Çin, yerli uçak gemisi Fujian'daki EMALS sisteminin testlerine başladı

Bu, Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması'nda (People's Liberation Army Navy - PLAN) uçakları güverteden rampadan kaldırmak yerine bu şekilde fırlatan ilk uçak gemisi olacak geminin inşasında önemli bir adım.

Hafta sonu Fujian'ın güvertesinde kırmızı renkli bir mancınık test 'kamyonunu' gösteren video ve resimler ortaya çıktı.

Tepeden geçen bir uçaktaki yolcu tarafından çekildiği anlaşılan bir videoda, test aracının geminin demirli olduğu havzaya çarpması görülüyor.

Type 003 olarak da bilinen Fujian, Haziran 2022'de suya indirildi ve şu anda Şanghay'daki Changxing Jiangnan tersanesinde donatılmasının son aşamalarında.

Yeni görüntülerde Fujian'ın güvertesinde görülen gibi ağırlıklı kamyonlar, ABD Donanması da dahil olmak üzere dünyanın başka yerlerindeki gemi yapımcıları ve donanmalar tarafından, yapımlarının bir parçası olarak ya da bakım sonrasında gemilerdeki mancınıkları test etmek için yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bu testler, gerçek bir uçağı kaybetme riskine girmeden, mancınıkların en azından temel düzeyde amaçlandığı gibi çalıştığından emin olmanın bir yolunu sunuyor.

Yerli olarak geliştirilen Fujian, Çin'in katapult destekli kalkış kablolu kurtarma (CATOBAR) konfigürasyonuna sahip ilk uçak gemisidir.

PLAN'ın halihazırda hizmette olan iki uçak gemisi var: Type 001 Liaoning ve Type 002 Shandong, ancak her ikisi de uçakların ski-jump aracılığıyla kalktığı kısa kalkış kablolu kurtarma (STOBAR) tipleridir.

Fujian'ın güvertesinden fırlatıldıktan sonra suya çarpan test aracının sıçramasını gösteren videoda ayrıca herhangi bir buhar püskürmesi görülmüyor. Bu durum, uçak gemisinin geleneksel buharla çalışan mancınıklar yerine elektromanyetik uçak fırlatma sistemi (EMALS) kullandığını vurguluyor.

Şu anda yalnızca ABD Donanması'nın süper gemisi USS Gerald R. Ford'da operasyonel olarak bulunan ve ustalaşmanın zor olduğu kanıtlanmış bir yetenek olan EMALS, buhar kullanan mancınıklara göre bir dizi avantaj sunmaktadır.

Bu avantajlar arasında daha düşük sıfırlama süreleri nedeniyle artan sorti oranları ve büyük hacimlerde buhar üreten ve hareket ettiren sistemlere duyulan ihtiyacın ortadan kalkmasıyla geminin temel tasarımında mekanik olarak daha az belirgin talepler yer almaktadır.

Buna ek olarak EMALS, fırlatma sırasında bir uçağa uygulanan kuvvet miktarını daha hassas bir şekilde ayarlama olanağı sunar.

Bu da her bir hava aracındaki aşınma ve yıpranmayı azaltmaya yardımcı olurken, özellikle spektrumun daha küçük ve hafif uçlarında güvenli bir şekilde fırlatılabilecek türlerin yelpazesini de genişletiyor.

Bu, Fujian'da konuşlanacak hava araçlarına birçok boyutta insansız hava aracı eklenmesi söz konusu olduğunda çok avantajlı olabilir ki bu PLAN'ın gelecekte yapmak istediği bir şeydir.

Her türlü mancınık sistemi, ski-jumpla kalkmanın mümkün olabileceğinden çok daha yüksek brüt ağırlığa sahip uçakların fırlatılmasına olanak sağlayacaktır.

PLAN daha önce Çin'in kuzeydoğusundaki Huangdicun Deniz Hava Üssü'ndeki deniz havacılık merkezi de dahil olmak üzere kara tabanlı test sahalarında buharlı ve EMALS mancınık sistemlerini denemişti.

Uydu görüntüleri, Şanghay'daki bir sahada karada uçak gemisi mancınık testlerinin en azından 2008-2009 zaman dilimine kadar uzandığını gösteriyor. Fujian'ın yeni görüntülerinde görülene benzer test kamyonları daha önce hem Huangdicun'da hem de Şangay'daki sahada gözlemlenmişti.

Fujian'ın uçak gemisi hava aracı filosunun tam olarak nasıl bir yapıya sahip olacağı henüz belli değil, ancak PLAN geminin hizmete gireceği zamana hazır olmasını sağlamak için şimdiden adımlar atmaya başladı.

Shenyang J-15 avcı uçağının katapult kabiliyetli bir versiyonu olan J-15T halihazırda mevcuttur. Sovyet Su-33 Flanker-D taşıyıcı avcı uçağından türetilen temel J-15, geçmişte performansı hakkında sorular sorulmuş olsa da, halihazırda Çin hizmetinde ve Liaoning ve Shandong'dan uçuyor.

Çin'in Shenyang J-35 hayalet avcı uçağının mancınıkla fırlatılmak üzere tasarlanmış bir deniz türevi de geliştirilmektedir. Bu jetlerin Fujian'ın hava filosunun önemli bir bileşeni olması ve uçak gemisine PLAN'ın mevcut flattop'larına kıyasla büyük bir kabiliyet artışı sağlaması bekleniyor.

Donanmaya ait J-35, FC-31 olarak bilinen ve ilk olarak 2010'ların başında ortaya çıkan bir tasarımın evrim geçirmiş halidir.

Halen geliştirilmekte olan KJ-600 uçak gemisi konuşlu havadan erken uyarı ve kontrol uçağı da hizmete girdikten sonra Fujian'a binecek gibi görünüyor.

Kabaca ABD'nin E-2 Hawkeye'ına benzeyen bu uçak, uçak gemisi saldırı gruplarının şu anda sahip olmadığı kritik havadan gözetleme ve havadan savaş yönetimi yeteneklerini sağlayacağından, PLAN için ileriye doğru atılmış bir başka önemli adımı temsil etmektedir.

İHA ve SİHA’lar da dahil olmak üzere çeşitli insansız hava araçları eninde sonunda Fujian'ın hava filosuna katılabilir.

PLAN'ın, operasyonlarının kapsamını ve erişimini Çin anakarasından daha da uzağa genişletme çabalarının da merkezinde yer alan uçak gemisi hedefleri, Fujian'ın ve taşıyabileceği uçakların çok ötesine uzanmaktadır.

Changxing Jiangnan tersanesinin gelecekteki uçak gemisi tasarımlarına ilişkin çok sayıda görsel ortaya çıktı bile. Bunlar USS Gerald R. Ford ve Fransa'nın gelecekteki Yeni Nesil Uçak Gemisi gibi mevcut ve planlanan diğer Batılı süper gemilerle uyumlu konfigürasyonlar göstermektedir.

Çin'in şu anda yaygın olarak Tip 004 olarak adlandırılan bir sonraki uçak gemisinin nükleer tahrikli olma potansiyeli hakkında tekrarlanan tartışmalar var. Ford ve ABD Donanması'nın 10 eski Nimitz sınıfı uçak gemisinin yanı sıra Fransız Yeni Nesil Uçak Gemisi tasarımının her biri nükleer tahrik gücüne sahiptir.

Fujian hizmete girdiğinde, PLAN'ı ABD'nin ardından dünyanın en büyük ikinci sabit kanatlı uçak gemisi operatörü haline getirecektir.

Rusya'nın sadece bir uçak gemisi var, o da uzun süredir kenarda duran ve kazalara meyilli Amiral Kuznetsov. Fransa'nın da Charles de Gaulle adında bir uçak gemisi bulunurken, Birleşik Krallık Kraliyet Donanması HMS Queen Elizabeth ve kardeş gemisi HMS Prince of Wales'e sahiptir.

PLAN aynı zamanda dünya çapında CATOBAR tiplerini kullanan sadece üç donanmadan biri olacaktır; diğerleri ABD ve Fransa'dır.

Çinliler Fujian'da EMALS kullanarak buhar gücüyle çalışan mancınıkları tamamen devre dışı bırakmış olacaklar.

Hindistan Donanması 2030'larda bir CATOBAR uçak gemisine sahip olacak ve Birleşik Krallık da halen STOVL konfigürasyonuna sahip olan Queen Elizabeth sınıfı flattop'larına mancınıkla fırlatma kabiliyeti ekleme olasılığını araştırıyor.

Geçmiş raporlar Hindistan'ın gelecekteki CATOBAR INS Vishal gemisinin de Fransa'nın Yeni Nesil Uçak Gemisinde de yer alacak olan EMALS mancınıklarına sahip olacağını göstermektedir.

Bazı ülkeler, F-35B Müşterek Taarruz Uçağı gibi bazı sabit kanatlı uçakların yanı sıra döner kanatlı tipleri de destekleyebilen geniş uçuş güvertelerine sahip daha küçük kısa kalkış ve dikey iniş (STOVL) tipi taşıyıcılar veya amfibi savaş gemileri işletmektedir.

Diğerleri de şimdi insansız hava araçlarıyla dolu hava kanatlarına odaklanan benzer tasarımlar peşinde. Başlangıçta büyük güverteli bir amfibi harp gemisi olarak tasarlanan Türkiye'nin TCG Anadolu gemisi, insansız sabit kanatlı uçakların fırlatılmasına yardımcı olmak için bir 'makara sistemi' ile tamamlanacak ve bu “SİHA gemisi” trendinin en iyi örneğidir.

PLAN, Fujian gibi geleneksel düz gemilerin tamamlayıcısı olarak SİHA taşıyıcı gemilere ilgi duymaktadır.

Geçmiş raporlar bu geminin Type 075 amfibi savaş gemisinin, bazen Type 076 olarak da anılan, bu rol için optimize edilmiş ve EMALS mancınıklarına sahip bir türevi olabileceğini göstermiştir.

Fujian söz konusu olduğunda, beklenen hizmete giriş tarihi belirsizliğini koruyor. Gemi 2022 yılında denize indirildiğinde Çinli yetkililer bu dönüm noktasının deniz denemelerinden sonra gerçekleşeceğini söylemişlerdi.

Şu anda devam etmekte olan katapult testleri Fujian'ı hizmete girmeye ve PLAN'ın bugüne kadarki en yetenekli operasyonel uçak gemisi olmaya bir adım daha yaklaştırdı.