Azerbaycan ve Ermenistan sonbaharda barış anlaşması imzalayabilir

Azerbaycan, Kasım ayında Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansına (COP29) ev sahipliği yapacak. Bununla birlikte çok sayıda devlet başkanının ve 500 binden fazla misafirin ülkeyi ziyaret etmesi planlanıyor.

Uluslararası etkinliğin Bakü'de düzenlenmesi, Azerbaycan ile Ermenistan arasında barışın hızla sonuçlanmasının temelini atıyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de "Bakü ve Erivan, barışa her zamankinden daha yakın." dedi.

Ancak iki ülke arasında hâlâ çözülmemiş birçok sorun var. Özellikle sınırların belirlenmemiş olması ve enklav bölgelerin akıbetinin tartışmalı olması yeni krizler yaratıyor. Peki, Ermenistan barış konusunda ne kadar samimi?

Gdh'ın konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Azerbaycanlı siyasetçiler, iki ülkenin sonbahar aylarında barış imzalayabileceğini belirtiyor.

Azerbaycan Milletvekili Elşad Mirbaşiroğlu, Ermenistan'ın barışı engellemek için yaptığı tüm manevraların sonuçsuz kaldığını söyledi. Son zamanlarda Bakü, Erivan'ın çeşitli girişimlerini engelledi. Ermenistan'ın barış dışındaki tüm çıkış olanakları neredeyse kapandı.

Azerbaycan, Ermenistan'ı barışa zorlama stratejisini başarıyla uyguluyor. Ermenistan, barış anlaşmasını imzalamamak için bir takım manevralar yaptı. Topraklarımızda bölücülüğe son verdik. Ermenistan'ın elindeki manevra ihtimalini ortadan kaldırdık. Bakü yönetimi, kalıcı barış anlaşmasının yakın gelecekte imzalanabileceğini düşünüyor.

Azerbaycan'ın 8 köyü de Ermenistan topraklarında bulunuyor, dolayısıyla Bakü için asıl mesele, bu yerleşim bölgelerinin tamamen geri alınması. Çünkü topraklar işgal altındaysa barıştan söz edilemez. Mirbaşiroğlu'nun konuyla ilgili görüşleri şöyle:

Bugün Azerbaycan'ın 8 köyü Ermenistan'ın işgali altında. Ermenistan, enklav olmayan 4 köyü hiç tartışmadan Azerbaycan'a teslim etmeli. Sınır belirleme sürecinde de diğer 4 köyün Azerbaycan'a iade edilmesi gerekiyor. Bu, Azerbaycan'da barışın sağlanmasının temel koşullarından biri.

Tüm bunlar, Ermenistan'ın barış konuşması ve Fransa ile Hindistan'ın Ermenistan'ı silahlandırmasıyla ters orantılı. Milletvekili Azer Badamov, barış isteyen bir ülkenin davranışını barışa uyarlaması gerektiğine inanıyor.

Ermenistan, bir yandan barıştan bahsediyor ve barış anlaşmasının yakın olduğunu söylüyor ama diğer taraftan da Batı'dan silah alıyor. Fransa'nın desteğine dayanarak yeniden savaşa hazırlanmaya çalıştıklarını görüyoruz. Elbette tüm bunlar önemsiz ve umutsuz adımlar. Çünkü savaş çoktan bitti. Azerbaycan yeniden savaşa girme niyetinde değil. İlişkilerin normalleşme sürecinin önündeki engellerden biri de Ermenistan Anayasası'ndaki Azerbaycan'a yönelik iddialar. Bu iddiaların da ortadan kaldırılması gerekiyor. Barış anlaşmasını imzalamaya bir adım daha yakınız. Eğer Ermenistan daha hızlı karar verirse, bu anlaşma imzalanabilir."

Azerbaycanlı siyaset bilimci Muhammed Asadullazade de tüm gerilimlere rağmen Eylül ayında bir barış anlaşması imzalanabileceğine inanıyor.

Azerbaycan, Ermenistan'dan 4 köyün iadesini talep ediyor. Daha önce Ermeni tarafı bu köylerin geri dönüşünü engellemek için adımlar atmıştı. Ancak Erivan, hak iddia ettiği "31 köy" konusunda barış sürecine zarar verecek açıklamalarda bulundu. Ermenistan, 4 köyün Azerbaycan'a iadesi sürecini yakın zamanda gerçekleştirecek. Sonbahara gelindiğinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında belli bir barış yönünde bir anlaşma yapılabilir. Bu aynı zamanda bir çerçeve anlaşması da olabilir. Bunun için gerçek fırsatların olduğunu düşünüyorum. 

Hala cevap bekleyen önemli konulardan biri de Zengezur Koridoru'nun akıbeti. Ermenistan, iletişim hatlarını yeniden onarmaya hazır olduğunu beyan etmesine rağmen Nahçıvan'ı Azerbaycan'ın batı bölgelerine bağlayacak Zengezur Koridoru'nun açılması noktasında henüz somut bir adım atmadı. Her durumda Azerbaycan, Ermenistan'ı barışa zorlama konusunda büyük deneyime sahip.