Eurasia Rewiew: Türkiye, NATO Zirvesi'nde ne kazandı?
Erdoğan, Türkiye'nin Batı sisteminin vazgeçilmez bir parçası olduğu, fakat aynı zamanda da Batı'ya teslim olmayacağı mesajını verdi. Peki Türkiye, NATO Zirvesi'nde ne kazandı?
ABD merkezli Eurasia Rewiew'de Türkiye'nin NATO Zirvesi öncesi ve görüşmeler sırasında attığı adımların değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın; Türkiye'nin Batı sisteminin vazgeçilmez bir parçası olduğu, fakat aynı zamanda da Batı'ya teslim olmayacağı mesajını verdiği belirtilen analizde, gelişmelerin Türkiye ekonomisini güçlendirerek yabancı yatırım çekmesine ve merkez bankası rezervlerini artırmasına yardımcı olacağı tespiti yapıldı.
Analizde ayrıca, Türkiye'nin AB süreci ve F-16 süreci dahil çok sayıda talebinin artık daha fazla desteklendiği tespitine yer verildi.
İşte Eurasia Rewiew'de yayınlanan analiz:
Vilnius'taki dönüm noktası niteliğindeki NATO zirvesi öncesinde önemli bir hamle yapan Türkiye, İsveç'in üyelik hedefine karşı direnişinden vazgeçerek, Ankara'nın karşılığında elde etmiş olabileceği tavizler karşılığında rolünü değiştirdi.
Karar öncesinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile Türkiye ile AB arasındaki işbirliğini yeniden canlandırmanın değerlendirdiği bir görüşme gerçekleştirdi.
Erdoğan daha önce İsveç'in NATO üyeliğini, 1999'dan bu yana AB üyeliğine tam aday olan ve üyelik müzakereleri 2018'den beri dondurulmuş olan Türkiye'yi kabul etmesine bağlamıştı. Türkiye ayrıca vize kurallarının gevşetilmesinin ve gümrük birliği anlaşmalarının güncellenmesinin önemini vurgulamıştı.
ABD ve Avrupa ile ilişkilerin yeniden canlandırılması, Türkiye ekonomisini güçlendirerek yabancı yatırım çekmesine ve merkez bankası rezervlerini artırmasın yardımcı olacak.
RANE Network'ün Orta Doğu ve Kuzey Afrika kıdemli analisti Ryan Bohl, Türkiye'nin artık AB üyelik hedefleri için Stockholm'den tam destek aldığını belirtti.
Ryan Bohl yaptığı değerlendirmede;
“Türkiye ile AB müzakerelerinin yeniden başlatılması konusunda bir ilerleme kaydedildi ve Stockholm, Türkiye'nin bu yöndeki çabalarını destekleme sözü verdi. Bu iki taraf için de olumlu bir gelişme olarak görülmelidir.”
ifadelerini kullandı.
ABD'li yetkililer, NATO zirvesine hazırlanırken yoğun bir diplomasi yürüttüler ve Türk mevkidaşlarıyla çeşitli toplantılar yaptılar. ABD Başkanı Joe Biden, Erdoğan ile yapacağı görüşme öncesinde de Avrupa-Atlantik bölgesinde savunma ve caydırıcılığı güçlendirmek için Türkiye ile işbirliğine hazır olduğunu ifade etti.
Ankara'nın temel önceliklerinden biri F-16 filosunun modernizasyonu ve yeni F-16 taleplerinin yerine getirilmesiydi.
Bohl, Türkiye'nin son hamlesinin Washington'da iyi karşılandığını ve Beyaz Saray'ın F-16 jetlerinin satışına ilişkin yasa tasarısını Kongre'ye gönderme olasılığını artırdığını açıkladı.
Ryan Bohl;
"Bazı kongre üyelerinin Türkiye'nin insan hakları siciline ilişkin endişeleri nedeniyle orada hala engeller olacak, ancak Beyaz Saray muhtemelen zamanla bunun üstesinden gelmek için etkisini ortaya koyacak ve satışı sonuçlandıracak.”
değerlendirmesinde bulundu.
Diğer yandan ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Bob Menendez, Ankara'ya olası F-16 satışı ile ilgili Biden yönetimi ile görüşmelerini sürdüğünü açıklayarak, önümüzdeki hafta içinde bir karara varılabileceğini belirtti.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise Vilnius'ta düzenlediği basın toplantısında, Biden'ın Türkiye'ye F-16'ları gönderme konusunda "açık ve net" olduğunu belirterek Beyaz Saray'ın da bu konuda olumlu olduğunu belirtti.
Jake Sullivan;
“Bu karar, ABD'nin ulusal çıkarına hizmet edecektir. Ayrıca, Türkiye'nin bu kabiliyete sahip olması NATO'nun da çıkarınadır.”
ifadelerini kullandı.
CNN International'den Fareed Zakaria ile yaptığı görüşmede Biden, İsveç'in ittifaka girmesini kolaylaştırırken NATO'nun savunma yeteneklerini güçlendirmek için Türkiye ve Yunanistan ile bir anlaşma üzerinde çalıştığının sinyalini verdi.
Türkiye yakında İsveç'in katılım protokolünü Türk parlamentosunun onayına sunacak ve ardından protokol onayını oylayacak. Ancak Türkiye, İsveç'in hemen üyeliği için belirli bir zaman çizelgesi açıklamadı. Ayrıca Türk parlamentosu çok yakında tatile giriyor.
Türkiye uzun süredir İsveç'i yasadışı PKK'nın faaliyetleri ve Kuran'ın yakılması da dahil olmak üzere çeşitli gösteriler nedeniyle eleştiriyor.
Ancak yine de tüm zorluklara rağmen, iki ülke Türkiye'nin güvenlik endişelerini gidermek için yakın işbirliği yaptı. İsveç kısa süre önce anayasasını değiştirdi, terörle mücadele yasalarını sıkılaştırdı ve Türkiye'ye silah ihracatına yeniden başladı. İsveç ayrıca, terör faaliyetlerini izlemek için Türk güvenlik yetkilileriyle de işbirliği yaptı.
Erdoğan'ın amacı, Türkiye'nin Batı sisteminin vazgeçilmez bir parçası olduğunu göstermek ve aynı zamanda da Batı'ya teslim olmadığı mesajını vermekti. Erdoğan bunu büyük ölçüde başardı ve daha önce kendisi ile görüşmeyi reddeden Batılı liderlerin kendisini aradığı bir ortam yarattı.
Türkiye ve İsveç, Stockholm'ün sürmekte olan terörle mücadele çabaları için bir yol haritası sunmasıyla yeni bir ikili güvenlik anlaşması oluşturma konusunda anlaştılar. Ayrıca NATO, ittifak içinde terörle mücadele için özel bir koordinatörlük oluşturacak.
Erdoğan'ın Mayıs ayındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki zaferinin ardından İsveç'in üyeliğini engellememe kararı, Türkiye hakkında önemli siyasi ve ekonomik iyimserlik ortamı yaratabilir ve Türk lirasının konumunu güçlendirebilir.