Çin ile gerilim artarken ABD, Filipinler'de füze sistemi bulundurmaya devam ediyor

Çin hedeflerini vurabilecek seyir füzeleriyle donatılabilen Typhon sistemi, her iki ülkenin de o dönemde yaptığı açıklamaya göre bu yılın başlarında ortak tatbikatlar için getirilmişti ancak orada kaldı.

Tayvan'ın güney komşusu olan Güneydoğu Asya takımadaları, ABD'nin Asya'daki stratejisinin önemli bir parçasıdır ve bir Çin saldırısı durumunda Taipei'ye yardım edecek ordu için vazgeçilmez bir hazırlık noktası olacaktır.

Çin ve Rusya, sistemin Hint-Pasifik'e ilk konuşlandırılması olan bu hamleyi kınadı ve Washington'u silahlanma yarışını körüklemekle suçladı.

Bazı ayrıntıları daha önce bildirilmeyen konuşlandırma, Çin ve ABD'nin savunma anlaşması müttefiki Filipinler'in sıcak tartışmalara sahne olan Güney Çin Denizi'nin bazı bölümleri üzerinde çatıştığı bir dönemde gerçekleşti. Son aylarda stratejik su yolunda bir dizi deniz ve hava çatışması yaşandı.

Filipinli yetkililer, Filipin ve ABD kuvvetlerinin Güney Çin Denizi'ne bakan ve Tayvan Boğazı'na yakın olan kuzey Luzon'da bulunan füze sistemiyle eğitim yapmaya devam ettiklerini ve ortak tatbikatlar bu ay sona ermesine rağmen füzenin geri gönderilmesine yönelik acil planlardan haberdar olmadıklarını söyledi.

Filipin ordu sözcüsü Albay Louie Dema-ala Reuters'e yaptığı açıklamada eğitimin devam ettiğini ve füze sisteminin ne kadar süreyle kalacağına karar vermenin Birleşik Devletler Pasifik Ordusu'na (USARPAC) bağlı olduğunu söyledi.

USARPAC'tan bir halkla ilişkiler yetkilisi, Filipin ordusunun Typhon'un Eylül ayından sonra da kalabileceğini söylediğini ve askerlerin geçen hafta kadar yakın bir zamanda Typhon'la eğitim yaptıklarını ve “ev sahibi ülke desteğini entegre etmeye odaklanarak sistemi kullanma konusunda görüşmelerde bulunduklarını” söyledi.

Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan üst düzey bir Filipin hükümet yetkilisi ve konuya aşina olan bir başka kişi, ABD ve Filipinler'in bir çatışma durumunda sistemi orada kullanmanın fizibilitesini test ettiklerini ve bu ortamda ne kadar iyi çalıştığını denediklerini söyledi.

Hükümet yetkilisi, mobil olması ve gerektiğinde hareket ettirilmesi amaçlanan modüler bir sistem olan Typhon'un Filipinler'de “ülkede konuşlandırmanın fizibilitesini test etmek için bulunduğunu, böylece ihtiyaç duyulduğunda burada kolayca konuşlandırılabileceğini” söyledi.

Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr'ın ofisi yorum talebine yanıt vermedi.

'Uykusuz geceler'

ABD ordusu, 1.600 km'yi (994 mil) aşan menzile sahip SM-6 füzeleri ve Tomahawk'lar da dahil olmak üzere füzeler fırlatabilen Typhon'u Nisan ayında “tarihi bir ilk” ve “Filipinler ile ortaklığımızda önemli bir adım” olarak adlandırdığı bir şekilde Filipinler'e gönderdi.

ABD Kongresi'nin bir politika enstitüsü olan ABD Kongre Araştırma Servisi tarafından o dönemde yayınlanan bir notta “bu geçici konuşlandırmanın sonunda kalıcı hale gelip gelmeyeceğinin bilinmediği” belirtildi.

Temmuz ayında ordu sözcüsü Dema-ala Typhon füze rampasının Filipinler'in kuzey adalarında kaldığını doğruladı ve ne zaman “gönderileceğine” dair belirli bir tarih olmadığını söyleyerek daha önce Eylül ayında ayrılacağına dair yaptığı açıklamayı düzeltti.

Ticari bir uydu firması olan Planet Labs tarafından çekilen ve Reuters tarafından incelenen bir uydu görüntüsü Typhon'u Ilocos Norte eyaletindeki Laoag Uluslararası Havaalanı'nda gösterdi.

Görüntüleri analiz eden James Martin Center for Nonproliferation Studies Doğu Asya Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Programı Direktörü Jeffrey Lewis, sistemin varlığını sürdürdüğünü söyledi.

Reuters'a konuşan üst düzey hükümet yetkilisi, sistemin geri çekilmesine ilişkin herhangi bir plan olmadığını söyledi.

“Eğer çekilecekse, bu hedefe ulaşıldığı içindir ve tüm onarımlar ya da inşaat tamamlandıktan sonra (geri) getirilebilir,” diyen yetkili, Çin'i caydırmak için sistemi tutmanın Filipinler için stratejik bir değeri olduğunu da sözlerine ekledi.

Gemisavar silahlar

Reuters'in haberine göre ABD, Çin'in büyük bir üstünlük kurduğu Hint-Pasifik füze yarışında hızlı bir şekilde arayı kapatmaya çalışırken Asya'da çeşitli gemisavar silahları biriktiriyor.

ABD ordusu Hint-Pasifik bölgesinde kaç tane konuşlandırılacağını söylemekten kaçınsa da, askeri alımları özetleyen hükümet belgelerine göre önümüzdeki beş yıl içinde 800'den fazla SM-6 füzesinin satın alınması planlanıyor. Belgeler, birkaç bin Tomahawk'ın halihazırda ABD envanterinde olduğunu gösteriyor.

Çin Typhon'un konuşlandırılmasını birkaç kez kınamış, Mayıs ayında Çin Savunma Bakanlığı sözcüsü Wu Qian Manila ve Washington'un “bölgeye büyük savaş riskleri” getirdiğini söylemişti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Haziran ayında ülkesinin orta ve kısa menzilli nükleer kapasiteli füzelerin üretimine yeniden başlayacağını duyururken bu konuşlandırmaya atıfta bulundu.

Filipinler Dışişleri Bakanı Enrique Manalo Temmuz ayında Çinli mevkidaşına ülkesindeki füze sisteminin varlığının Çin için bir tehdit oluşturmadığı ve bölgeyi istikrarsızlaştırmayacağı konusunda güvence verdi.

ABD, Çin'in Güney Çin Denizi'nde inşa ettiği ve Filipinler'i destekleyen 2016 tarihli bir tahkim kararına rağmen çoğunlukla hak iddia ettiği birkaç adadan en az üçünü gemi ve uçaksavar füzeleriyle silahlandırarak tamamen silahlandırdığını söyledi.

Çin, Spratly adalarındaki askeri tesislerinin tamamen savunma amaçlı olduğunu ve kendi topraklarında istediğini yapabileceğini söylüyor.