Pentagon, F/A-XX fonlarını F-47 programına kaydırmak istiyor

Bu adım, iki ayrı altıncı nesil jet programının aynı anda yürütülmesinin endüstriyel kapasiteyi aşabileceği endişelerine dayanıyor.

Pentagon’dan öncelik F-47’ye

Savunma Bakanlığı, “eşzamanlı yürütülen iki altıncı nesil savaş uçağı projesinin her ikisinde de gecikme ve başarısızlığa yol açabileceğini” belirterek önceliğin F-47’ye verilmesini talep etti. Gerekçeler arasında, teknik olgunlaşma süreci ve üretim altyapısındaki darboğazlar yer alıyor.

Mart ayında F-47 kontratını Boeing kazanmıştı. Pentagon’un önerisine göre, Donanma’nın F/A-XX programı birkaç yıl ötelenecek, böylece hem B-21 gibi başka projelere kaynak ayrılacak hem de üretim riski azaltılacak.

Donanma F/A-XX’e ısrarla sahip çıkıyor

Donanma yetkilileri ise programın kritik önemde olduğunu vurgulamaya devam ediyor. Donanma Ar-Ge Dairesi Başkan Vekili Dr. Brett A. Seidle, “Altıncı nesil savaş uçağına hâlâ güçlü bir ihtiyaç var” açıklamasında bulundu.

Donanma, F/A-XX’in F/A-18E/F Super Hornet ve EA-18G Growler’ların yerini almasını ve 2030’larda hizmete girmesini planlıyor. Platformun, gelişmiş menzil, düşük görünürlük, yüksek hız ve otonom sistemlerle entegrasyon gibi yeteneklerle Çin gibi potansiyel tehditlere karşı üstünlük sağlaması hedefleniyor.

Kongre teklife sıcak bakmıyor

ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi (HASC), Pentagon’un bu talebine sıcak bakmıyor. Komite sözcüsü Heather Vaughan, Pentagon’un F/A-XX için herhangi bir revizyon planı sunmadığını belirtti. Vaughan, “Tanımlı yetenek boşlukları, görev ihtiyaçları, maliyet veya stratejiye dair yeni bilgiler olmadan, bu platformun geliştirilmesini desteklemeye devam ediyoruz,” dedi.

Senato ise bu tartışmaya farklı yaklaştı ve F/A-XX’in hızlandırılması için 750 milyon dolarlık ek fon önerdi.

Endüstriyel kapasite krizi

Pentagon’un endişelerinden biri de üretim altyapısındaki tıkanıklıklar. Örneğin, Boeing hem F-47 hem de F/A-XX projelerini kazanırsa bu yük üretim hatlarını zorlayabilir. Diğer yandan Northrop Grumman hâlihazırda B-21 Raider ile meşgul olduğundan F/A-XX programı için zaman kazanılması bazı riskleri azaltabilir.

Alternatif senaryolar

Eğer F/A-XX gecikirse, Donanma bazı geçici çözümlere yönelebilir:

• F/A-18 Super Hornet üretimi yeniden uzatılabilir.
• F-35C’ye daha fazla yatırım yapılabilir.
• İleri düzey F-35 varyantları değerlendirilebilir.

Ancak bu seçenekler, Pasifik’te Çin’le yaşanabilecek bir çatışma senaryosunda yeterli olmayabilir.

F/A-XX’in kaderi

F/A-XX’in kaderi, Pentagon, Kongre ve üretici firmalar arasındaki güç mücadelesine bağlı. Eğer 500 milyon dolar F-47’ye kaydırılırsa, Donanma’nın altıncı nesil hava üstünlüğü planı ciddi bir gecikmeyle karşı karşıya kalabilir. Bu durum, hem teknolojik üstünlük hem de caydırıcılık açısından ABD Donanması’nı zayıflatabilir.