Trump'ın yardımı kestiği Dünya Gıda Programı'ndan kritik açıklama

• Trump yönetiminin dış yardımları dondurması nedeniyle WFP'nin finansmanı yüzde 40 oranında düştü.
• 2021'de 193 milyon olan akut gıda güvencesizliği çeken insan sayısı 2025’te 343 milyona ulaştı.
•  Gazze, Suriye, Bangladeş ve Kenya’daki gıda yardımları ciddi şekilde azaldı.
• AB ülkeleri de Trump’ın politikalarını takip ederek dış yardımları kesmeye başladı.

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP), küresel açlıkla mücadelede en kritik rolü üstlenen kuruluşlardan biri. Ancak, ABD’nin dış yardımları durdurması ve diğer Batılı bağışçıların boşluğu dolduramaması nedeniyle örgüt tarihinin en büyük finansal krizlerinden biriyle karşı karşıya.

ABD, 2024’te WFP’ye 4,5 milyar dolar katkı sağladı ancak Trump yönetiminin yardım kesintileri bu desteği ciddi oranda azalttı. WFP, 2024 için 21,1 milyar dolar fon talep etmiş ancak bunun yarısından azını toplayabilmişti. 2025 yılında ise sadece 8,8 milyar dolarlık bütçesi var ancak ihtiyaç 16,9 milyar dolar seviyesinde.

WFP Başkan Yardımcısı Carl Skau, konu ile ilgili yaptığı açıklamada çarpıcı ifadelerde bulundu:

Önceden aç ama henüz ölüm riski taşımayan insanlara yardımları kesmek zorunda kalıyorduk. Şimdi açlıktan ölmek üzere olan insanlara yardımları kesiyoruz. Bu, insanların öleceği anlamına geliyor.

Gazze ve Suriye’de açlık krizi

WFP’nin en büyük endişelerinden biri Gazze’deki insani kriz. Kuruluşa göre, Gazze’de 1,1 milyon insan açlıktan ölme riskiyle karşı karşıya. Ancak fon eksikliği nedeniyle yardımlar artırılamıyor.

Suriye de büyük bir kriz içinde. Ülke nüfusunun yarısı gıda güvencesizliğiyle mücadele ediyor. AB, bu hafta Şam için 5,8 milyar euro yardım taahhüt etti, ancak bu fonların büyük bölümü uzun vadeli yeniden inşaat projelerine ayrılmış durumda. 

Trump ve Musk’ın “Verimlilik” planı yardımları bitirdi

Trump yönetiminin yardım kesintileri sadece WFP’yi değil, tüm insani yardım sistemini etkiliyor. Trump danışmanı Elon Musk tarafından yönetilen Hükümet Verimlilik Departmanı (DOGE), ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nı (USAID) büyük ölçüde devre dışı bıraktı.

DOGE’nin kararları nedeniyle USAID’de büyük işten çıkarmalar yaşandı, birçok kalkınma ve gıda yardımı programı iptal edildi. Bir federal mahkeme, DOGE’nin eylemlerinin “ABD Anayasası’nı muhtemelen birçok yönden ihlal ettiğine” hükmetse de, yardımların eski haline getirilmesi yönünde bir karar alınmadı.

Avrupa da kesintiye gidiyor

ABD’nin çekilmesiyle AB’nin bu boşluğu doldurması bekleniyordu, ancak Avrupa ülkeleri de Trump’ın izinden giderek dış yardımları azaltmaya başladı.

• Fransa, İsveç ve Finlandiya dış yardım bütçelerini kısıyor.
• Almanya, göç politikalarına daha fazla fon ayırmayı planlıyor.
• AB, dış yardımları artık insani yardımdan çok ticaret ve güvenlik politikalarına yönlendiriyor.

Bazı AB yetkilileri, USAID’nin geri çekilmesinin Rusya ve Çin’e küresel nüfuz alanlarını genişletme fırsatı sunduğunu belirtiyor. Ancak Avrupa’nın tek başına bu yükü üstlenemeyeceği de açıkça dile getiriliyor.

Berlin, şu an ABD’yi geçerek dünyanın en büyük dış yardım bağışçısı konumuna gelse de, yeni hükümetin yardımları azaltmayı planladığı bildiriliyor.

WFP’nin içinde bulunduğu kriz, küresel gıda güvencesizliğini derinleştiriyor. ABD ve Avrupa’daki dış yardım kesintileri nedeniyle Gazze, Suriye, Kenya ve Bangladeş gibi bölgelerde milyonlarca insanın açlık riskiyle karşı karşıya kalması bekleniyor.

Uzmanlara göre, eğer uluslararası toplum hızlı bir şekilde harekete geçmezse, 2025 yılı dünya genelinde gıda krizinin daha da derinleştiği bir yıl olabilir.