ABD merkezli CNN'in haberine göre, Sudan'daki iç savaşta Rus paralı asker şirketi Wagner'in, paramiliter Hızlı Destek Güçleri'ne (HDK) destek sağladı.

CNN'in görüştüğü görgü tanıkları, HDK'nin Wagner'in de desteğiyle halka uyguladığı zulmü gözler önüne serdi.

Sudanlı yurttaş Butheyna Nurin, General Abdülfettah Burhan'ın liderliğindeki orduyla HDK'nin çatışmalarının yoğunlaştığı Darfur bölgesinden kaçarken yaşadıklarını anlattı.

Nurin, HDK savaşçılarının kontrol noktalarından geçmek isteyen araçlardan haraç kestiğini savundu.

Yurttaş, yanında yolculuk yaptığı ve adını Fatma olarak paylaştığı hamile kadının, üzerinde para olmadığı için HDK savaşçıları tarafından vurularak öldürüldüğünü öne sürdü.

Araçta kadının çocuklarının da bulunduğunu belirten Nurin, şöyle konuştu:

''Savaşçılara, diğer kontrol noktalarında da para verdiğini ve parası kalmadığını söyledi. Onlar da kadını vurdular. Kurşun kafasını delip geçti, hepimiz çığlık attık.''

İç savaşta cinsel saldırı vakaları yaşandığı da bildirildi. Devlete bağlı Kadınlara Karşı Şiddetle Mücadele birimi, mayısta başkent Hartum'da 36, Darfur'daysa 25 cinsel şiddet vakası kaydedildiğini aktardı. Darfur'daki saldırıların 18'inin HDK savaşçıları tarafından düzenlendiği savunuldu. HDK ise iddiaları reddetti.

CNN, "Hamdeti" olarak da bilinen General Muhammed Hamdan Dagalo yönetimindeki HDK'nin Wagner'den aldığı destekle daha da acımasızlaştığını ileri sürdü.

Kimliğini paylaşmayan bir Batılı istihbarat yetkilisi, "Wagner'in bu olaydaki rolünden şüphe duymuyorum. Darfur üzerinden HDK'ye silah ve malzeme tedarik ediyorlar" dedi.

Darfur'da görev yapan bir başka istihbaratçıysa "HDK, Wagner'in çalışma yöntemini takip ediyor: Kaos yarat ve gücü ele geçir" ifadelerini kullandı.

100 bin kişilik HDK'nin tamamen orduya katılmasını öngören askeri güvenlik reformuyla ilgili Burhan ve Dagalo arasında yaşanan anlaşmazlık, 15 Nisan'da sıcak çatışmaya dönüşmüştü.

CNN, Wagner'in Libya'daki üslerini ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nin başkenti Bangui'deki havalimanını kullanarak HDK'ye mühimmat verdiğini iddia etti. Şirketin ayrıca Rusya'nın Suriye'deki liman kenti Lazkiye'de kurduğu askeri deniz ve hava üslerini kullandığı da ileri sürüldü.

Haberde, iç savaş çıkmadan önce Kremlin ve Wagner'in, Burhan'ın cuntasını desteklediği de hatırlatıldı. Ancak sıcak çatışmanın başlamasıyla paralı asker şirketinin Dagalo'nun tarafına geçtiği savunuldu.

Wagner lideri Yevgeni Prigojin ise CNN'e hem ordudaki askerlere hem de HDK savaşçılarına eğitim verdiklerini söylerken, ülkedeki kaostan ABD'yi sorumlu tuttu.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıkalamadaysa Wagner'in Sudan'daki çatışmaları körüklediği savunularak, "Wagner grubunun faaliyetleri sadece daha fazla ölüm, yıkım ve istikrarsızlık getiriyor" dendi.

HDK ise Wagner'den destek aldıklarına ve sivillere saldırdıklarına dair iddiaları yalanladı.

ABD: Rus paralı asker şirketi Wagner, Sudan'da HDK'ye füze verdi

ABD Hazine Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Ukrayna'da Rusya ordusuyla birlikte savaşan Rus paralı asker şirketi Wagner Grubu'nun Batı Afrika ülkesi Mali'deki lideri Ivan Maslov'a yaptırım uygulayacağını duyurdu. Bakanlık ayrıca Wagner'in 15 Nisan'dan bu yana Sudan'da ordu ile savaşan paramiliter güç Hızlı Destek Kuvvetleri'ne (HDK) kardan havaya atılan füze teslim ettiğini açıkladı.

Bakanlık karara gerekçe olarak, "Kremlin'in Ukrayna'daki Rus güçlerine silah sevkiyatı için Batı Afrika ülkesi Mali'yi kullanması" gösterildi. Açıklamada, Maslov'un, yabancı tedarikçilerden Ukrayna'daki Rus güçlerine teslim etmek üzere mayın,radar, insansız hava aracı ve çeşitli silah sistemleri satın almaya çalıştığı belirtildi. ABD'nin herhangi bir ülkenin Wagner aracılığıyla Rusya'ya yardım etme çabalarına karşı olduğu vurgulanan açıklamada, "Wagner Grubu, Ukrayna'da kullanılmak üzere askeri teçhizat edinme çabalarını gizlemeye çalışıyor, buna Mali'deki faaliyetleri de dahil" dendi.

Rus paralı asker şirketi Wagner'in Sudan'daki faaliyetleri neler?

Rus paralı asker şirketi Wagner'in Sudan ile çeşitli ticari ve askeri ilişkileri olduğu öne sürülüyor. İddiaları ve suçlamaları reddeden şirket ise Sudan'da halen yaşananlarla ilgisi olmadığını vurguluyor.

Altın madenciliği anlaşmaları

2017'de Sudan'ın o dönemki lideri Ömer el-Beşir, Moskova gezisi sırasında Rusya ile bir dizi anlaşma imzaladı.

Anlaşmalardan biri, Rusya'nın Kızıldeniz kıyısındaki Port Sudan'da bir donanma üssü kurmasını öngörüyordu. Ayrıca "Rus şirketi M Invest ile Sudan Mineraller Bakanlığı arasında altın madenciliğine yönelik imtiyaz sözleşmeleri" imzalandı.

Sudan, Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisi.

ABD Hazine Bakanlığı, M Invest ve ona bağlı bir şirket olan Meroe Gold'un, Wagner Grubu'nun Sudan'daki faaliyetlerinde ön cephede olduğunu iddia ediyor.

2020'de dönemin ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, "Yevgeniy Prigozhin ve şebekesi, Sudan'ın doğal kaynaklarını kişisel çıkar için kullanıyor ve tüm dünyaya habis bir etki yayıyor" demişti.

M Invest ve Meroe şirketleri, ABD tarafından özel yaptırımlarla hedef alındı.

Amerikan CNN televizyonunun araştırmasına göre, altınlar karayoluyla, Wagner'in faaliyet gösterdiği bilinen Orta Afrika Cumhuriyeti'ne nakledildi. Sudan'ın resmi ticaret verilerinde, altın ihracatına dair bir bilgi yoktu.

İngiliz Daily Telegraph gazetesi geçen yıl, önemli miktarda altının askeri havaalanlarından Sudan dışına çıkarıldığını yazdı.

Wagner'in Afrika'da etkili olduğu diğer bölgeler

Sık sık Wagner savaşçılarının yıllardır Orta Afrika Cumhuriyeti'nde faaliyet gösterdikleri ve ülkenin elmas madenlerini koruduklarına yönelik haberler yayımlandı. Wagner'in Afrika'da faal olduğu diğer ülkeler ise Libya ve Mali.

BBC 2021'de yaptığı bir araştırmada, bir Wagner savaşçısının bıraktığı dijital cihaz sayesinde, Rus paralı asker şirketinin Libya'da iç savaşa müdahil olduğuna dair kanıt bulmuştu. BBC'ye konuşan Libya askerleri ve siviller de Wagner'in ülkedeki varlığını teyit etmişlerdi.

Mali'de ise İslamcı militanlarla mücadele eden hükümet, Wagner'den yardım istemişti. Ancak grubun ülkede varlık gösterdiği hiçbir zaman resmen doğrulanmadı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Rus paralı askerleri, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Mali'de insan haklarını ihlal etmekle suçluyor. Wagner'e yöneltilen suçlamalar arasında işkence ve cinayet de var.