WSJ: İsrail, İran'ın füze programına ve hava savunma sistemlerine ciddi hasar verdi

ABD'li ve İsrailli yetkililer, İsrail'in geçen ay İran'a karşı düzenlediği hava saldırısının Tahran'ın stratejik hava savunmasını parçaladığını ve füze üretim tesislerine ciddi hasar verdiğini, bunun da İran'ı gelecekteki saldırılara karşı kötü bir şekilde savunmasız bıraktığını söyledi.

Mevcut ve eski yetkililer, bu durumun İran'ın önümüzdeki günlerde İsrail'e karşı yeni bir füze saldırısı düzenleme tehdidini gerçekleştirmesi halinde karşılaşacağı riskleri keskin bir şekilde arttırdığını söyledi.

Saldırının detayları

26 Ekim'de İsrail, Tahran yakınlarındaki geniş Parchin askeri sahasında ve İran'ın elit Devrim Muhafızları tarafından yönetilen Shahroud balistik füze ve uzay merkezinde katı yakıtlı füzelerin üretildiği kilit tesisleri vurdu.

Ayrıca Rus yapımı S-300 füze savunma sistemlerini de devre dışı bıraktı.

Batılı yetkililere göre Tahran'ın elinde hala İsrail'e ulaşabilecek ve İsrail savunmasını aşması halinde ciddi hasar verebilecek yüzlerce füze bulunuyor. Ancak İran'ın hava savunmasının zarar görmesi, İsrail'in ülkenin lider kadrosu, enerji altyapısı ve belki de nükleer tesisleri dahil olmak üzere daha hassas hedeflere misilleme yapmasını kolaylaştıracaktır. Bu da Tahran'ın hesaba katması gereken bir risk.

İsrail geçtiğimiz ayın sonlarında Washington'un saldırı için belirlediği kırmızı çizgiler içinde kalarak yaklaşık 20 hedefi vurdu. İran başlangıçta saldırıyı küçümserken, bazı üst düzey İranlı yetkililer şimdi agresif bir misilleme yapmaktan bahsediyor.

Devrim Muhafızları Komutanı General Hüseyin Selami geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada “Düşmana hayal bile edemeyeceği bir karşılık vereceğiz” dedi.

İsrail saldırısı İran'ın stratejik hava savunmasından başlayarak üç dalga halinde gerçekleştirildi. Saldırılar S-300 bataryalarının yaklaşık 7 metre yakınına inerek Rus yapımı savunma sistemlerini çalışamaz hale getirdi. Bölgedeki bir güvenlik yetkilisi, İran'ın Rusya'dan yardım alması halinde bu sistemleri tamir etmesinin ya da değiştirmesinin birkaç ay sürebileceğini söyledi.

Bir sonraki dalga yaklaşık 80 dakika sonra geldi ve balistik füze üretimine odaklandı. Bir saat sonra gelen son dalga ise radarları, karargahları, antenleri ve bazı füze rampalarını vurdu.

Operasyonun amacı İran'a İsraillilerin ülkenin her yerini vurabileceğini göstermekti. Bölgedeki bir güvenlik yetkilisi Cuma günü yaptığı açıklamada “ Açıkta olduklarını fark etmelerini istedik” dedi.

Bazı ABD'li yetkililer İran'ın katı yakıtlı füze üretiminin bir yıl ya da daha fazla gecikebileceğini söyledi.

İran'ın füzelerinin çoğu sıvı yakıtlı olsa da, saldırı İran'ın en değerli silah programlarından bazılarına darbe vurdu

İsrail üç bölgede yaklaşık bir düzine karıştırma tesisini vurdu ve bunların çoğu tahrip edildi. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü savunma ve askeri analizler araştırma görevlisi Fabian Hinz, Parchin'in yanı sıra İran'ın Khojir'deki balistik füze kompleksindeki iki bina ile Devrim Muhafızları'nın Shahroud uzay merkezindeki binaların da hasar gördüğünü söyledi.

Shahroud uzun zamandır katı yakıtlı uzay rampaları üretmek için kullanılıyordu ancak Devrim Muhafızları'nın burayı balistik füze yapımında da kullandığına dair güçlü kanıtlar var. Hinz'e göre İsrail'in vurmadığı bir katı yakıt tesisi var; muhtemelen bu tesis daha kısa menzilli füzeler için katı yakıtlı motorlar üretiyordu.

Uzmanlara ve eski yetkililere göre İsrail'in saldırılarının potansiyel olarak önemli ikinci bir etkisi daha oldu: İran hava sahasında operasyon yapmayı daha az riskli hale getirerek İran'ın nükleer tesislerine yönelik gelecekteki bir saldırıyı kolaylaştırmak.

ABD Merkez Komutanlığı'nın eski komutanı emekli General Frank McKenzie, “İran'ın bir başka İsrail saldırısına karşı uzun yıllardır en savunmasız durumda olduğunu düşünüyorum” dedi.

Bölgesel analistlere göre, İsrail'in Suriye ve Lübnan'da düzenlediği önceki hava saldırılarında üst düzey subaylarını kaybeden Devrim Muhafızları, karşılık vermeye hevesli. Ancak diğer İranlı yetkililerin daha temkinli olması muhtemel.

Analistler, İsrail'in saldırılarında gösterdiği hassasiyetin İran yönetimine ülkenin askeri ve sivil varlıkları ile altyapısının ne kadar savunmasız hale geldiğinin altını çizdiğini belirtiyor.

Carnegie Endowment for International Peace nükleer politika programında kıdemli bir araştırmacı ve eski bir İsrailli yetkili olan Ariel Levite, “İsrail sadece İran'ın bazı nükleer ve petrol tesislerini koruyan savunma kalkanını yok etmeyi değil, aynı zamanda İran'ın en hassas füze ve nükleer silahlarla ilgili tesislerini etkili bir şekilde nerede ve nasıl vuracağını bilecek kadar derine nüfuz ettiği mesajını güçlendirmeyi seçti” dedi.

İsrail geçen ayki saldırılarında İran'ın nükleer tesislerinden uzak dursa da, uydu görüntülerine göre Parchin'de İran tarafından nükleer silah araştırmaları için kullanıldığından şüphelenilen bir binayı vurdu.

Danışmanlık firması Le Beck'in İsrail merkezli istihbarat şefi Michael Horowitz, S-300 hava savunma bataryalarına yönelik saldırıların, İsrail'in gelecekteki saldırılarda karar vermesi halinde Tahran'ın nükleer tesislerini vurmasını kolaylaştırdığını söyledi.

Horowitz, İran'ın en gelişmiş füze savunma sistemlerinin devre dışı kalmasıyla İsrail'in havadan yakıt ikmal tankerlerini sınıra yaklaştırabileceğini ve böylece savaş uçaklarının daha ağır yükler ve daha az yakıt taşıyabileceğini söyledi.

İran'ın uzay programı Batılı yetkililer tarafından kıtalararası füzeler geliştirmesi için bir yol olarak görülüyor ve mühendislerine daha uzun menzilli füzeler için kullanılabilecek güçlü itici roketler geliştirme deneyimi kazandırıyor.

Katı yakıtlı füzeler, çok daha uzun süre depolanabildikleri ve daha az uçucu oldukları için sıvı yakıtlı füzelerden daha güvenilir kabul ediliyor. Katı yakıtlı füzeler, İran'ın 1 Ekim'de İsrail'e karşı başlattığı gibi hızlı ve geniş çaplı bir toplu saldırıda kullanılmak için çok daha pratiktir.

Devrim Muhafızları 2022 yılında Kheibar Shekan füzesini tanıttı. Geçen yıl da Fattah-1'in açılışını yaptı.

İsrail ayrıca Irak sınırı yakınlarındaki iki uzun menzilli İran radarını vurdu ve Abadan rafinerisi çevresinde sınırlı bir saldırı gerçekleştirerek petrol tesislerine yönelik olası saldırılar konusunda uyarıda bulundu.