Dünya genelinde iklim değişikliğiyle ilgili davalarda büyük artış
İklim değişikliğiyle ilgili davalar, azalan su kaynaklarından tehlikeli sıcak hava dalgalarına kadar, sonuçları milyonlarca insanı etkileyen durumlar nedeniyle son beş yılda iki kattan fazla arttı.
BM Çevre Programı (UNEP) ve Columbia Üniversitesi tarafından hazırlanan ve halihazırda devam eden iklim davalarını küresel veri tabanında izleyen rapora göre, son beş yılda 65 yargı bölgesinde iklimle ilgili 2 bin 180 dava açıldı.
Amerika Birleşik Devletleri bin 500'den fazla vaka ile başı çekerken, diğer ülkelerde de artış görülüyor.
Brezilya ve Endonezya en çok dava açılan ülkeler arasında
Rapora göre, davaların yüzde 17'si gelişmekte olan ülkelerde açıldı. Bu bağlamda yağmur ormanları bakımından zengin Brezilya ve Endonezya en çok dava açılan ülkeler arasında yer alıyor.
UNEP'ten yapılan açıklamada, "İklim davaları, iklim eylemi ve adaletin güvence altına alınmasının ayrılmaz bir parçası haline geldiğini gösteriyor" denildi.
Ajansın uluslararası çevre hukuku birimi başkanı Andrew Raine kendisini şu sözlerle ifade etti.
Halk, sera gazı emisyonlarını azaltmak için hükümetlere ve şirketlere bel bağlıyor ki bu olmadığında sonuçlarına yine halk katlanıyor. Durum böyle olunca, insanlar cevabını mahkemelere giderek ve daha fazla dava açarak veriyor.
Hollanda'da bir mahkeme, 2021 yılında emsal teşkil edebilecek ve dönüm noktası sayılan bir kararla petrol firması Shell'in karbon salımını 2030 yılına kadar 2019 seviyelerine göre yüzde 45 oranında azaltması emrini vermişti.
Öte yandan binlerce İsviçreli kadın, hükümetin 'yetersiz iklim değişikliği politikalarının' insan haklarını ve yaşam haklarını ihlal ettiği iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AIHM) nezdinde hükümete karşı dava açmıştı.
Davaların büyük kısmı, şirketlerin çevreyi kirlettiği suçlamalarına dayanan ya da iklimle ilgili daha fazla açıklama yapılmasını talep eden iddiaları içeriyor.
Bazı dava başvuruları ise hükümetleri iklimle ilgili yasa ve politikaları uygulamadıkları için sorumlu tutmaya çalışıyor.
Uzmanlar gelecekte daha fazla "tepki" vakası beklediklerini dile getiriyor.
Zira şirketler, fosil yakıt faaliyetlerini ve varlıklarını korumaya çalışırken, iklim değişikliğinin etkilerine maruz kalan savunmasız gruplar tarafından açılan davaların sayısının daha da artacağı değerlendirmesinde bulunuluyor.
"Genç iklim aktivistleri" grubu, çocuklar, gençler ve genç yetişkinler adına açılan 34 dava ile merkezi bir rol oynuyor. Tigre, iklim aktivistlerinin yıkıcı eylemlerini hedef alan davaların da artmakta olduğunu söyledi.
Columbia Üniversitesi bünyesinde iklimle ilgili faaliyetler yürüten Sabin Center'da görevli ve küresel iklim davaları konusunda uzman bir araştırmacı olan Maria Antonia Tigre, "Dava sayısında büyük bir artış görüyoruz. Dava sayıları son beş yılda iki katına çıktı." ifadelerini kullandı.
Tigre, bununla birlikte iklim aktivistlerinin eylemlerini hedef alan davalarında artış olduğu uyarısında bulundu.