Financial Times: Ukrayna’ya destek veren Erdoğan ince bir çizgide yürüyor
Financial Times'ta Rusya-Ukrayna krizinde Türkiye'nin konumunu anlatan bir haber yayımlandı.
İngiltere'nin önemli gazetelerinden Financial Times, son dönemde tırmanan Rusya-Ukrayna geriliminin Türkiye'ye olası etkilerini ve senaryolarını anlatan Laura Pitel imzalı bir haber yayımlandı. “Ukrayna’ya destek vererek, Erdoğan Putin’le ince bir çizgide yürüyor” başlıklı haberde Rusya-Türkiye-Ukrayna üçgenindeki hassas dengelere atıf yapıldı.
Ukrayna’ya SİHA verilmesi Türk-Rus ilişkilerini nasıl etkiledi?
Ukrayna’nın Türk yapımı SİHA’larla geçen yılın Ekim ayında Rusya destekli ayrılıkçılara ait bir topçu birliğini vurduğunu açıklamasının ardından Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya arasında kaldığı belirtilen haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugün Kiev’e yapacağı ziyaretin hassas dengeyi korumaya yönelik olduğu belirtildi.
Erdoğan ile Putin arasındaki dengenin kırılgan olduğuna vurgu yapılırken,
“Yıllarca batıya sırt çevirmekle ve NATO’yu terk ederek Moskova’ya yüzünü dönmekle suçlanan Erdoğan, Rusya’nın Ukrayna’ya müdahale etmesinin tehlikeleri konusunda tekrar tekrar uyarı yapmak bir yana ülkeye SİHA (silahlı insansız hava aracı) tedarik etti. Bu destek Ankara’nın NATO müttefiklerini memnun etti ancak Türkiye için de büyük riskleri beraberinde getirdi”
değerlendirmesinde bulunuldu.
Erdoğan-Putin ilişkisi rekabete dayanıyor
Türkiye’nin, yüzyıllardır süren Rus yayılmacılığı şüphesi ve Kırım Tatar azınlığına duyduğu endişe nedeniyle Moskova'nın 2014 yılında Kırım'ı ilhak etmesine karşı çıktığı belirtilen haberde,
“Bununla birlikte, Erdoğan'ın Putin ile ilişkisi, o zamandan bu yana geçen yıllarda, Batı'nın artan teşvikiyle çok daha yakınlaştı. Türkiye cumhurbaşkanının 2016 darbe girişiminin ardından bir Rus S-400 hava savunma sistemi satın alma kararı, Türkiye'nin NATO'yu terk ettiği ve ABD'nin Türkiye'yi F-35 savaş uçağı programından çıkarmasına neden olduğu iddialarına yol açtı. Bununla birlikte, Erdoğan ve Putin arasındaki sıcak kişisel bağlara rağmen, iki lider, özellikle dış politika alanında, iş birliği yapmaktan ziyade kendilerini rekabet halinde buldular. Türk yetkililer, Suriye, Libya ve Kafkasya'daki çatışmalarda Rusların karşı tarafını desteklediklerini sık sık dile getiriyor”
ifadeleri kullanıldı.
Ukrayna’ya Bayraktar TB2 verilmesi ABD’yi memnun etti
Moskova’nın, Türkiye ile Ukrayna arasında giderek derinleşen ekonomik ilişkinin merkezinde yer alan savunma iş birliğinden rahatsız olduğu altı çizilerek,
“Bu hafta Türkiye ile bir serbest ticaret anlaşması imzalaması beklenen Ukrayna, Bodnar'a göre şimdiden yaklaşık 20 TB2 insansız hava aracı satın aldı ve daha fazlasının takip etmesi bekleniyor. Erdoğan'ın damadının ortak sahibi olduğu üreticileri Baykar, Ukrayna'da yerel üretim için bir fabrika için ‘önümüzdeki birkaç ay içinde’ çalışmaya başlayacaklarını da sözlerine ekledi. Batılı ülkeler, Ankara'nın silah tedarik etmeye devam etme istekliliği karşısında cesaretlendi. ABD'li yetkili, ‘Türkiye'nin Ukrayna'ya maddi desteği önemli’ dedi ve Ankara'nın ‘aynısından daha fazlasını’ yapması halinde Washington'un mutlu olacağını da sözlerine ekledi. Ancak Almanya gibi Ankara da Putin'in kırmızı çizgiyi aştığını hissettiği takdirde kullanabileceği baskı noktalarının farkında”
analizi yapıldı.
Türkiye - Rusya arasındaki ticari ilişkiler
Haberde, Türkiye’nin elektrik santrallerini beslemek ve evlerini ısıtmak için ithal doğal gaza büyük ölçüde bağımlı olduğu belirtilerek iki ülke arasındaki ilişkiler hakkında şu bilgiler verildi:
Bu yıl Türkiye doğal gaz konusunda zaten kıtlık çekiyor. İstanbul merkezli enerji danışmanlığı IBS'nin verilerine göre, 2021'in ilk 11 ayında Türkiye'nin gaz arzının yaklaşık yarısı Moskova'dan geldi. Putin daha önce 2019'da Türkiye'nin en çok ziyaret edilen yabancı ziyaretçileri olan Rus turistleri silahlandırmaya istekli olduğunu göstermişti. Türk hava kuvvetlerinin Suriye sınırı yakınında bir Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından 2015 yılında ülkeye paket tatilleri yasaklamıştı. Türk domates ithalatını da yasakladı. Rusya, geçen yıl Türk meyve ve sebze ihracatı için en önemli pazar oldu ve sektörün 3 milyar dolarlık dış gelirinin üçte birini oluşturdu.
NATO, Rusya’ya karşı Türkiye’den daha fazla destek isterse bu Türkiye’yi zora sokar
Tür-Rus ilişkilerinin Suriye bölümüne de değinilen haberde,
“Türkiye'yi en çok endişelendiren güvenlik açığı, binlerce Türk askerinin Rus destekli Beşar Esad rejimi ile zorlu bir çıkmaza girdiği Suriye'nin isyancıların elindeki son eyaleti olan İdlib. Erdoğan, ülkenin 3,6 milyon Suriyeli mültecisi konusunda ülkesinde zaten siyasi baskı altında. Ankara, Rus jetlerinin bu ayın başlarında eyaletteki sivil hedeflere düzenlediği hava saldırılarının Türkiye'ye ve Avrupa'ya, Moskova'nın yoluna milyonlarca mülteci daha gönderebileceğine dair bir uyarı olduğuna inanıyor. Türkiye'nin zayıf noktaları, Batılı yetkililerin, bir işgal gerçekleşirse ülkenin Rusya'ya karşı yeni bir yaptırım rejimine imza atma olasılığının düşük olduğu gerçeğine boyun eğdiği anlamına geliyor. Ancak, Karadeniz'e savaş gemilerinin erişimini düzenleyen 1936 Montrö sözleşmesini denetleyen Ankara için asıl zorluk, NATO'nun Türkiye'ye daha fazla askeri destek sağlaması çağrısında bulunması durumunda ne yapacağı olacaktır”
denildi.
Haberin son bölümünde “NATO, deniz veya hava operasyonlarını desteklemek için Türk askeri tesislerini kullanmak isterse ne olur?” sorusuna batı ülkesinden bir savunma yetkilisinin "Bu Türkiye’yi gerçekten zor bir duruma sokar” yorumuna yer verildi.