Foundation for Defense of Democracies (FDD): Türkiye'ye F-16 satışı hakkında, Beyaz Saray ve kongre doğrudan karşı karşıya gelebilir

Biden yönetimi, Kongre'ye Türkiye'ye 40 yeni F-16 savaş uçağı ve Türk Hava Kuvvetleri'nin mevcut F-16 filosunu modernize etmek için 79 yükseltme kiti satma niyetini gayri resmi olarak bildirdi.

Bazı kongre liderleri, Türkiye'nin insan hakları ihlallerini, başta Yunanistan olmak üzere komşularına gözdağı vermesini ve İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılım başvurularını engellemesini gerekçe göstererek satışa şiddetle karşı çıktılar.

Ankara uzun süredir eskiyen savaş uçağı filosunu modernize etmeye çalışıyor. 2019 yılına kadar Türkiye, Amerika'nın ürettiği en gelişmiş savaş uçağı olan yaklaşık 100 F-35 savaş uçağını teslim alma yolunda ilerliyordu. Ancak Washington Ankara'yı, Rus S-400 hava ve füze savunma sistemini satın alması nedeniyle F-35 programından çıkardı ve Amerika'nın Düşmanlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye'ye yaptırımlar uyguladı.

Türkiye'ye önerilen satışın toplam değeri 20 milyar dolar. F-16'lara ve yükseltme kitlerine ek olarak, satışın 900 havadan havaya füze ve 800 bomba içerdiği bildiriliyor. Yönetim ayrıca Yunanistan'a en az 30 adet F-35 satmayı planlıyor. Türkiye'nin Yunanistan'a yönelik tehditdar tutumu, kongrede teki topladığından, Bide Yönetimi milletvekillerinin endişelerini gidermek için bir çaba gösteriyor.

Biden yönetimi, Ankara'ya silah satma niyetini Kongre'ye resmi olarak bildirdikten sonra, milletvekillerinin satışı ortak bir ret kararıyla engellemeye çalışmak için 15 günleri var. Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Senatör Bob Menendez, Ankara'ya jet satışına karşı çıktı.

ABD tarihine bakıldığında kongre milletvekilleri, ortak bir ret kararı geçirerek bir yabancı silah satışını engellemeyi hiçbir zaman başaramadılar. Ayrıca 2019'da Donald Trump, Kongre'nin Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne silah satışını engellemek amacıyla aldığı bir dizi kararı veto etti.

Kongre ile yönetim arasındaki durum, Beyaz Saray'ın F-16 satışına devam etmek için resmi bir bildirimde bulunup bulunmama kararını etkileyebilir.

Biden'ın F-16 satışıyla ilgili resmi bir bildirimde bulunup bulunmayacağı belli değil. Beyaz Saray satışı sürdürmeye karar verse bile, Washington'un Ankara'nın askeri teknoloji tedarikini yöneten Türkiye Savunma Sanayii Kurumu'na (SSB) uyguladığı yaptırımların etkisini ele almak zorunda kalacak.

Biden, Türkiye ile sorunlu ilişkileri düzeltmek adına milletvekillerinin itirazlarını bir kenara bırakırsa, Beyaz Saray'ı kongre ile doğrudan karşı karşıya getirebilir. Kongre, Türkiye'nin F-16'ları almadan önce bir NATO müttefiki olarak yükümlülüklerini yerine getirmeye başlaması gerektiğinde ısrar ederek yönetime güçlü çekincelerini bir kez daha vurgulamalıdır.

Bu, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyelik hedefinin derhal onaylanmasını, Türkiye'nin Ege Denizi'ndeki gerilimlere son veren yazılı garantilerin sağlanmasını ve Mayıs ayında Türkiye'de özgür ve adil seçimlerin yapılmasını sağlayacak adımların atılmasını içermelidir.