NASA, kadın astronotlara nasıl hazırlandı?
Uzay yolculuğu tarih boyunca erkeklerin egemenliğinde olsa da, 1980’lerde kadın astronotların da programa dahil edilmesi NASA için büyük bir dönüm noktası oldu.
Son Güncelleme: 17.09.2025 - 16:18
18 Haziran 1983’te Challenger uzay mekiği havalanmaya hazırlanıyordu. Bu görev, STS-7, NASA’nın yedinci mekik uçuşuydu. Mürettebat arasında California doğumlu fizikçi Sally Ride, yani uzaya çıkan ilk Amerikalı kadın da vardı.
O tarihe kadar yalnızca iki kadın uzaya gitmişti: İlki 1963’te tarihe geçen Sovyet kozmonot Valentina Tereşkova, ikincisi ise 1982’de yine Sovyetler tarafından gönderilen Svetlana Savitskaya idi.
Barbie bebeklerden gerçeğe
1965’te piyasaya çıkan astronot Barbie bebekleri, gümüş giysilerle uzayı hayal ettiriyordu. Ancak Amerikalı kadınların gerçek bir astronot olabilmesi için 20 yıl daha beklemesi gerekti.
1980’lerde moda da uzay çalışmaları da değişmişti. 1985’teki Barbie’nin fuşya rengi kıyafetleri gerçek uzay giysilerinden uzak olsa da, NASA kadın astronotlara gerçekten makyaj malzemesi vermişti.
NASA’nın kozmetik paketleri
Ride, Resnik, Fisher, Sullivan, Lucid ve Seddon’un kişisel eşyaları arasında rimel, far ve ruj vardı. Oysa Sally Ride ve Kathryn Sullivan makyaj yapmıyordu. Sullivan yıllar sonra, bu durumun kendilerine “erkek meslektaşlarından daha az görev odaklı” olduklarının ima edilmesi gibi hissettirdiğini anlattı.
Buna rağmen bazı astronotlar paketi faydalı buldu. Rhea Seddon, uzayda fotoğraf çektirirken arka planda silik görünmemek için ruj ve far istediğini söyledi.
NASA’nın komik hataları
NASA’nın asıl sınavı, kadınların biyolojik ihtiyaçlarını anlamakta oldu. Sally Ride’ın kişisel paketine yaklaşık 100 tampon konulmuştu. Görev ekibinden biri, “Bu yeterli olur mu?” diye sorduğunda Ride kahkahalarla “Hayır, tabii ki değil” demişti.
Astronot Kathryn Sullivan, bu tür olayların NASA’nın niyetinden çok bilgisizliğini gösterdiğini belirtiyor: “Ellerinden geleni yapıyorlardı ama kadınların ihtiyaçlarını anlamakta eksik kaldılar.”
Erkek egemen uzay dünyası
1970’lerde NASA’daki astronotların neredeyse tamamı asker kökenli erkek pilotlardı. Kadınların programa dahil edilmesiyle bilim insanları ve mühendisler de astronot seçildi. Fakat bu, bazı erkekler için alışılması zor bir durumdu.
Pilot kökenli astronot Mike Mullane, kadınların yüksek riskli görevlerde nasıl davranacağını merak ettiğini itiraf etmişti. Ancak zamanla birlikte çalıştığı kadın astronotların yeteneklerine hayran kaldığını söyledi.
Medyanın cinsiyetçi yaklaşımı
Kadın astronotların başarısı sık sık küçümsendi. Bir gazeteci, kadınların mekik görevlerinde “gereksiz” olabileceğini ima etti. Televizyon programlarında ise alay konusu oldular. “The Tonight Show” sunucusu Johnny Carson, “Mekik, Sally ayakkabılarına uygun çanta bulabilsin diye ertelendi” diyerek şaka yapmıştı.
İlham kaynağı kadınlar
Tüm bu zorluklara rağmen kadın astronotlar görevlerini başarıyla tamamladı. Shannon Lucid beş kez uzaya çıktı ve yıllarca uzayda en uzun süre kalan kadın rekorunu elinde tuttu.
Ayrıca, “Uzay Yolu” dizisinde Teğmen Uhura’yı canlandıran Nichelle Nichols, NASA’nın kadın ve farklı etnik kökenlerden adayları teşvik etmesinde büyük rol oynadı. Nichols’un rol aldığı tanıtımlar sayesinde yeni nesil kadınlar astronot olma hayaline daha çok inandı.
Bugün NASA’da kadınlar
Geçmişin hataları geride kaldı. Bugün NASA’da mühendisler, pilotlar ve bilim insanları arasında kadınlar da erkekler kadar söz sahibi. Loral O’Hara ve Jasmin Moghbeli gibi isimler, uzay görevlerinde aktif rol alıyor. Moghbeli’nin 150’den fazla muharebe uçuşu geçmişi, artık “doğru yeteneklerin” sadece beyaz erkeklere ait olmadığını gösteriyor.
Kaynak:
BBCGDH Digital Telegram kanalına abone olabilirsiniz.
İLGİLİ HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Almanya, ilk uzay stratejisini açıkladı: 2030’a kadar 35 milyar avroluk askeri uzay yatırımı
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Tarihi görev: Türkiye’nin ilk yörünge transfer aracı FGN-TUG-S01 uzayda göreve başladı
Evrenin dengesi beklenenden dört kat daha şaştı
DİĞER HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Evrenin dengesi beklenenden dört kat daha şaştı
NASA Mars'ta oraya ait olmayan kaya buldu
Dünya'ya çarpma riski olan cisimler en çok hangi bölgeyi tehdit ediyor?
Güneş dışında ilk kez yıldız fırtınası keşfedildi
Uzayda mahsur kalan astronotlar için kurtarma planı belli oldu
Türkiye'nin üçüncü astronotu Gökhan Erdem, uzay deneyimini anlattı
Uluslararası Uzay İstasyonu 25 yaşında



