip oldukları 21 milletvekiline paralel olarak %30,2 oy ve 20 ila 22 milletvekili ile yerlerini koruyorlar. Aşırı sağcı Vox partisi temsiliyetini şu anda dört milletvekilinden 6 ila 7 milletvekiline çıkaracak. Sánchez'in koalisyonunun küçük ortağı Sumar'ın sol ittifakı üç ila dört arasında bir sandalye sayısına ulaşırken, diğer sol parti Podemos 2 ila 3 milletvekiline ulaşacak.

Ancak ülkedeki en büyük sürpriz, sosyal medya fenomeni Alvise Pérez tarafından bu yıl kurulan ve kendisini düzen karşıtı olarak tanımlayan ancak analistlerin aşırı sağ popülist olarak nitelendirdiği Se Acabó La Fiesta ("Parti Bitti") partisinin ani patlaması oldu. Aynı ankete göre Se Acabó La Fiesta, Avrupa Parlamentosu'na 2 ila 3 milletvekiliyle girecek.

Yunanistan'da iktidar partisi önde

Yunanistan'da sandık çıkış anketlerine göre iktidar partisi Yeni Demokrasi yüzde 28 oy oranı ile ilk sırada.

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in liberal-muhafazakar Yeni Demokrasi (EPP) partisi sandık çıkış anketlerine göre seçimi önde bitirmiş gibi görünüyor. Miçotakis’in partisi, bu durumda mevcut 8 AP üye sayısını koruyabilecek.

Öte yandan 2 AP üyesini kaybetmesi beklenen ana muhalefet partisi Radikal Sol Koalisyon (SYRİZA) gecenin en büyük kaybedeni olabilir. Böyle bir durumda, SYRİZA’nın parlamentoda yalnızca 4 sandalyesi kalıyor.

Merkez sol Panhelenik Sosyalist Hareket’in (PASOK) ise 1 sandalye kazanacağı öngörülüyor.

10.4 milyon nüfusa sahip Yunanistan'ın, Avrupa Parlamentosu'nda 21 sandalyelik bir delegasyonu bulunuyor.

Soldaki SYRIZA yüzde 15, sosyalist Pasok yüzde 13, milliyetçi, sağ-popülist Yunan Çözümü yüzde 9,5, Yunanistan Komünist Partisi yüzde 9 sularında görünüyor.

Yunanistan’ın sandalye sayısı 21.

Başbakanının istifa edeceğini açıklayan Belçika’da ise bölünmeyi savunan Flaman milliyetçisi partiler seçimden zaferle çıktı.

Kamuoyu yoklamalarının aksine ülkede aşırı sağ en büyük parti olmadı.

Flaman milliyetçisi muhafazakar sağ Yeni Flaman İttifakı, seçimden birinci çıktı.

İkinci sırayı aşırı sağcı Flaman Çıkarı Partisi elde etti.

Marksistler, aşırı sağın ardından oylarını en çok arttıran kesim oldu.