Brexit İngiltere ekonomisini nasıl etkiledi?

2016 yılında seçmenlerin %52'sinin, "Avrupa Birliği'nden ayrılmak istiyor musunuz?" sorusuna "evet" dediği referandum, 1 şubat 2020'de yürürlüğe girdi.

Bu süreçte önce pandemi ve hemen ardından da enerji krizi geldi. Bütün bunlar, Brexit’in etkisinin tam olarak ne olduğunu çözmeyi zorlaştırdı. Son veriler ekonomiye olumsuz etkilerini gösteriyor ama bazıları pek beklenmeyen alanlarda.

Ticaret

İngiltere, 2021’de Ortak Pazar ve Gümrük Birliği’nden çekilirken, AB’yle ticaret yapan şirketler yeni kurallarla, bürokrasiyle ve bazı ürünlerde yeni kontrollerle yüzleşti.

Bu da, İngiltere ve en yakındaki ticaret ortağı arasındaki 550 milyar sterlin hacimli ticarete ne olacağı kaygılarını artırdı.

İlk aşamada, İngiltere’nin AB’ye ihracatı azaldı. Resmi verilere göre ilk aşamadaki sorunlar aşılınca, ticaret hacmi pandemi öncesindeki seviyelerine geri döndü. Ancak Brexit olmasaydı, ticaretin daha da büyüyeceği argümanı hala geçerli.

İngiltere Ticaret Odaları, geçtiğimiz günlerde 500 şirketle bir anket yaptı. Şirketlerin çoğu, hala yeni sistemle başa çıkmaya çalıştıklarını belirtti. Artan bürokrasi, küçük ihracatçıları iş yapmaktan caydırmış olabilir. Gümrük sınıflandırmaları üzerinde yapılan bir çalışmaysa, İngiltere’nin ihraç ettiği ürün çeşitliliğinin azaldığını gösterdi.

İthalatta da tablo aynı. Hacim pandemi öncesi seviyelere döndü. Ancak uzmanlar, AB’de ithal edilen, domates, patates ya da örneğin gül gibi ürünlerin fiyatının 2020 ve 2021’de % 6 arttığını gösteriyor. Bu artış oranı, son dönemde enflasyonda görülen büyük yükselişten önceydi.

Ticari anlaşmalar

Yeni ticaret anlaşmaları durumun düzeltilmesine yardımcı olabilirdi. Ancak bunun için hala biraz erken.

Toplamda, 71 ticaret anlaşması yapıldı ki bu da hızlı bir ilerleme. Ancak çok büyük çoğunluğu, İngiltere’nin AB üyesiyken yaptığı anlaşmaların kopyası niteliğinde.

İngiltere, Avustralya ve Yeni Zelanda’yla yeni ticaret anlaşmaları yaptı ancak bunun ticarete küçük bir katkıda bulunması ve bunun bile gerçekleşmesinin birkaç yıl daha alması bekleniyor. Ayrıca bunlar tartışmalı anlaşmalar, çünkü bazı İngiliz çiftçiler zararlı çıkacak.

Hindistan ve Trans-Pasifik Ortaklığı ile görüşmeler devam ediyor. Görüşmeler, daha önceki bakanların umduğundan uzun sürdü ancak uzmanlar işleri ağırdan almanın daha lehte anlaşmalarla sonuçlanabileceğini düşünüyor.

ABD ve Çin gibi büyük oyuncularla ticaret anlaşması ise hala ortada yok.

Yatırım

İşletmelerin, fabrikalara, eğitime, malzemeye ve teknolojiye ne kadar harcama yapmayı seçtiği de İngiltere ve AB arasındaki ilişkiden etkilendi. İ

Ancak işletmeler ekonominin görünümüne bakıp, ihtiyatlı davrandıkları için 23 Haziran 2016'daki Brexit refarandumundan bu yana yavaşladı. Yatırım oranları referandum sırasında da öyle çok yüksek değildi ancak İngiliz düşünce kuruluşu "Değişen Avrupa’da İngiltere"ye göre, yatırım referandum öncesi seviyelerde sürseydi, bugüne kıyasla dörtte bir daha fazla olacaktı.

Brexit yanlısı grup Briefings for Business ise sayıların yanıltıcı olduğunu ileri sürüyor ve yatırımın Brexit’ten darbe aldığına dair bir kanıt olmadığını savunuyor.

Ancak en nihayetinde, yatırımın azalması İngiltere’nin olabileceğinden daha az etkin ve daha az kazanan bir ekonomiye dönüşmesi anlamına geliyor.

İstihdam

AB’den çıkış, işçilerin serbest dolaşımı kurallarında da değişikliği beraberinde getirdi ve İngiltere puan temelli bir göç sistemine geçti. Bu durum da, birçok çevrenin şikayetini beraberinde getirdi.

Her ikisi de Brexit’i destekleyen giyim mağazaları zincirinin CEO’su Lord Wolfson ve pub zinciri Wethenspoon’un patronu Tim Martin, İngiltere’nin daha çok yabancı çalışana izin vermesi çağrısında bulundu.

Düşünce kuruluşları Avrupa Reform Merkezi ve Değişen Avrupa’da İngiltere’nin yaptığı ortak çalışmada, Brexit nedeniyle İngiltere’de 330 bin daha az çalışan olduğunu tespit etti. Bu sayı toplam iş gücünün sadece % 1’i olsa da, özellikle ulaştırma, yeme içme ve perakende sektörü özellikle olumsuz etkilendi.

Kaynak: BBC