Fransa, Almanya'nın Avrupa hava savunma planına meydan okuyacak

Bu anlaşmazlık, Pazartesi günü Paris'te düzenlenecek olan ve geçen yıl Fransız yetkilileri şaşkına çeviren Berlin destekli Avrupa Gökyüzü Kalkanı girişiminin ivmesini kısmen geri kazanmayı amaçlayan hava savunma stratejisi konferansının zeminini oluşturacak.

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından Paris Air Show kapsamında düzenlenen etkinlik Fransız yetkililer tarafından AB savunma bakanları, ABD ve NATO askeri yetkilileri ve endüstri yöneticileri arasında bir tartışma forumu olarak tanımlanıyor.

Ancak Macron'un bu çabası aynı zamanda Paris ve Berlin arasında, Vladimir Putin'in Rusya'sına karşı askeri savunmanın nasıl hızla güçlendirileceği ve aynı zamanda Avrupa'nın sanayi temelinin nasıl destekleneceği konusundaki daha temel farklılıkları da yansıtıyor.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz geçtiğimiz Ekim ayında ortaklaşa ekipman tedariki yoluyla bir Avrupa hava ve füze savunma sistemi oluşturmak üzere Sky Shield'i açıkladı ve o zamandan bu yana İngiltere, Baltık ülkeleri, İsveç ve Finlandiya da dahil olmak üzere 17 ülke bu projeye katıldı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve gökyüzünden saldırmak için ağır mühimmat ve füzeler kullanması, Avrupa'nın hava savunmasını daha fazla ihmal edemeyeceği konusunda bir uyanış çağrısı oldu. Scholz Ağustos ayında yaptığı ve hava savunma vizyonunu ortaya koyduğu konuşmasında "Avrupa'da yapmamız gereken çok şey var" demişti.

Ancak Fransa, İtalya ve Polonya gibi kilit ülkeler, Avrupa genelinde askeri bütçeler artarken bile ulusal endüstriyel çıkarların üstesinden gelmenin zorluklarını göstererek kenarda kaldılar. Özellikle Paris, Sky Shield'in duyurusuna hazırlıksız yakalandı ve kısmen kızgınlığını belirtmek için bir Fransız-Alman zirvesini erteledi.

Fransız ve Alman yetkililer birbirlerinin planlarını kamuoyu önünde eleştirmekten kaçınırken, perde arkasında farklılıklar açıkça görülüyor. Almanya başlangıçta Savunma Bakanı Boris Pistorius yerine üst düzey bir yetkili göndermeyi planlıyordu, ancak hafta sonu rotasını değiştirdi.

Macron, Sky Shield'i Avrupa dışında üretilen silah sistemlerine çok fazla bel bağlamakla ve uzun menzilli füze saldırı kabiliyetleri de dahil olmak üzere Rusya'yı en iyi şekilde nasıl caydırabileceğini yeterince düşünmemekle üstü kapalı olarak eleştirdi.

Macron kısa süre önce yaptığı bir konuşmada hava savunmasının "endüstriyel bir mesele olmaktan önce stratejik bir mesele olduğunu, ancak açık bir şekilde saldırı eylemleri ile savunma eylemleri arasında bir dengeye dayanması gerektiğini" söyledi.

"Savunma harcamalarını arttırarak büyük ölçüde Avrupa dışı sistemler satın alan bazı ülkeleri gördüğümde onlara basitçe şunu söylüyorum: 'Yarının sorunlarını hazırlıyorsunuz!"

Berlin'de yetkililer Fransızların eleştirilerini temelsiz buluyor ve hava savunmasındaki açıkları kapatmanın aciliyeti nedeniyle "hazır" sistemlerin tedarik edilmesinin "uzun ve genellikle maliyetli" yeni geliştirmelere tercih edilebileceğini savunuyor.

Financial Times tarafından görülen ve geçen yıl NATO'ya gönderilen niyet mektubunda, Sky Shield'e katılan ülkeler hava savunması konusunda "hızlı ilerleme sağlamak" için "pragmatik çözümler" üzerinde anlaştılar.

Sky Shield'e dahil olan ülkeler kendi tedarik tercihlerini yapsalar da Almanya orta menzilli koruma için yerli üretici Diehl grubundan Iris-T füzeleri, uzun menzil için ABD merkezli Raytheon Technologies'den Patriot ve çok uzun menzil için İsrail'den Arrow 3 almayı planladığını açıkladı.

Alman Parlamentosu geçen hafta ilk alımları onayladı: 900 milyon Avro karşılığında altı adet Iris-T ve Arrow 3 füzeleri için 4,3 milyar Avroluk bir anlaşmanın ilk fon dilimi.

Paris'te, MBDA ve Thales tarafından üretilen ve ABD yapımı Patriot ile benzer bir menzile hizmet eden Fransız-İtalyan SAMP-T füze savunma sisteminin dışarıda bırakılması hassas bir nokta olduğunu kanıtladı.

Alman Dış İlişkiler Konseyi'nde çalışan Macron'un eski danışmanı Shahin Vallée, "Fransa, Sky Shield'in Avrupalı bir alternatif varken büyük ölçüde ABD ve İsrail teknolojisine dayanmasından ve projenin Güney Avrupa'yı dışarıda bırakmasından rahatsız" dedi.

Bir Fransız yetkili Paris'in bu tür rekabetçi kaygılarla hareket ettiğini reddetti. Söz konusu yetkili konferansın amacının Sky Shield'i baltalamak değil, NATO ve AB'nin rollerinin yanı sıra Fransa ve diğerlerinin sahip olduğu nükleer silahların caydırıcılığı da dâhil olmak üzere Avrupa semalarının nasıl korunacağına ilişkin daha geniş bir strateji üzerinde çok ihtiyaç duyulan bir tartışma yürütmek olduğunu söyledi.

İkinci bir Fransız yetkili ise hava savunma sistemlerine milyarlarca dolar harcanmasının Moskova ile yeni bir silahlanma yarışına neden olabileceği riskine dikkat çekti.

Konferansa NATO ve ABD'den temsilcilerin yanı sıra bakan düzeyinde yaklaşık 20 yetkilinin katılması bekleniyor.

Konferansta belirli bir anlaşma yapılması beklenmiyor. Ancak Macron'un kapanışta bir konuşma yapması ve Paris'in gelecekte de benzer etkinlikler düzenlemesi bekleniyor.

Ülkesi Sky Shield girişiminin bir parçası olan üst düzey bir batılı yetkili, Fransızların konferansla ilgili manevraları konusunda pek hevesli değildi. Bu yetkili, "Fransızların neden böyle bir şey yapma ihtiyacı hissettiklerini anlamak şaşırtıcı ve zor," dedi.

"Bütün mesele rakip fikirlere sahip olmamak."

NATO içinde, Sky Shield girişimi, Ukrayna'daki savaşla eksikliği ortaya çıkan daha iyi birlikte çalışabilirlik ve standartlaştırılmış savunma platformları elde etmek için olumlu bir adım olarak görülüyor. Ülkelerin silahları genellikle birlikte sorunsuz çalışmıyor ve ordular müttefiklerine her zaman ikmal yapamıyor.

Pistorius, Sky Shield girişiminin NATO ya da AB'ye rakip olarak görülmemesinin kendisi için önemli olduğunu söyledi.

FT'ye verdiği demeçte "Tedarik edilen her şey mevcut yapıya entegre edilebilir" dedi.

"Buradan Le Bourget'deki Fransız konferansı ile rekabet içinde olmadığımızı görebilirsiniz."