Bilime göre bir yalancıyı ortaya çıkarmanın yolu: Dikkat dağıtmak
“Düşünme fırsatı azaldığında, yalanlar genellikle gerçekler kadar makul görünmüyor.
Yapılan yeni bir araştırmaya göre, biri size yalan söylerken onu yakalamanın en iyi yolu dikkatini dağıtmaya çalışmak.
Görünüşe göre bir yalanı inşa etmek ve aynı zamanda başka bir şey yapmak için gereken ekstra çaba, yalanın pek de iyi sonuçlanmadığı anlamına geliyor.
İngiltere'deki Portsmouth Üniversitesi'nden psikolog Aldert Vrij,
"Araştırmamız, yalan söyleyenlere ne söyleyeceklerini düşünmeleri için iyi bir fırsat verildiği sürece, yalanların da gerçekler kadar makul görünebileceğini gösterdi" dedi.
Vrij sözlerine, "Düşünme fırsatı azaldığında, yalanlar genellikle gerçekler kadar makul görünmüyor. Deneyimizde, özellikle görüşülen kişilerin ikincil bir görevi yerine getirmeleri gerektiğinde ve bu görevin önemli olduğu söylendiğinde yalanlar daha az inandırıcıydı" ifadelerini ekledi.
Deneye gönüllü 164 kişi katıldı. Katılımcılar önce, toplumsal konular hakkında görüşlerini bildirdi. Ardından iki grup oluşturuldu. Gönüllülerin bazılarından görüşlerine dair doğruyu söylemeleri, bazılarından ise yalan söylemeleri istendi.
İki grup daha sonra üçe ayrıldı. İlk gruba ikinci görev verildi ve görevin çok önemli olduğu belirtildi. İkinci görev verilen diğer gruba görevin önemi hakkında bilgi verilmedi. Kalan son gruba ise başka bir görev verilmedi.
Görevde, her bir katılımcıya gösterilen 7 basamaklı bir kayıt numarasının hatırlanması ve yazılması bekleniyordu.
Her görüşmeden sonra ilgili araştırmacı, katılımcıdan duyduklarının inandırıcılık açısından makul olup olmadığına dair değerlendirmelerini sundu.
Hakemli bilimsel dergi International Journal of Psychology & Behavior Analysis’te yayımlanan araştırma makalesinde, bulgulara dair şu ifadelere yer verildi:
Doğruyu söyleyenlerle yalan söyleyenler arasındaki en belirgin farklılıklar akla yatkınlık, dolaysızlık ve açıklık unsurlarında ortaya çıktı.
Kaynak
- Independent Türkçe
- Science Alert