Middle East Eye: ABD ve Suudi Arabistan hangi anlaşmaları imzaladı?

İngiltere merkezli önemli yayın organlarından Middle East Eye'de, ABD ve Suudi Arabistan arasında Trump ve Selman'ın imzaladığı işbirliği anlaşmalarının detaylarının ve olasın etklilerinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

ABD Başkanı Trump'ın Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ı, Mayıs ayında gerçekleştirdiği Suudi Arabistan ziyareti sırasında 600 milyar dolarlık yatırım sözünü 1 trilyon dolara çıkarması için ikna ettiğine dikkat çekilen analizde, iki ülke arasında yapılan anlaşmaların kısa, orta ve uzun vadede büyük etkileri olabileceği tespiti yapıldı.

Analizde ayrıca; nadir toprak elementlerinden enerjiye, yapay zekadan savunmaya kadar imzalanan tüm anlaşmaların detaylarına dair değerlendirmelere yer verildi.

İşte Middle East Eye'de yayınlanan analiz:

ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Arabistan ve ABD'nin milyarlarca dolar değerinde yeni yatırım anlaşması imzaladığını açıkladı.

Salı günü Oval Ofis'te yapılan tarihi toplantıda Trump, Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ı, ABD liderinin Mayıs ayında gerçekleştirdiği Suudi Arabistan ziyareti sırasında verdiği 600 milyar dolarlık yatırım sözünü 1 trilyon dolara çıkarması için ikna etti.

Washington'da yoğun bir trafiğin yaşandığı etkinlik, milyarder teknoloji yöneticileri ve yapay zeka devlerinden ABD'nin dört bir yanından küçük hukuk firmalarına ve yeni kurulan şirketlere kadar çok sayıda kesimi bir araya getirdi.

Suudi arabistan, 1,24 trilyon dolarlık GSYH'siyle Arap dünyasının tek G-20 ekonomisi durumunda ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman krallık üzerinde mutlak kontrole sahip.

Bu nedenle Sellman çekleri yazanların özel şirketler olduğu Avrupa'daki ülkelere kıyasla çok daha hızlı anlaşmalar yapabiliyor.

Suudi Arabistan'ın fiili lideri, ülkenin 1 trilyon dolarlık varlık fonunu ve bu fonun desteklediği gelişmekte olan şirketleri denetleme yetkisine de sahip ve bu nedenle özel sektör yatırımlarını da istedği şekilde yönlendirebiliyor.

Peki ABD şirketleri ile Suudi Arabistan arasında imzalanan son anlaşmalar neler?

1- Kritik mineraller anlaşması

En ilginç anlaşmalardan biri MP Materials ile Suudi Arabistan Madencilik Şirketi Maaden arasında, Suudi Arabistan'ın hafif ve ağır nadir toprak minerallerini işleyecek bir rafineri inşa etmek üzere imzalandı.

Maaden'in çoğunluk hissesi Suudi devletine ait ancak CEO'su Bob Wilt, West Point mezunu ve eski bir ABD askeri.

MP Materials ABD borsasında halka açık olsa da, Trump yönetimi ABD Savaş Bakanlığı aracılığıyla bu yılın başlarında şirketin yüzde 15 hissesini aldı ve nadir toprak ürünlerini 10 yıl boyunca mevcut piyasa fiyatının iki katına satın almayı taahhüt etti.

Yapılan basın açıklamasına göre, anlaşma kapsamında MP Materials ortak girişimin yüzde 49 hissesine sahip olacak, Maaden ise en az yüzde 51'lik bir pozisyona sahip olacak.

Çin, kilit teknolojilerin üretimi için kritik öneme sahip nadir toprak elementlerinin küresel rafinasyonu üzerinde bir kıskaca sahip. Pekin, Trump'ın gümrük vergilerine yanıt olarak zaman zaman ihracatı kısıtladı.

Musk'ın Grok'u Suudi Arabistan'a gidiyor

Dünyanın en zengin adamı olan Musk, bu yılın başlarında Trump ile ters düşmüş gibi görünüyordu.

Ancak Musk, veliaht prensin ziyareti için Washington'a döndü ve Salı günü Suudi veliaht prensin onuruna verilen devlet yemeğine katıldı.

Musk, Çarşamba günkü yatırım konferansında ise kendisine Muhammed bin Selman'ın hemen yanında ön sırada bir koltuk verildi.

Musk'ın yapay zeka robotu Grok'u üreten xAI şirketi, Suudi devletine ait yapay zeka şirketi Humain ile Suudi Arabistan'da yeni bir veri merkezi inşa etmek üzere bir anlaşma yaptığını duyurdu.

Humain ve xAI yaptıkları ortak açıklamada, Suudi Arabistan'da 500 megawattlık büyük bir veri merkezi tarafından desteklenen GPU veri merkezlerinden oluşan bir ağ geliştireceklerini belirtti.

Açıklamada;

"Zekanın geleceği, en gelişmiş yapay zeka modelleriyle birleştirilmiş devasa ve verimli bilgisayarlar aracılığıyla tasarlanacak. HUMAIN'in yetenekleri bu geleceği Suudi Arabistan'da daha hızlı inşa etmemizi sağlıyor”

ifadeleri kullanıldı.

Öte yandan, Suudi Arabistan'ın ulusal varlık fonu, Microsoft'un bulut hizmetlerinin Suudi Arabistan'da açılmasını sağlamak üzere bir mutabakat anlaşması imzaladı.

Humain'in anlaşmaları

Suudi Arabistan'ın 1 trilyon dolarlık varlık fonu tarafından desteklenen Humain, diğer ABD şirketleriyle de bir dizi anlaşma yaptığını duyurdu.

Humain, Kaliforniya merkezli bir şirket olan Luma'ya 900 milyon dolarlık bir yatırım yaptığını duyurdu.

Anlaşma doğrultusunda Luma, yapay zeka çalışmalarına güç sağlamak için Humain veri merkezlerini kullanacak.

Humain ayrıca Suudi Arabistan'da bir gigawatt veri merkezi kapasitesi oluşturmak için önde gelen bilişim üreticileri olan AMD ve Cisco Systems ile ortaklık kurduğunu duyurdu. Karşılaştırma yapmak gerekirse, bir gigawatt ABD'de yaklaşık 800.000 eve elektrik sağlayabilir.

Şirketler, Humain'in “son teknoloji veri merkezlerinin” inşasında “AMD ve Cisco teknolojisinin” kullanılacağını açıkladı.

Suudi Arabistan yapay zeka çiplerine mi sahip olacak?

Suudi Arabistan, düşük elektrik maliyetleri nedeniyle kendisini “ucuz bir veri merkezi merkezi” olarak tanımlıyor.

Suudi Arabistan merkezli AI şirketi Datavolt, ülkenin Kızıldeniz kıyısında 5 milyar dolarlık bir veri merkezi inşa ediyor ve Humain bu merkezin, 2034 yılına kadar 6,6 gigawatt kapasiteye sahip olacağını açıkladı.

Veri merkezleri temelde yapay zeka çiplerini barındıran bilgisayar ve sunucu sıralarının bulunduğu geniş yerleşkeler olarak biliniyor ve çalışmak ve daha da önemlisi soğutulmak için elektriğe ihtiyaç duyuyor.

Geniş fosil yakıt ve güneş enerjisi rezervleri nedeniyle, Suudi Arabistan'da elektrik fiyatları küresel ortalamadan yüzde 30 ila 50 daha ucuz ve şirketler bu avantajı kullanmak istiyor.

Diğer yandan, gelişmiş yapay zeka çipleri Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın Washington'daki alışveriş listesinin başında yer alıyordu.

ABD ve Suudi Arabistan geçtiğimiz Mayıs ayında Suudi Arabistan'ın binlerce çip satın alması için anlaştıklarını duyurmuşlardı. Ancak Trump yönetimi ihracat lisanslarına izin vermedi.

Trump Salı günü yaptığı açıklamada ihracat lisanslarını onaylamak için çalıştığını açıkladı ve hemen ardından Bloomberg, ABD'nin Humain'e on binlerce çipin ilk satışına yeşil ışık yakacağını yazdı.

Nitekim; ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Suudi mevkidaşı Faysal bin Ferhan da görüşmeler sırasında “Stratejik Yapay Zeka Ortaklığı” anlaşması imzaladı.

Milyarlarca dolarlık enerji anlaşması

Suudi Arabistan teknoloji anlaşmaları için bastırırken, Suudi Arabistan ise eski usul fosil yakıt işinin Suudi-ABD ilişkilerinde hala denenmiş ve test edilmiş bir para kaynağı olduğu konusundaki ısrarını sürdürdü.

Saudi Arabistan merkezli Aramco şirketi, ABD'li şirketlerle potansiyel olarak 30 milyar dolardan fazla değerde 17 ön anlaşma imzaladığını açıkladı.

Projeler arasında sıvılaştırılmış doğal gazdan finansal hizmetlere ve gelişmiş malzeme üretimine kadar pek çok sektör yer alıyor.

Aramco CEO'su Amin Nasser yaptığı açıklamada;

“Bugün açıklanan milyarlarca dolarlık mutabakat zabıtları ve anlaşmaların daha fazla ilerleme için bir sıçrama tahtası görevi görmesini bekliyoruz”

ifadelerini kullandı.

İmzalanan bu anlaşmaların, Trump'ın Mayıs ayında Suudi Arabistan'ı ziyaretinde, Aramco tarafından imzalanan 90 milyar dolar değerindeki diğer anlaşmalardaki taahhütleri genişlettiği belirtildi.