Şangay İşbirliği Örgütü zirvesinde hangi konular görüşülecek?

Bugün itibarıyla Kazakistan'ın başkenti Astana'da Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesi başladı. Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) Devlet Başkanları Konseyi toplantısı 3-4 Temmuz'da Astana'daki Bağımsızlık Sarayı'nda düzenleniyor.

Şanghay İşbirliği Örgütü 15 Haziran 2001'de Şanghay'da kuruldu. Başlangıçta altı ülkeyi içeriyordu: Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Çin, Tacikistan ve Özbekistan. Hindistan ve Pakistan 2017'de, İran ise 2023'te örgüte katıldı. Belarus'un örgüte katılım sürecinin yakın zamanda tamamlanması bekleniyor.

Astana'da düzenlenen zirveye Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan lideri İlham Aliyev de katılıyor.

Peki liderlerin bir araya geleceği zirvede hangi konular konuşulacak?

Kazak gazeteci ve siyaset bilimci Nurbolat Nişhanbayev, gdh'ın konuyla ilgili sorularını yanıtladı:

- Sayın Nişhanbayev, Kazakistan'da düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde hangi konular görüşülecek?

- Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) 3 Temmuz'da Astana'da başlayan 24. genişletilmiş zirvesinde, ŞİÖ üyesi ülkelerin liderleri ve üst düzey yetkilileri, gözlemci ülkeler ve diyalog ortakları küresel güvenlik, ekonomik adalet ve çevre ile ilgili temel konuları tartışaca. Katılımcılar arasında Rusya, Çin ve Türkiye cumhurbaşkanlarının yanı sıra BM, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü ve İslami Gıda ve Güvenlik Örgütü temsilcileri de yer alacak. Zirvenin ana teması küresel güvenlik için yeni bir paradigma önerisi olacak.

- ŞİÖ'nün daha büyük bir uluslararası örgüt haline geldiğini söyleyebilir miyiz?

- Son 20 yılda İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan dünya düzeni kriz içerisindeydi. ŞİÖ zirvesi gelecekteki istikrarın oluşması için ana platform olmaya çalışıyor. Çin, Türkiye, Rusya, Hindistan liderleri ve BM Genel Sekreteri'nin katılımı bu etkinliğin önemini vurguluyor. Daha adil ve istikrarlı bir dünya düzeninin temellerini atabilecek bu tarihi zirveden önemli sonuçlar bekleniyor.

- Dünyada buna benzer pek çok kuruluş var. Bahsedilen konuların tartışılacağı ciddi bir platformlar var. Peki bu zirve neden önemlidir?

- Astana'da yapılacak ŞİÖ zirvesinin ana gündem maddelerinden biri ekonomik işbirliği olacak. Zirvede üye ülkeler arasındaki ticaret engellerinin azaltılması, düzenlemelerin uyumlaştırılması ve yatırımların teşvik edilmesi yönünde girişimlerde bulunulması bekleniyor. Bölgedeki ekonomik ilişkileri ve altyapı gelişimini önemli ölçüde güçlendiren "Tek Kuşak Tek Yol" Girişimi'ne özel önem verilecek. Ayrıca üye ülkeler arasında karşılıklı güven ve dostane komşuluk ilişkilerinin güçlendirilmesi, barış, güvenlik ve istikrarın sağlanması da amaçlanıyor.

- Belarus'un üyeliği bu zirvede teyit edilecek mi?

- Astana'da düzenlenen 24'üncü genişletilmiş zirvede Belarus'un Şanghay İşbirliği Örgütü'ne (ŞİÖ) katılması, yeni, demokratik, adil ve akılcı bir siyasi ve ekonomik dünya düzeninin yaratılması yönünde önemli bir adımdır. Bu, bölgedeki entegrasyon süreçlerini güçlendirmekte ve bölgesel güvenliğin güçlendirilmesine katkıda bulunmaktadır. ŞİÖ'nün yeni bir üyeyle genişlemesi, onun uluslararası arenada artan öneminin ve güvenlik, ekonomi ve çevre alanlarında çok taraflı diyalog ve işbirliği platformu olma rolünün altını çiziyor. Zirvenin önemi, ŞİÖ'nün Belarus'u da kapsayacak şekilde genişletilmesine yönelik planlarla daha da artıyor; bu, örgütün stratejik derinliğini daha da çeşitlendirecek ve güçlendirecek.

- Söz konusu organizasyon ve bugünkü zirve, Türk devletleri ile Çin arasındaki ilişkileri daha da geliştirecek mi?

- Evet, Türk devletleriyle Çin arasındaki ilişkiler daha da gelişecek. ŞİÖ'nün Astana zirvesi çeşitli ülkelerin liderlerinin ilgisini çekiyor ve Avrasya bölgesinde çok taraflı diplomasinin temellerini atıyor. Geçmişte ŞİÖ genellikle bir "Çin projesi" olarak görülüyordu ancak organizasyon son 10 yılda önemli ölçüde genişledi. Yeni üyelerin katılımı ve üye ülkeler arasında malların serbest dolaşımı ile ekonomik işbirliğinin kurulması, bunun giderek artan önemini vurgulamaktadır. Kazakistan, Çin ile Türk dünyası arasındaki karşılıklı yarar sağlayan iş birliğinin güçlendirilmesinde kilit rol oynayacak.