Foreign Policy Research Institute: Çıkmaza giren Rusya-Ukrayna savaşında dengeler nasıl değişir?

ABD merkezli düşünce kuruluşu Foreign Policy Research Institute'de neredeyse 2. yılını dolduracak olan Rusya-Ukrayna savaşının geldiği noktanın ve sahadaki dengelerin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Tarihteki çok sayıda savaşta da benzer çıkmazların yaşandığı belirtilen analizde, çıkmazın nedenleri ve tarafların atacağı adımlarla bu çıkmazın nasıl şah-mat aşamasına getirilebileceği üzerine değerlenmedirmeler yapıldı.

Analizde ayrıca; yaklaşan kış şartlarının taraflar için yeni bir gerçeklikle yüzleşmelerine neden olacağı ve tarihe baktığımızda birçok ordunun savaştan değil kıştan dolayı dağıldığı belirtilerek, Batı'nın Ukrayna'ya bu konuda yapabileceği desteğin önemine dikkat çekildi.

İşte Foreign Policy Research Institute'de yayınlanana analiz:

Ukrayna'daki savaş çıkmaza girmiş durumda. Ancak hem Kiev hem de Washington, savaşın gelecekteki seyrini derinden değiştirecek kararlar alabilir.

Kiev için bu, askeri personel ve seferberlik sistemlerinde reformlar anlamına gelirken, Washington için ise bu, Ukrayna'nın yenilgiden kurtulmasına yardımcı olmak yerine zafer kazanmasını sağlayacak türde ve miktarda yardım sağlaması anlamına geliyor.

Dahası, bazılarının mevcut statik duruma tepki olarak önerdiği gibi ABD'nin Ukrayna'ya yardımını kesmek, Rusya'ya saldırganlık savaşında bir zafer vermek ve gelecekte benzer adımlar atmasını teşvik etmekle eşdeğer olacaktır.

Bunun yerine Kongre, Ukrayna ve ABD'nin çıkarlarına en uygun savaş alanını ve siyasi durumu yaratması için Ukrayna'ya gereken desteği sürdürmelidir.

Çıkmaza girme

Time dergisinde, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı General Valerii Zaluzhnyi tarafından kaleme alınan ve Rusya-Ukrayna savaşının çıkmaza girdiğinden bahseden makale, hem Ukrayna'da hem de ABD'de büyük bir tedirginlik yarattı.

Kongre salonlarında bazı senatör ve temsilciler bu makalenin, Kiev için zaferin elde edilemeyeceğinin kanıtı olduğunu ve ABD desteğinin azaltılması ya da sona erdirilmesi gerektiğinin kanıtı olduğunu belirtiyor.

Ancak durum çıkmaz olsa da henüz şah mat aşamasında değil.

Çıkmazlar savaşın bir parçasıdır. Amerikan İç Savaşı sırasında General Ulysses S. Grant ve Robert E. Lee'nin orduları Petersburg'daki siperlerde yaklaşık on ay boyunca sabit kaldı. İkinci Dünya Savaşı'nda da Alman ve Sovyet kuvvetleri iki yıldan fazla bir süre Leningrad çevresinde benzer bir çıkmaza girmişlerdi.

Rusya-Ukrayna savaşı tartışılırken en sık atıfta bulunulan çıkmaz, I. Dünya Savaşı sırasında 1914-1915 kışından 1918 baharına kadar Batı cephesinde yaşanan çıkmazdır.

Bu çıkmazlar, taraflardan birinin diğerinin siperlerini ve tahkimatlarını aşmanın ya da etrafından dolaşmanın bir yolunu bulmasıyla sona ermiştir.

Çıkmazlar genellikle yenilikleri teşvik eder.

I. Dünya Savaşı sırasında savaşan taraflar farklı yollar denediler. Almanya, İngiltere'nin ekonomisini yok etmek için çalışırken, İngiltere'nin buna yanıtı, yeni bir teknoloji olan tankı yaratmak ve tankları topçu ve piyade kuvvetleriyle entegre edecek taktikleri formüle etmek oldu.

Ukrayna'daki savaş neden çıkmaza girdi

Ukrayna'daki savaşın çıkmaza girmesi üç faktörün sonucudur. Bunlardan biri teknolojik, biri topoğrafik ve biri de psikolojikdir. Her iki tarafın da çatışmaya varoluşsal açıdan bakması savaş alanındaki mevcut duruma katkıda bulunuyor.

Teknolojik

Neredeyse her yerde bulunan savaş alanı gözetimi ve hassas güdümlü mühimmatların birleşimi, modern bir savaş alanını hareket etmek için tehlikeli bir yer haline getiriyor.

Günümüzün ucuz, bol ve kullanımı kolay insansız hava araçları her iki tarafa da savaş alanını kuş bakışı görme imkânı sağlamaktadır. Dronlar; örneğin gece görüş cihazları, radarlar, uydu görüntüleri, vb. İstihbarat, gözetleme ve keşif (ISR) varlıkları ile birleştiğinde etkili sonuçlar yaratır.

Dünya bunu ilk olarak 2020'deki İkinci Karabağ Savaşı'nda gördü. Bugün ise bu durum, Ukrayna'daki savaşın merkezi bir özelliği haline geldi.

Topografik

Keşif ve hassas saldırı unsurlarından oluşan bu entegre sistem özellikle güney Ukrayna'da etkili olmuş ve savaşın çıkmaza girmesine neden olmuştur.

Bu bölgede savaş alanı çoğunlukla küçük yerleşim yerleri olan geniş ve açık alanlardan oluşmaktadır. Bu da, birliklerin toplanmasını, ikmal yapmasını veya topçu bataryalarını yerleştirmesini zorlaştırmaktadır.

Psikolojik

Her iki taraf da savaşmaya devam etmek için son derece motive olmuş durumda ve her iki taraf da savaşı varoluşsal olarak görüyor.

Ukrayna savaşı vatanlarını kaybetmek, Kremlin ise Putin rejiminin bekası için varoluşsal bir gelişme olarak görüyor. Bu anlayış da her iki tarafı, hem daha tedbirli hem de daha yavaş hareket etmeye zorluyor.

Ukrayna'daki mevcut çıkmazı yaratan bu faktörlerin birleşimi ise savaşı daha da zor bir hale getiriyor ve çözümsüzlüğe sürüklüyor.

Tarih, savaşların pek çok safhası olduğu gibi, hava, kara, deniz, ekonomik, siyasi ve psikolojik olmak üzere, birbiriyle iç içe geçmiş ortamları olduğunu göstermektedir.

Şu anda Ukrayna'da, Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia ve Kherson'un güney sınırları boyunca kuzeydoğudan güneybatıya uzanan yaklaşık 600 millik cephe hattı, Ukrayna'nın 2022 sonbaharındaki ilk karşı saldırısından bu yana neredeyse hiç değişmeden kaldı.

Ancak savaşın sürdüğü ya da zafere katkıda bulunabilecek tek cephe burası değil.

Şubat 2022'deki ilk işgalden bu yana Ukrayna, kuzeyden potansiyel bir kuşatma tehdidini bertaraf edemedi. Belarus henüz savaşa girmedi. Ancak girmeyeceğinin asla bir garantisi yok.

Çıkmaz nasıl çözülebilir?

Geçmişteki savaş çıkmazları genellikle yeni taktikler, yeni teknolojiler ve takviyelerin yenilikçi kombinasyonları ve stratejik düzeyde düşmanın moralini bozma çabalarıyla sona ermiştir.

Tank ve onun diğer muharebe silahlarıyla entegrasyonu I. Dünya Savaşı'nda Batı cephesindeki çıkmazın kırılmasına yardımcı olduğu gibi, Almanya'nın bir dünya savaşını sürdürmek için gerekli kaynakları üretmesini engelleyen ekonomisinin İngiliz ablukası altına alınması da bunu sağlamıştır.

Ukrayna'nın hava eşitliğine ve hatta hava üstünlüğüne ulaşmasına yardımcı olmak bu konuda atılacak olan ilk adım olabilir.

Ayrıca, elektronik harp ve karşı batarya varlıkları Rusya'nın keşif-taarruz kompleksini oluşturan bağlantıları koparabilir ve böylece Ukraynalı topçu ve mayın temizleme ekiplerini koruyabilir. Bu ekipler için mühendislik varlıkları da bir zorunluluktur.

Yeni ve daha fazla teknoloji ve silahın ötesinde, maddi olmayan faktörler de bir çıkmazın sona erdirilmesinde kilit rol oynayacaktır.

Savaştaki maddi olmayan faktörlerden biri de "savaşma isteği" olarak da adlandırılan moraldir. Bu kış her iki tarafı da test edecek.Yüz binlerce asker bir kışı daha soğuğa ve hava koşullarına maruz kalarak savaş pozisyonlarında geçirmek üzere.

Askerler bu koşullara hazırlıksızsa bunun bireysel ve birlik morali üzerinde yaratabileceği etkiler küçümsenemez. Zira tarihe baktığımızda birçok ordu savaştan değil kıştan dolayı dağılmıştır.

Silah ve mühimmat sağlamak önemli olacaktır ancak çoraplar, yalıtımlı botlar, kışlık ceketler, ısıtıcılar ve sıcak yiyecek sağlamak da bir o kadar etki uyandıracaktır.

Bunları sağlamayan ya da lojistik sistemine ve ikmal hatlarına yönelik saldırılar nedeniyle bunları sağlaması engellenen taraf belirgin bir dezavantaja sahip olacaktır.

Sonuç

Savaşlarda yaşanan böyle durumlarda ilk bilinmesi gereken; taraflardan biri teslim olarak ya da pes ederek çıkmazı yenilgiye dönüştürmediği sürece diğer taraf da çıkmaza girer. Böyle durumlarda savaşan taraflar ise çıkmazları yenilik ve kararlılıkla aşarlar.

Çıkmaz henüz şah mat aşamasında değil ve tüm bu unsurlar Ukrayna için hayata geçirilirse, çıkmaz Ukrayna lehine dönebilir.