Donald Trump: Tayvan, savunma garantileri için ABD'ye ödeme yapmalı

Satışları itibariyle dünyanın en büyük çip üreticisi olan Taiwan Semiconductor Manufacturing Company'nin hisseleri, Cumhuriyetçi adayın Salı günü Bloomberg'e verdiği röportajda Tayvan'ın "çip işini çaldığını" ve Amerikan ordusu tarafından sağlanan örtülü güvenlik garantisine atıfta bulunarak "[ABD'ye] savunma için ödeme yapması gerektiğini" söylemesinin ardından yüzde 2,4 düştü.

Trump, "Biliyorsunuz, bizim bir sigorta şirketinden farkımız yok," diye ekledi.

"Tayvan bize hiçbir şey vermiyor."

Tayvan silahlarının neredeyse tamamını hükümetle müzakere edilen dış askeri satışlar yoluyla ABD'den satın alıyor ve bu da onu Amerikan savunma şirketleri için en büyük pazarlardan biri haline getiriyor.

Geçtiğimiz yıl Kongre de bazı askeri yardımlara izin veren yasaları kabul etti.

Tayvan Başbakanı Cho Jung-tai Çarşamba günü yaptığı açıklamada Taipei ve Washington'un gelecekte ilişkilerini olumlu yönde daha da geliştirmeyi hedeflediklerini söyledi.

"Bu tür çabalarda bulunmak ve onlara en iyisini dilemek yapabileceğimiz tek şey" diye ekledi.

ABD uzun zamandır Tayvan'ın güvenliğinin fiili garantörü olarak hareket etmekte ve Tayvan'ın kendisini savunmasına yardımcı olma konusunda muğlak da olsa bir taahhütte bulunmaktadır.

Çin, Tayvan'ın kendi topraklarının bir parçası olduğunu iddia ediyor ve Taipei'nin süresiz olarak kendi kontrolü altına girmeyi reddetmesi halinde saldırı tehdidinde bulunuyor.

Tayvan İlişkileri Yasası uyarınca Washington, Tayvan'ın geleceğini barışçıl olmayan yollarla belirlemeye yönelik her türlü çabayı ABD için ciddi bir endişe kaynağı olarak görüyor ve Tayvan'a savunma silahları sağlamayı ve ABD'nin Tayvan'ın güvenliğini tehlikeye atacak baskılara karşı koyma kapasitesini korumayı taahhüt ediyor.

Başkan Joe Biden, ABD'nin Tayvan'ı savunma taahhüdünü defalarca teyit etti, hatta ülkenin bunu yapmak için güç konuşlandıracağını söyledi.

Ancak Trump daha önce ABD'nin Tayvan'la olan bağlarını sorgulamış ve Bloomberg röportajında ABD'nin Tayvan'ı bir Çin saldırısına karşı savunmasının "çok çok zor" olacağını eklemişti.

Pekin'in Tayvan'ı bombalama konusunda isteksiz olduğunu çünkü bunu yapmanın çip üretim endüstrisini yok edeceğini de sözlerine ekledi.

Ülke dünyanın en gelişmiş yarı iletkenlerinin yüzde 90'ından fazlasını üretiyor.

Trump ayrıca Tayvan'ın çip endüstrisinin ABD iş dünyasının zararına geliştiği yönündeki geçmiş suçlamasını da yineledi.

"Çip endüstrimizin neredeyse yüzde 100'ünü aldılar, onlara kredi veriyorum. Şimdi onlara ülkemizde yeni çipler üretmeleri için milyarlarca dolar veriyoruz ve onlar da bunu ülkelerine geri getirecekler," dedi.

Tayvan, ABD'li çip üreticilerinin daha karlı çip tasarımına odaklanmak için üretimlerini giderek daha fazla dışarıya vermelerinin ardından son 30 yılda küresel çapta baskın bir çip üreticisi haline geldi.

Washington ve müşterilerin ABD'deki üretimi yerelleştirmeye yönelik telkinlerinin ardından TSMC, Arizona'da üç fabrikasyon tesisi kurmak için 65 milyar dolar yatırım yapmayı taahhüt etti.

Bunun karşılığında şirket 6,6 milyar dolara kadar hibe ve 5 milyar dolar kredi alacak.

Cho ayrıca Tayvan'ın son yıllarda askeri harcamalardaki istikrarlı artışlar ve erkekler için bir yıllık zorunlu askerliğin yeniden başlatılması da dahil olmak üzere kendi savunmasını güçlendirme çabalarına işaret ederek, ülkenin daha fazlasını yapmaya istekli olduğunu sözlerine ekledi.

Ancak Cho diğer ülkelerin desteğinin önemini de vurguladı.

ABD'nin savunma iş birliği ve sık sık yaptığı destek açıklamalarının Tayvan'ı "bölgesel barış ve istikrar için ortak sorumluluk taşıyan küresel toplumun daha da kararlı bir üyesi haline getirdiğini" söyledi.