Mars’a yapılacak ilk insanlı görevin bilimsel yol haritası çizildi

• NASA'nın 2030'lu yılların başında hedeflediği Mars görevi için Ulusal Akademiler tarafından hazırlanan rapor, astronotların gezegende yapacağı bilimsel çalışmaları ilk kez bu kadar net bir stratejiye bağladı.
• Stratejinin merkezinde geçmiş veya güncel yaşam izlerini bulmak yer alırken; Mars jeolojisi, atmosferik toz fırtınaları ve radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkileri 11 temel hedef arasında sıralandı.
• Rapor, görevin nasıl yürütüleceğine dair; tek bir bölgede derinlemesine çalışmaktan, üç farklı bölgeye kısa ziyaretler yapmaya kadar değişen dört ayrı "kampanya" modeli sundu.
• Mars görevinde kullanılacak yaşam alanları ve radyasyon kalkanı gibi teknolojilerin, öncelikle Artemis görevleriyle Ay yüzeyinde test edilmesi planlanıyor.

Mars’a giden ilk yol haritası çizildi

İnsanlığın Mars’a ayak basma hayali, bilimsel bir gerçekliğe dönüşmek üzere.

Ulusal Bilimler, Mühendislik ve Tıp Akademisi, 9 Aralık 2025'te yayımladığı raporla, Kızıl Gezegene gidecek ilk astronotların orada neler yapması gerektiğini belirleyen "Mars'ın İnsanlı Keşfi için Bilimsel Strateji"yi duyurdu.

1976'daki Viking 1 inişinden bu yana robotlarla yürütülen keşif süreci, yerini insan elinin değeceği yeni bir döneme bırakıyor.

Yaşam arayışından Mars tarımına: 11 temel hedef

Komite, astronotların öncelik vermesi gereken 11 bilimsel hedef belirledi. Listenin en başında, Mars'ın kriyosferinde (donmuş tabaka) veya geçmişindeki sulak alanlarda yaşam belirtileri aramak yer alıyor. Ancak görev sadece biyolojiyle sınırlı değil.

Gelecekteki kalıcı yerleşimleri desteklemek adına; su döngüleri, Mars tozunun hem astronotlara hem de cihazlara etkisi ve Mars ortamında bitki/hayvan üremesi gibi kritik deneyler de öncelikler arasında.

Ayrıca, astronotların fiziksel ve ruhsal sağlığının Mars ortamında nasıl değişeceği, görev süresince kesintisiz olarak izlenecek.

Görev nasıl gerçekleşecek? Dört farklı senaryo

Rapor, bilimsel hedeflere ulaşmak için birbirine alternatif dört farklı görev yapısı (kampanya) öneriyor. Her senaryo, risk ve bilimsel kazanç dengesine göre farklı bir strateji sunuyor:

Genişletilmiş Keşif (30-Kargo-300): Tek bir bölgede (100 km yarıçapında) önce 30, sonra 300 gün kalarak derinlemesine bir üs kurmayı hedefler. Tüm bilimsel hedefleri karşılayan tek modeldir ancak bölgenin bilimsel olarak verimsiz çıkması durumunda risk büyüktür.

Bilimsel Sinerji: Aynı süre yapısını kullanır ancak tek bir bölgeye odaklanmak yerine esnek bir çerçeve çizer. Birden fazla disiplinden ortak veriler toplamayı amaçlar.

Buz Altında Yaşam Arayışı: Tamamen biyoloji odaklıdır. 2 ila 5 kilometre derinliğe sondaj yaparak sıvı suya ulaşmayı hedefler. Teknolojik olarak en zorlu ama "yaşam bulma" ihtimali en yüksek senaryodur.

Üç Bölgede Araştırma (30-30-30): Mars'ın farklı noktalarına (kutuplar, eski kayalıklar vb.) üç ayrı kısa ziyaret yapılmasını önerir. Çeşitlilik sağlar ve riskleri azaltır ancak derinlemesine araştırmalar için vakit kısıtlıdır.

Ay: Mars yolunda en önemli durak

Rapor, NASA'nın "Ay'dan Mars'a" vizyonuna sadık kalarak, Ay'ın bir deneme sahası olduğunu vurguluyor. Mars'ın dondurucu soğuğu, aşındırıcı tozu ve yüksek radyasyonuyla başa çıkmak için tasarlanan tüm sistemler, öncelikle Artemis görevleri sırasında Ay'da test edilecek.

Uzmanlar, Mars'a yapılacak bu ilk inişin, Apollo görevlerinden bu yana insanlık tarihinin en dönüştürücü anı olacağı konusunda birleşiyor.