Biden yönetimi insan haklarını bir anda unutuverdi: Mısır'a askeri yardıma onay verildi

Bu karar, ABD'nin Mısır için her yıl ayırdığı 1.3 milyar dolarlık askeri yardımın sadece 85 milyon dolarlık küçük bir bölümünü keseceği anlamına geliyor.

Bu aynı zamanda Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken ve yönetimdeki diğer yetkililerin, insan hakları aktivistlerinin Washington'dan çok daha sert bir çizgi talep etmelerine rağmen, Amerika'nın bölgedeki en kalabalık ülkeyle ilişkilerinin kırılma riskini göze alamayacak kadar önemli olduğu yönündeki kararını yansıtıyor.

Perşembe günü kararı açıklayan Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, ABD'nin on yıldır baskıcı bir askeri hükümet tarafından yönetilen Mısır'daki insan hakları konusunda ciddi endişeler taşımaya devam ettiğini söyledi.

Yetkililer 235 milyon doların onaylanmasının Biden yönetiminin insan haklarına verdiği önemin azaldığını göstermediğini ısrarla vurguladılar.

Blinken'ın Ocak ayında Kahire'ye yaptığı ziyaret sırasında Mısırlı liderlerle siyasi tutuklular ve diğer ihlalleri gündeme getirdiğini ve bu konularda baskı yapmaya devam edeceğini kaydettiler.

Ancak Blinken'in daha önce alıkonulan paranın serbest bırakılması için bir feragatname yayınladığını çünkü ABD'nin ulusal güvenlik çıkarlarının Mısır'ın insan hakları konusunda ilerleme kaydetmesi için Kongre tarafından zorunlu kılınan kriterlerden daha ağır bastığı sonucuna vardığını kabul ettiler.

Mısır'ın Amerikan ulusal güvenliğine katkılarına bir örnek olarak üst düzey bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi geçtiğimiz iki hafta boyunca gerçekleştirilen Bright Star 2023 adlı ABD-Mısır ortak askeri tatbikatını gösterdi.

ABD ordusu tatbikatı "terörle mücadele, bölgesel güvenlik ve şiddet içeren aşırıcılığın yayılmasıyla mücadele çabalarına" odaklanmış olarak tanımladı.

Yetkililer ayrıca Mısır'ın Sudan'daki iç çatışmada ateşkese aracılık etme ve Libya'daki seçimleri destekleme konusundaki rolüne de dikkat çekti.

Blinken, Kongre'nin Mısır'ın siyasi tutukluları serbest bırakma, ABD vatandaşlarına yönelik tacizleri önleme ve tutuklulara yasal süreç sağlama konusundaki siciline bağladığı 85 milyon dolarlık yardım dilimini onaylamayı reddederek bir sınır çizdi.

Bu, önümüzdeki mali yıl için Mısır'a yapılacak askeri yardımda yaklaşık yüzde 6,5'lik bir kesinti anlamına geliyor.

Washington merkezli Tahrir Institute for Middle East Policy'nin yönetici direktörü Mai El-Sadany, Biden yönetiminin Mısır'dan 85 milyon dolarlık yardımı çekme kararının memnuniyet verici olduğunu ancak yeterince ileri gitmediğini söyledi.

"Mısır'da gördüklerimiz insan hakları konusunda anlamlı bir ilerlemeden çok uzak" dedi.

"Yasa kapsamında izin verilen miktarın tamamının şart koşulmaması, Mısırlı yetkililere, planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerine sadece aylar kala devam eden bu baskıyı meşrulaştırmak ve yoğunlaştırmak için kullanacakları bir kılıf sağlayacaktır."

Kararın, insan hakları konularında daha sert bir tutum sergilenmesi için baskı yapan birçok Washington milletvekilini de hayal kırıklığına uğratacağı kesin.

Dış İlişkiler Komitesi'nin en üst düzey Demokrat üyesi olan New York Temsilcisi Gregory W. Meeks ve komitenin diğer 10 üyesi 10 Ağustos'ta Blinken'a bir mektup göndererek Mısır'ın herhangi bir koşula bağlı yabancı askeri fondan mahrum bırakılmasını talep etti.

Mektupta, binlerce "gazeteci, barışçıl sivil toplum aktivisti, insan hakları savunucusu ve siyasi figürün" gözaltına alınması ve istismar edilmesi de dahil olmak üzere "Mısır'da insan haklarının ısrarlı ve devam eden sistematik ihlallerine" ilişkin raporlara atıfta bulunuldu.

Milletvekilleri Blinken'dan şartlı askeri yardımın 235 milyon ve 85 milyon dolarlık dilimlerini - toplam 320 milyon dolar - "Mısır'ın insan hakları sicili önemli ölçüde düzelene kadar" durdurmasını talep etti.

(Geri kalan 980 milyon dolarlık yıllık ABD askeri yardımı insan hakları koşullarına tabi değil).

Bunun yakın zamanda gerçekleşeceğine dair çok az işaret var.

Derin bir ekonomik krizin ortasında popülaritesi azalan Mısır hükümeti, daha fazla siyasi kapsayıcılık için bazı göstermelik jestler yaptı.

Mısır geçen yıl yüzlerce siyasi mahkumun serbest bırakılmasını denetlemek üzere bir af komitesi kurdu ve ülkenin yeni yönünü tartışmak üzere siyasi muhalifler ve bazı aktivistlerle bir "ulusal diyalog" başlattı.

Ayrıca geçtiğimiz aylarda Mısır'ın 2011 Arap Baharı devriminin önde gelen isimlerinden Ahmed Duma ve insan hakları avukatı Muhammed el-Baqer'in de aralarında bulunduğu çok sayıda tanınmış muhalif serbest bırakıldı.

Ancak yetkililer, Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi hükümetine muhalif olduğu düşünülen kişileri tutuklamaya devam ediyor; son haftalarda tutuklananlar arasında yıllar önce serbest bırakılanlar ve tek suçları tanınmış muhaliflerle yakın akraba olmak gibi görünen kişiler de var. Hak örgütleri Mısır'ın serbest bırakılan her mahkum için üç kişiyi tutukladığını söylüyor.

Önde gelen bir hak grubu olan Mısır Kişisel Haklar İnisiyatifi Perşembe günü yaptığı açıklamada, diyaloğa katılan Mısır Öğretmenler Sendikası kurucularından Muhammed Zahran'ın Ağustos ayı sonunda gözaltına alınmasının ardından diyalogdan en azından geçici olarak çekildiğini duyurdu.

Grup yaptığı açıklamada Mısır'daki insan hakları krizinin "eşi benzeri görülmemiş seviyelere ulaştığını" söyledi.

Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasının ardından Connecticut Demokrat Senatörü Christopher S. Murphy kararı "insan hakları ve demokrasiyi ilerletme taahhüdümüzün lafta kalmadığını dünyaya göstermek için kaçırılmış bir fırsat" olarak nitelendirdi.