İran UAEA ile işbirliğini askıya aldı

• Mecliste oybirliğiyle kabul edilen yasa, Grossi dahil hiçbir UAEA temsilcisinin ülkeye giremeyeceğini öngörüyor.
• Tahran’daki resmi yetkililer ve devlet medyası, Grossi’nin İsrail’e destek verdiğini savunarak, İran’a girişinde yargılanması gerektiğini belirtiyor.
• İran’ın egemenliğine uluslararası güvence verilmesi ve NPT kapsamındaki zenginleştirme hakkının tanınması zorunlu tutuluyor.
• UAEA Başkanı, kararın endişe verici olduğunu belirtti ve denetimlerin kesintiye uğramasının uluslararası toplum tarafından kabul edilmeyeceğini vurguladı.

İran Meclisi, 25 Haziran’da İsrail ve ABD’nin nükleer tesislere yönelik saldırıları ve UAEA’nın bu saldırılara sessiz kalmasını gerekçe göstererek Ajans ile işbirliğini askıya alan yasa tasarısını oybirliğiyle kabul etti. 290 üyeli Mecliste, 221 milletvekili lehte oy kullandı; karşı oy çıkmadı. Ertesi gün Anayasayı Koruyucular Konseyi de yasayı onayladı.

Yasaya göre İran hükümeti, UAEA ile tüm denetim, raporlama ve iş birliği mekanizmalarını durdurmak zorunda. Ajans görevlilerinin ülkeye girişi ve nükleer tesislerde yeni kamera sistemlerinin kurulması da yasaklandı.

“Grossi hesap verecek” çıkışı

Tahran, UAEA Başkanı Rafael Grossi’yi hedef almayı sürdürüyor. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in başdanışmanı Ali Laricani, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “Savaş bitince Grossi'nin hesabını göreceğiz.” dedi.

Eski Dışişleri Bakan Yardımcısı ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Grossi’nin İran’a yönelik eleştirilerine karşı çıkarak, “UAEA Başkanı görevine ihanet etti, saldırıları kınamamakla suç ortağı oldu.” dedi.

Devlete bağlı Keyhan gazetesi, Grossi’nin İran’a giriş yapması halinde "casusluk" suçlamasıyla yargılanması gerektiğini yazdı.

“Güvence verilmezse süreç değişmeyecek”

Yasada, İran’ın UAEA ile işbirliğini yeniden başlatması için iki temel şart öne sürülüyor:

• Güvenlik Güvencesi: İran’ın egemenliği, nükleer tesisleri ve bilim insanlarının uluslararası güvence altına alınması.
• Hak Güvencesi: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) 4. maddesi uyarınca İran’ın uranyum zenginleştirme hakkına tam saygı gösterilmesi.

Bu koşulların sağlandığı yalnızca İran Atom Enerjisi Kurumu ve Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi onayıyla resmileşecek. Hükümet, her üç ayda bir Meclise süreçle ilgili rapor sunmakla yükümlü olacak.

“Uluslararası toplum bunu kabul etmez”

Grossi, İran’ın aldığı karardan “büyük endişe” duyduğunu ve denetimlerin tek taraflı askıya alınamayacağını savundu. Ajans Başkanı, denetimlerin devamı için İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’ya mektup gönderdiğini açıkladı.

Ancak Arakçi, Grossi’nin talebini reddederek, “Bombalanan tesisleri ziyaret talebi ya kötü niyetlidir ya da gerçeklikten kopuktur.” açıklamasını yaptı.

“Grossi yalancı, bunun bedelini ödeyecek”

İran Meclisi Başkan Vekili Ali Nikzad da, bugün Tahran’da düzenlenen toplu cenaze töreninde, “Grossi, yalancı çıktı. Büyük bir yalan söyledi. Bunun bedelini mutlaka ödeyecek.” dedi.

Diğer Başkan Vekili Muhammed Hacibabayi ise UAEA’nın İran’daki faaliyetlerinin artık tamamen sona erdiğini açıkladı. Hacibabayi, “Artık Grossi bu topraklara adım atamaz.” ifadelerini kullandı.