Fransa Sahra Altı Afrika'dan kovuluyor
Fransa’nın Mali’de 2014 yılının Ağustos ayında terörle mücadele kisvesi altında başlayan ve 2022 yılının ilk çeyreğinde sonlandırılması planlanan “Barkhane Operasyonu”, Batı Afrika ve Sahra Altı ülkelerdeki Fransa’nın sömürge döneminden miras kalan tüm ekonomik ve askeri yapılanmasını ortadan kaldıracak bir skandalla perdesini kapatmak üzere.
Kasım’ın ikinci haftasında Fildişi Sahilleri’ndeki karargahlarından yola çıkan ve hedefleri Mali olan bir Fransız askeri konvoyu, güzergahı üzerindeki Burkina Faso ve Nijer’de benzeri görülmemiş protestolara hedef oldu.
Fransız ordusu yakın zamanda, Mali’deki terör gruplarını eğitmekle suçlanıyordu. Burkina Faso ve Nijer halkları da Fransız konvoyunu, el Kaide ve DEAŞ bağlantılı terör gruplarına silah taşıdıkları iddiasıyla durdurmak istedi.
İlk müdahale 19 Kasım’da Burkina Faso’da yaşandı. Kaya kasabasında binlerce sivil Fransız konvoyunun ilerleyişini durdurmak için barikatlar kurdu. Olaylar sırasında bir çocuğun, Fransız askerlerine ait mini bir dronu sapanla düşürmesi uluslararası basının bölgedeki gelişmelere ilgisini çekti.
Burkina Faso halkının bu tepkisinin kaynağı 14 Kasım günü Soum bölgesinde el Kaide bağlantılı bir terör grubunun karakola saldırarak 49 asker ve 4 sivili öldürmesiydi. Halka göre saldırının sorumlusu, teröristlere el altından silah temin eden Fransa ordusuydu. Bu nedenle yetkililerin lojistik malzeme taşıdığını iddia ettikleri konvoyun geçişini 1 hafta süreyle engellediler.
Fransız konvoyunun bir sonraki durağı Nijer oldu. Konvoy 26 Kasım’da Nijer topraklarına girdi, ancak olaylar burada iyice kontrolden çıktı. Fransız askerleri siviller tarafından sınırın biraz içerisinde Tera kasabasında durduruldular. Bu defa protestolarda kan döküldü. Fransız askerlerinin açtığı ateş 3 sivilin ölümüne, 18’inin de yaralanmasına (güncel) yol açtı. Olaylar esnasında Fransız ordusu sivilleri terörize etmek için Mirage2000D tipi bir savaş uçağını topluluğun üzerinden alçaktan uçurdular.
Fransız ordusunun katliamlar eşliğindeki yolculuğu devam ederken Nijer’in yanı başındaki Orta Afrika Cumhuriyeti’nde 30 sivilin yaşamını yitirdiği çatışmalar yaşandı. ABD yaptırımlarına hedef olan ayrılıkçı 3R (Retour, Réclamation et Réhabilitation / Geri Dönüş-Islah-Rehabilitasyon ) örgütü ile ordu güçleri arasındaki çatışmalarda bu can kayıplarının meydana geldiği kaydedildi. Orta Afrika Cumhuriyeti’nin, Rus paralı asker örgütlenmesi Wagner’in karargahı haline geldiğine dikkat çekiliyordu.
Fransa ve Rusya’nın Sahra Altı Afrikası’ndaki askeri varlıkları yalnızca ayrılıkçı çatışmalar ile el Kaide ve DEAŞ bağlantılı terörü artırmakla kalmıyor. Fransız askeri varlığının topraklarından geçişine izin veren Burkina Faso ve Nijer hükümetleri de kamuoylarının hedefi haline geldi. Fransız askeri varlığına verilen izin siyasi istikrarsızlığı da kışkırttı.
Sahra Altı ülkelerin Fransa tarafından gözgöre göre istikrarsızlığa itilmesi, bu bölgelerden Avrupa ve Ortadoğu’ya yönelen düzensiz göç ile mücadeleyi de zorlaştırıyor. Gelişmeler, Avrupa Birliği’nin 31 Ocak 2023’e kadar Mali topraklarında sürdürmeyi planladığı göçle mücadele etmeyi amaçlayan sivil “EUCAP Sahel Mali” misyonunu da tehlikeye atıyor.