G20 nedir, zirvede liderlerin gündeminde hangi konular var?

20'li grup olarak bilinen G20 ülkeler grubunun liderleri küresel ekonomiye ilişkin görüşmek üzere bir araya geldi.

Gruptaki ülkeler küresel ekonomik üretiminin yüzde 85'ini ve dünya ticaretinin yüzde 75'ini temsil etmenin yanı sıra dünya nüfusunun da üçte ikisini kapsıyorlar.

G20 Avrupa üyelerini Avrupa Birliği ve 19 devlet oluşturuyor. Bu ülkeler, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Güney Kore, Türkiye, İngiltere ve ABD.

İlk 20 ekonomi arasında olmasına rağmen G20'de yer almayan İspanya görüşmelere misafir olarak davet ediliyor.

Bu ülkeler arasında sanayileşmiş yedi ülke G7 grubunda temsil ediliyor.

Bazı G20 üyeleriyse BRICS grubunu oluşturdu. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan bu grup, bu yılki zirvesinde altı yeni üyeyle genişlemeye karar verdi. Bunlar Arjantin, Mısır, İran, Etiyopya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri oldu.

Zirvede neler konuşuluyor?

G20 liderlerinin ekonomiyi konuşmak üzere bir araya geldiği toplantılarda bugün iklim değişikliğinden sürdürülebilir enerjiye, uluslararası borç affından çok uluslu şirketlerin vergilendirilmesine daha geniş kapsamda konular gündeme alınıyor.

Her yıl bir başka ülke G20 başkanlığını devralıyor ve toplantı gündemini belirliyor.

Geçen yıl başkanlığı devralan Endonezya, Bali'deki zirvede küresel sağlık önlemleri ve pandemi sonrası ekonomik toparlanma konularını gündeme getirmişti.

Zirve ülke liderlerinin birebir müzakerelerde bulunması için imkan da sunuyor.

ABD Başkanı Joe Biden, geçen yılki zirvede Çin lideri Şi Jinping ile Tayvan'ın statüsünü görüşmek üzere bir araya geldi.

Bu yılki zirveye ev sahipliği yapacak olan Hindistan da sürdürülebilir kalkınmanın yanı sıra gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki farkların azaltılması konusunu gündeme getirecek.

Beyaz Saray, Joe Biden'ın da liderlerle iklim değişikliği, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Dünya Bankası gibi kurumların yoksullukla mücadeleye katkısını artırma konularını görüşmek istediğini açıkladı.

Zirveye kimler katılıyor?

Geçen yıl Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, ülkesinin işgali nedeniyle Rusya'nın zirveye katılımının engellenmesini istemişti. Endonezya hükümeti Putin'in zirveye katılmayacağını açıklamış, Rusya'yı zirvede Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov temsil etmişti.

Kremlin, Putin'in bu yılki zirveye de katılmayacağını açıkladı.

Katılımı beklenmeyen bir diğer lider de Çin Devlet Başkanı Şi Jinping.

Tartışmalı konular neler?

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, zirvede uzlaşmanın zor olacağı konuların başında geliyor.

Mart 2020'de bir araya gelen G20 Dışişleri Bakanları, ABD ve Rusya delegasyonlarının sert tartışmaları nedeniyle anlaşamamıştı.

Bali'de Kasım 2022'deki liderler zirvesineyse Polonya'nın Ukrayna sınırı yakınlarındaki bir bölgesine düşen roket damga vurmuştu.

Lavrov Putin'i Güney Afrika'daki BRICS zirvesinde de temsil etmiş, Putin toplantıya video aracılığıyla katılmıştı.

Mayıs ayındaysa Çin ve Suudi Arabistan, Hindistan yönetimindeki Keşmir'de turizm üzerine düzenlenen bir G20 zirvesini, bu bölgede Pakistan'ın da hak iddia etmesi nedeniyle boykot etmişti.

Hindistan'ın Çin'le de sınır ihtilafı var.

Neden bir 'aile fotoğrafı' çekiliyor?

Zirvede geleneksel olarak hükümet başkanları bir grup fotoğrafı için birlikte poz veriyor.

Bu, liderlerin imzaladığı anlaşmaları sunmak için bir fırsat olarak kullanılıyor ancak çoğu zaman diplomatik anlaşmazlıkların fotoğrafa nasıl yansıdığı manşetlere çıkıyor.

2018'de, gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'daki Suudi konsolosluğunda öldürülmesinin ardından, liderler zirvesinde büyük ölçüde görmezden gelinen Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, aile fotoğrafında grubun en ucunda yer almıştı.

G20 hedeflerini başardı mı?

2008 ve 2009'daki finansal kriz döneminde düzenlenen liderler zirvelerinde, küresel mali sistemi kurtarmak için bir dizi önlem üzerinde anlaşmaya varılmıştı.

Ancak müteakip zirvelerin daha az yapıcı olduğu ileri sürüldü çünkü bunlar rakip dünya güçleri arasındaki gerilimlerle gölgelendi.

G20 maliye bakanları ve merkez bankası yöneticilerinin bu yılki toplantısında, Rusya ile Batılı güçler arasında Ukrayna'nın işgali konusundaki tartışmalar nedeniyle çok az anlaşma sağlandı.

Bununla birlikte, liderler zirvede yan görüşmelerde bir araya gelerek anlaşma sağlıyor.

2019'da Osaka'da düzenlenen zirvede, dönemin ABD başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Jinping, büyük bir ticaret anlaşmazlığını çözmek için müzakerelere devam etme konusunda anlaştılar.

Zirve neden protesto ediliyor?

Liderler zirveleri sıklıkla büyük protestolarla karşılanıyor.

2018 Buenos Aires zirvesinde G20'nin ekonomi politikalarını protesto eden binlerce kişinin katıldığı bir yürüyüş yapılmıştı.

2017'de Hamburg'da yapılan zirvede kapitalizme karşı yürüyüşler yapılmış; binlerce gösterici 2018'de Rio de Janeiro'da ve 2010'da Toronto'daki G20 zirvelerinde yürümüştü.

2009'da gazete satıcısı Ian Tomlinson, Londra'daki G20 zirvesine karşı protesto gösterileri sırasında işten eve dönerken öldürülmüştü.