Google ve Amazon'dan İsrail ile skandal iş birliği

İsrail hükümetinin 2021’de Google ve Amazon ile yaptığı 1,2 milyar dolarlık Nimbus Projesi anlaşmasının ayrıntıları, Guardian tarafından sızdırıldı. Belgeler, İsrail’in teknoloji devlerinden olağan dışı bir talepte bulunduğunu ortaya koyuyor: Şirketlerin, yabancı mahkemelerden gelen veri taleplerini gizlice İsrail’e bildirmesi için özel bir “göz kırpma mekanizması” kurması istenmiş.

Gizli sinyallerle veri paylaşımı

Sisteme göre Google ve Amazon, İsrail’e ait verilerin yabancı mahkemeler veya güvenlik kurumları tarafından talep edilmesi durumunda bunu doğrudan açıklamadan gizli bir sinyal ile iletecek. Bu sinyaller, “özel tazminat ödemesi” adı altında küçük miktarlarda gönderiliyor ve ödeme miktarı veriyi isteyen ülkenin telefon koduna göre belirleniyor. Örneğin ABD’den gelen talepler için 1.000 şekel, İtalya’dan gelen talepler için 3.900 şekel ödeniyor. Şirketler hangi ülkeye veri aktardıklarını bile bildiremiyorsa 100.000 şekel “geri bildirim” ödemek zorunda kalıyor.

Eski ABD’li savcılar, yöntemin yasal açıdan riskli olduğunu ve mahkeme emirlerinin gizliliğini ihlal edebileceğini, ABD yasalarıyla çatışma riskini artırabileceğini belirtiyor.

İsrail’in şartları: Müdahale yasak

Belgeler, Google ve Amazon’un yalnızca bu gizli sistemi kabul etmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail’in diğer taleplerini de yerine getirdiğini gösteriyor. Nimbus sözleşmesine göre şirketler, İsrail devlet kurumlarının ve ordunun bulut kullanımına müdahale edemiyor, hizmet erişimini durduramıyor veya kısıtlayamıyor. İnsan hakları ihlalleri gerekçesiyle hizmetleri durdurmaları da yasak.

Bu maddeler, Microsoft’un geçtiğimiz ay Filistinlilere yönelik kitlesel gözetimi durdurma girişiminin ardından yeniden gündeme geldi. Microsoft, adımını “sivillerin kitlesel gözetimini kolaylaştırmak istemiyoruz” diyerek savunmuştu. Ancak Nimbus sözleşmesi Google ve Amazon’un benzer bir adım atmasını açıkça engelliyor.

Şirketler ve İsrail iddiaları reddediyor

Guardian’ın sorularına yanıt veren Google ve Amazon, iddiaları reddetti. Google, “ABD yasalarına veya başka bir ülkenin hukukuna aykırı davranmamız söz konusu değil. Bu tür iddialar tamamen yanlış” açıklamasında bulundu.

Amazon ise, “Müşteri verileriyle ilgili yasal taleplere dair küresel ölçekte katı bir süreç uyguluyoruz. Bu süreci gizlilik yükümlülüklerini aşacak şekilde değiştirmiyoruz” dedi.

İsrail Maliye Bakanlığı da haberdeki iddiaları “asılsız” olarak nitelendirerek, “Şirketler İsrail’in hayati çıkarlarını koruyan sıkı sözleşme hükümlerine tabidir” ifadelerini kullandı.

Nimbus Projesi ve veri kontrolü

Nimbus Projesi, İsrail hükümetinin tüm kamu kurumları ve ordusuna ait verileri Google Cloud ve Amazon Web Services altyapısına taşıdığı stratejik bir bulut programı. Yetkililer, özellikle ABD ve Avrupa’daki yeni yasaların yabancı mahkemelere İsrail verilerine doğrudan erişim sağlayabileceğinden endişe duyuyordu. Bu nedenle “göz kırpma” mekanizmasıyla verilerin kontrolünü İsrail’de tutmayı amaçladılar.

Ancak insan hakları örgütleri, projenin Gazze ve Batı Şeria’daki askeri operasyonlarda kullanılacak gözetim teknolojilerini destekleyebileceği uyarısında bulunuyor. Google ve Amazon çalışanlarının bir kısmı da geçtiğimiz yıl “Drop Project Nimbus” sloganıyla bu anlaşmaya karşı protestolar düzenlemişti.