Afrika'daki ilk G20 zirvesi başlıyor: Trump'ın yokluğu gündemde

• G20 Liderler Zirvesi, tarihinde ilk kez Afrika'da (Johannesburg) başlıyor ve 42 ülke/kuruluş temsil ediliyor.
• ABD Başkanı Donald Trump, ev sahibi Güney Afrika'yı beyaz azınlığa karşı ayrımcılık yapmakla suçlayarak zirveyi boykot etti.
• Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, Trump'ın kararına rağmen katılım oranının "başarı" olduğunu belirtti.

G20 Zirvesi, bugün Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde, 42 ülke ve kuruluştan temsilcinin katılımıyla tarihi bir toplantı için kapılarını açıyor. Zirvenin en önemli gündem maddelerinden biri, kurucu üye ABD'nin Başkanı Donald Trump'ın zirveyi boykot etme kararı oldu.

Trump, Truth Social platformunda yaptığı paylaşımda, 1994 yılına kadar apartheid rejimi altında beyaz azınlığın kontrolünde olan ev sahibi ülkeyi "beyazlara karşı ayrımcılık yapmakla" suçlayarak, "G20 Zirvesi'nin Güney Afrika'da yapılması kesinlikle utanç vericidir" dedi ve bu insan hakları ihlalleri devam ettiği sürece hiçbir ABD hükümet yetkilisinin katılmayacağını belirtti.

Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, ABD'nin boykot kararına rağmen, zirveye katılım oranını "başarı" olarak nitelendirdi. Ramaphosa, Trump'ın son dakikada zirveye katılmama kararına rağmen özel bir katılım formülü talep ettiğini belirtti ve "Dönem başkanlığını boş bir koltuğa devretmek istemediğini" söyledi.

Beyaz Saray, Trump'ın boykot kararına rağmen, dönem başkanlığı devir teslim törenine Johannesburg'daki ABD Maslahatgüzarı Mark De Dillard gibi üst düzey bir yetkili göndereceğini belirtti. Ramaphosa, ABD açıklamalarının "memnuniyetle karşılanmadığını" ancak Washington ile ilişkileri geliştirmeye devam edeceklerini ve ABD'nin bu boykotunun "kayıp" olduğunu vurguladı.

Önemli eksiklikler ve katılımcılar

ABD'nin yanı sıra 6 devlet başkanı daha zirveye katılmıyor ancak üst düzey temsilciler gönderiyor. G20 Zirvesi'ne katılmayacak önde gelen liderler şunlardır:

• Çin Devlet Başkanı Şi Cinping: Yerine Başbakan Li Çiang temsil edecek.
• Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin: Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) tutuklama emri nedeniyle Güney Afrika'nın onu yasal olarak tutuklama yükümlülüğü bulunduğu için, yerine Maksim Oreşkin temsil edecek.
• Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei: İç yoğunluklar nedeniyle Dışişleri Bakanı Pablo Quirino tarafından temsil edilecek.
• Nijerya Devlet Başkanı Bola Ahmed Tinubu: Ülkedeki güvenlik krizi nedeniyle seyahatini iptal etti.
• Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum: İç angajmanlar nedeniyle Dışişleri Bakanı Juan Ramón de la Fuente tarafından temsil edilecek.

Zirvenin önemli katılımcıları arasında ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Sani bulunuyor. Ayrıca BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de zirvede yer alacak.

Gündem ve Afrika'nın öncelikleri

Güney Afrika, zirveyi küresel güney ülkelerini ilgilendiren konulara odaklanmak için bir fırsat olarak kullanmayı hedefliyor. Ana gündem maddeleri şunlar:

• Ekonomik Eşitsizliklerin Giderilmesi: Yoksul ülkeler için kalkınma finansmanının artırılması.
• İklim Krizi: İklim felaketleriyle mücadele kapasitesinin artırılması ve zengin ülkelerden yoksul ülkelere iklim finansmanının yükseltilmesi.
• Borç Yapılandırması: Yoksul ülkelerin borçlarının yeniden yapılandırılması ve hafifletilmesi.
• Kritik Kaynaklar: Afrika kaynakları üzerindeki büyük güç rekabeti ortamında, temiz enerji için hayati mineralleri ihraç eden ülkelerin korunması.

Uzmanlar, boykotlara rağmen zirvenin Afrika ve gelişmekte olan ülkeler için önemli bir an teşkil ettiğini belirtiyor.

Zirveden önce hazırlıklar

Johannesburg, toplantı öncesinde büyük hazırlıklara sahne oldu. Şehirde 3.500'den fazla polis görevlendirildi ve ordu birlikleri teyakkuz durumuna geçirildi. Ancak bazı vatandaşlar, %31'e ulaşan işsizlik gibi ekonomik zorluklar sürerken, etkinliğin maliyetini eleştirdi.

G20 nedir?

G20, dünyanın en büyük ekonomilerini temsil eden 19 ülke, Avrupa Birliği ve Afrika Birliği'nden oluşuyor. 1999'da Asya mali krizinin ardından gayri resmi bir ekonomik platform olarak kurulan G20, 2008 mali krizinden sonra küresel yönetişimde kilit bir forum haline geldi.

Grup, dünya GSYİH'sının %85'ini ve dünya nüfusunun üçte ikisini temsil ediyor. Güney Afrika, 1999'da kurucu üye olmuş ve Afrika kıtasını temsil etmesi için ABD ve Kanada tarafından desteklenmişti. Güney Afrika, Kasım 2024'te devraldığı G20 Dönem Başkanlığını 30 Kasım 2025'te ABD'ye devredecek.