BBC: İngiliz askerlerin Afganistan'daki yargısız infazları gizlendi

İngiliz ordusunun halen en kıdemli ikinci subayı olarak görev yapan General Gwyne Jenkins'in yargısız infaz iddialarıyla ilgili kanıtları içeren dosyayı askeri polise iletmek yerine sümen altı ettiği ileri sürüldü

İngiliz yayın kuruluşu BBC'de yayınlanan araştırmacı gazetecilik programı Panorama'nın ortaya çıkardığı bilgilere göre Jenkins, komutası altındaki askerlerin yargısız infaz yaptıklarına dair bilgilendirilmesine karşın, konuyu askeri polise ihbar etmedi.

General Jenkins bu delilleri askeri polise iletmek yerine gizli bir dosyaya koyarak sakladı.

Gizli belgeler ortaya çıktı

Katliam kanıtlarının askeri polise gönderilmemesi daha önce mahkemede ifşa edilmiş, ancak olaya karışan subayların kimlikleri Savunma Bakanlığı tarafından kamuoyundan saklanmıştı.

O dönemde özel kuvvetlerin üst rütbelerinde albay rütbesinde olan General Jenkins, gizli dosyayı Nisan 2011'de, dönemin özel kuvvetler komutanı General Jonathan Page'e bilgi verdikten sonra oluşturdu.

İngiliz yasalarına göre, komuta kademesindeki subaylar, savaş suçu işlenmiş olabileceğine dair herhangi bir kanıttan haberdar olmaları halinde, yasal olarak askeri polisi bilgilendirmekle yükümlü.

4 yıl kilitli kaldı

Ancak ifadeleri içeren dosya dört yıl boyunca kasada kilitli kaldı ve General Jenkins silahlı kuvvetlerin kademelerinde yükselirken, özel kuvvetlerden ayrı bir muhbir Kraliyet Askeri Polisi'ni dosyanın varlığından haberdar edene kadar sadece bir avuç subay tarafından bilindi.

General Jenkins gizli dosyayı hazırladığı ay, Afganistan'daki Birleşik Krallık Özel Kuvvetlerinin başına geçti. Daha sonra Birleşik Krallık Özel Kuvvetler direktörü oldu. Ardından savunma kurmay başkan yardımcısı olarak, ordudaki en üst düzey ikinci pozisyon olan iki yıldızdan dört yıldızlı generalliğe terfi etti.

Afganistan'da İngiliz özel kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen yargısız infazlara ilişkin iddialar, BBC ve diğerlerinin SAS tarafından gerçekleştirilen gece baskınlarına ilişkin haberlerinin ardından Kraliyet Adalet Divanı'nda yargıçlar tarafından yürütülen bir kamu soruşturmasına konu oldu.

Neler olmuştu?

Mart 2011'de General Jenkins, SAS'ın deniz kuvvetlerindeki muadili olan Özel Bot Servisi'nin (SBS) komutanıydı ve bu onu Birleşik Krallık Özel Kuvvetleri'nin en kıdemli subaylarından biri yapıyordu.

O ay, emrindeki bir subay, bir SAS üyesinin kendisine, seçkin ordu alayından birliklerin agresif, hızlı gece baskınları sırasında silahsız insanları ve tutukluları yasadışı bir şekilde öldürdüğünü itiraf ettiği bir konuşmayı rapor etti.

"15 yaşından büyük tüm erkekleri öldürdüler"

General Jenkins subaya resmi bir ifade yazması talimatını verdi. Subay ifadesinde, SAS askerinin kendisine SAS birliklerinin gece baskınları sırasında tehdit oluşturup oluşturmadıklarına bakmaksızın savaşma yaşındaki tüm erkekleri öldürdüğünü söylediğini yazdı.

Dövüşme çağındaki erkekler özel kuvvetler ekipleri tarafından 15 yaş ve üzeri olduğu düşünülen kişiler olarak tanımlanıyor.

SBS subayı, "Bir vakada tabancayla öldürülen bir kişinin başına yastık konulduğu belirtilmişti" diye yazdı.

Subay ayrıca SAS askerinin baskınlarda öldürülen silahsız Afganların cesetlerinin üzerine ya da yakınına silah yerleştirildiğini ve ardından cinayetleri meşrulaştırmak için fotoğraflarının çekildiğini ima ettiğini yazdı. Bu taktik orduda "damla silah" kullanımı olarak biliniyor.

Subayın ifadesini okuduktan sonra General Jenkins doğrudan amiri, o sırada Birleşik Krallık Özel Kuvvetler Direktörü olan General Jonathan Page'e bir mektup yazdı. General Jenkins, SAS'ın "Taliban'a bağlı olduğu varsayılan kişileri yargısız infaz ettiğine" dair söylentilerden "bir süredir" haberdar olduğunu yazdı.

"Ancak şimdi bana (Birleşik Krallık Özel Kuvvetleri'nin) itibarı konusunda ciddi endişeler duymama neden olacak nitelikte daha fazla bilgi verildi" diye yazdı.

Ciddi iddialar muhatap bulamıyor

General Jenkins'in Nisan 2011'de Afganistan'daki Birleşik Krallık Özel Kuvvetlerinin başına atanmasının ardından, silahsız Afgan halkına yönelik şüpheli infazlar devam etti. Londra'ya döndüklerinde üst düzey özel kuvvetler subayları şüpheli olayların çetelesini tutmaya başlamıştı. Ancak General Jenkins ve General Page de dahil olmak üzere özel kuvvetler yönetiminden hiç kimse konuyu askeri polise bildirmedi.

Silahlı Kuvvetler Yasasına göre komutanlar, birliklerinin savaş suçu işlendiğinden şüphelendiğinde askeri polisi bilgilendirmek zorunda, aksi halde yargılanabilirler.

General Jenkins bir yıl boyunca Afganistan'daki Birleşik Krallık Özel Kuvvetleri'nin başında görev yaptıktan sonra Birleşik Krallık'a dönerek Başbakan David Cameron'ın askeri yardımcısı olarak hükümete katıldı ve bu görevi 2014 yılına kadar sürdürdü.

O yıl Kraliyet Askeri Polisi, 2011'in ilk yarısında görevde olan SAS filosu tarafından işlendiğinden şüphelenilen düzinelerce yargısız infazı inceleyen bir soruşturma başlattı. Soruşturma daha sonra herhangi bir suçlama getirilmeden kapatıldı. Bu karar bazı hükümet üyeleri ve kamu hizmetinin üst düzeyleri arasında şaşkınlığa neden oldu.

Askeri müfettişler: Soruşturmamıza izin verilmedi

Askeri polis müfettişleri BBC'ye, SAS cinayetleriyle ilgili kapsamlı ve bağımsız bir soruşturma yürütmelerine izin verilmediğini söyledi. Müfettişler, önemli tanıklarla görüşmelerinin ve adli kanıt toplamalarının engellendiğini ve resmi şüphelileri bırakmalarının emredildiğini söylediler.

Savunma Bakanlığı BBC'ye yaptığı açıklamada, 2022 yılında kurulan ve halen Kraliyet Adalet Mahkemelerinde devam etmekte olan kamu soruşturmasını desteklemeye tamamen kararlı olduğunu ve soruşturma kapsamına girebilecek herhangi bir iddia hakkında yorum yapmanın uygun olmayacağını söyledi.

Ne General Jenkins ne de General Page BBC'nin yorum taleplerine yanıt verdi.