Ben Wallace: Bayraktar SİHA’lar Batılı ordular için bir ders

Boğaziçi Üniversitesi'nde düzenlenen ve Milli Savunma Komisyonu Başkanı Hulusi Akar'ın moderatörlüğünü üstlendiği Boğaziçi Lectures etkinliğinde gdh defence'in sorularını yanıtlayan Wallace, Almanya'nın Eurofighter satışına yönelik tutumunda olumlu bir ilerleme kaydedildiğini belirtirken, Türk savunma sanayii şirketlerine "daha cesur ve daha sert pazarlama" yapmaları yönünde çağrıda bulundu.

Eurofighter’da Almanya engeli

Türkiye'nin Eurofighter Typhoon alım talebinde Almanya'nın yarattığı engele değinen Sir Ben Wallace, kendi bakanlığı döneminde konunun çözümü için yoğun çaba sarf ettiklerini belirtti.

Wallace, bu süreçte atılan adımları, "Almanları ikna etmek için çok çaba sarf ettik. Hatırlıyorum; Fransa, İspanya, İtalya ve biz, Almanya'ya hitaben ortak bir mektup kaleme almıştık" sözleriyle açıkladı.

Almanya'nın koalisyon hükümetleri ve Federal Meclis'in (Bundestag) onayını gerektiren farklı siyasi yapısının, kendi sistemlerinde yaşanmayacak bireysel vetolara olanak tanıdığının altını çizen Wallace, mevcut duruma ilişkin temkinli bir iyimserlik sergiledi.

Bu tecrübeden yola çıkarak gelecekteki ortaklıklar için kritik bir noktaya dikkat çeken Wallace, uluslararası savunma projelerinde bir ülkenin, diğer ortağın üçüncü bir ülkeye yapacağı satışı engelleyememesinin yasal güvence altına alınması gerektiğini vurguladı. Wallace bu konudaki görüşünü şu sözlerle ifade etti:

Gelecekte işbirliği yaptığımızda, bir tarafın diğerini veto edemeyeceğini çok net bir şekilde ortaya koymamız ve bunu hukuken bağlayıcı hale getirmemiz gerçekten önemli. Aslında Almanlara karşı da öne sürdüğüm, bunu yapamayacaklarına dair bir mutabakat var, ancak bu hukuki bir antlaşma niteliğinde değildi. Dolayısıyla, eğer bu türden ortaklıklar kurmayı seçeceksek, gelecekte bunu yaptığımızdan emin olmalıyız.

Wallace, "Bu konuda iyi bir yönde ilerlediklerine dair iyimserim" diyerek sürecin olumlu bir seyre girebileceği sinyalini verdi.

Türk savunma sanayiine öneriler

Sir Ben Wallace, "Türkiye savunma sanayiinde daha fazlasını nasıl yapabilir?" sorusuna yanıt olarak, firmaların daha proaktif ve iddialı bir pazarlama stratejisi izlemesi gerektiğini vurguladı.

Türk şirketlerinin lobi faaliyetlerini yalnızca siyasetçiler nezdinde değil, potansiyel alıcı ülkelerin askeri ve sivil bürokrasisi nezdinde de artırması gerektiğini ifade etti. Bu konudaki eksikliğe dikkat çekmek için kendi bakanlığı döneminden çarpıcı bir örnek veren Wallace, şunları söyledi:

Türkiye, bizim bir kara fuarımıza gerçekten çok iyi bir zırhlı araç, hatta ana muharebe tankı getirmişti. Bizim kara sistemleri başkanımıza, 'Gördünüz mü?' diye sordum. 'Hayır, görmedim' yanıtını aldım. Bu noktada ABD'nin diğer ülkeler nezdindeki lobi gücünü küçümsememek gerekir. Onlar çok güçlü.

Amerikan lobi faaliyetlerinin etkinliğini anlatmak için Chinook helikopter alımını iptal etme girişimini hatırlatan Wallace, "Maliyeti sürekli artan ve 14 helikopter için 2,5 milyar doları aşan Chinook alımını iptal etmek istedim. Amerikan büyükelçisi derhal doğruca Başbakan'a gitti. Dolayısıyla benim tavsiyem, ön saflarda yer alın, daha sert pazarlama yapın ve bu işin peşini bırakmayın" şeklinde konuştu.

Bayraktar’dan alınan dersler

Konuşmasında Bayraktar SİHA'larına özel bir parantez açan Wallace, bu platformların başarısının arkasındaki dinamiğin Batılı ordular için de bir ders niteliği taşıdığını belirtti.

Ukrayna savaşından çok önce Bayraktar tesislerini ziyaret ettiğini ve kabiliyetlerinden çok etkilendiğini anlatan eski Bakan, kendi Hava Kuvvetleri'ne bu platformları almak istediğini söylediğinde karşılaştığı direnci şu sözlerle aktardı:

Hava Kuvvetlerime, 'Neden gidip bir bakmıyorsunuz, bunu almayı gerçekten düşünüyorum’ dedim. Sizin almak istediğiniz o yaldızlı, aşırı pahalı platformlardan çok daha ucuz ve daha iyi' dedim. Elbette Hava Kuvvetleri, 'Ah, bilirsiniz, o mükemmel değil ve biz yüz milyonlarca dolara mal olan kusursuz bir şey istiyoruz' gibi bir tavır sergiledi.

Bu noktada, Hulusi Akar ve Türk askeri yetkililerinden edindiği bir bilgiyi paylaşan Wallace, Bayraktar SİHA'larının Türk Silahlı Kuvvetleri'ne entegrasyonunda da benzer bir süreç yaşandığını ifade etti.

"Bayraktar ortaya çıktığında, Türk Hava Kuvvetleri onu istemedi. Onlar avcı uçaklarını, büyük uçakları istiyorlardı," diyen Wallace, değişimi tetikleyen gücün farklı bir komutanlıktan geldiğini vurguladı:

"Ama bunu yapan (bunu benimseyen) Türk Kara Kuvvetleri oldu." Wallace'a göre buradan çıkarılacak en önemli ders, askeri reformların genellikle kurumların kendi içinden değil, siyasi iradenin yönlendirmesiyle gerçekleştiğidir.

Ukrayna’dan çıkartılacak dersler

Konuşmasının sonunda Ukrayna savaşının modern harp sahasına etkilerine değinen Sir Ben Wallace, elektronik harbin (EH) artık vazgeçilmez bir unsur haline geldiğinin altını çizdi. Platform ne kadar gelişmiş olursa olsun, güçlü bir elektronik harp ve karşı-elektronik harp altyapısı olmadan etkisiz kalacağını belirtti. Wallace, bu konudaki uyarısını net bir dille ifade etti:

Elektronik harp veya karşı-elektronik harp olmadan, ister çok seçkin bir drona, ister Bayraktar gibi çok daha ucuz ama çok iyi bir İHA'ya sahip olun, uçamazsınız. Bu yüzden elektronik harp kabiliyetlerinizi paralel olarak geliştirmelisiniz. Leonardo gibi şirketler bu alanda iyi ortaklar olabilir. Ukrayna savaşının derslerinden biri budur. Bu alana yatırım yapmaya başlasanız iyi olur, çünkü nihayetinde eğer iyi değilseniz, o çok pahalı platformunuz Karadeniz'e düşer.