İngiliz Ordusunun 3,2 milyar iletişim sistemi projesi "felakete" sürükleniyor

Morpheus olarak bilinen yeni nesil taktik iletişim sistemi, ilk olarak neredeyse 20 yıl önce kullanılmaya başlanan teknolojinin yerini alacak.

Bazen ordunun gelecekteki zırhlı araçlarının "beyni" olarak tanımlanan bu sistem, sensörleri, komutanları ve silahları birbirine bağlayacak bir ağ olarak lanse ediliyor.

Proje, harp alanı telsizleri de dahil olmak üzere hem yazılım hem de donanım içeriyor.

Morpheus'un bu on yılın ortasında hizmete girmesi bekleniyordu, ancak bazı milletvekilleri ve savunma analistleri 2030'dan önce kullanıma hazır olmasının mümkün olmadığı uyarısında bulundu.

Savunma Tedarik Bakanı James Cartlidge geçen ay yaptığı yazılı açıklamada sistemin geciktiğini ve planlandığı gibi 2025 yılında hizmete girmeyeceğini belirterek, projenin ilk aşamasının baş yüklenicisi olan ABD merkezli General Dynamics ile "devam eden sözleşme görüşmeleri nedeniyle revize edilmiş bir [tarihin] henüz belirlenmediğini" sözlerine ekledi.

Muhafazakar milletvekili ve eski silahlı kuvvetler bakanı Mark Francois'in soru önergesini yanıtlayan Cartlidge, sistem için bugüne kadar yaklaşık 690 milyon sterlin harcandığını da açıkladı.

Savunma Bakanlığı daha önce sözleşmeyle ilgili aksaklıklar konusunda uyarıda bulunmuş ve Aralık ayında Morpheus projesinin ilk aşamasının "öngörülenin önemli ölçüde gerisinde kaldığını" açıklamıştı.

Avam Kamarası Savunma Komitesi üyesi Francois FT'ye verdiği demeçte Morpheus'un "hızla ordunun bir sonraki tedarik felaketine dönüştüğünü" söyledi ve bu durumu General Dynamics'in ana yüklenici olduğu İngiliz ordusunun uzun süredir ertelenen zırhlı araç programı Ajax'ın durumuna benzetti.

Haziran ayında yayınlanan 5.5 milyar sterlinlik Ajax programına ilişkin bağımsız bir soruşturma, bakanların "köşeyi döndük" ısrarına rağmen, sorunlarla kuşatılmış olan tedarikle ilgili olumsuz tabloyu gözler önüne serdi.

Francois, Savunma Bakanlığı'nın Morpheus için bugüne kadar yaptığı 690 milyon sterlinlik harcama için "bir grup danışman raporu ve PowerPoint slaytları dışında" "gösterecek çok az şeyi" olduğunu söyledi.

Morpheus'un "önümüzdeki on yıla kadar hizmete girme ihtimalinin düşük olduğunu ve bu projeye dahil olan kişilerin utanç içinde başlarını öne eğmeleri gerektiğini" sözlerine ekledi.

Bu yılın başlarında Francois, ordunun Bowman olarak bilinen mevcut taktik iletişim sisteminin ömrünün uzatılması konusundaki endişelerini dile getirmiş ve "birkaç yıl içinde kripto artık güvenli olmayabilir" uyarısında bulunmuştu.

Defence Analysis bülteninin editörü Francis Tusa, Bowman'ı kullanmaya devam etmenin İngiliz ordusunu müttefikler arasında "en zayıf halka" olarak bırakacağını söyledi ve ekledi:

"Yeni silahlar iletişim veri hızlarına giderek daha fazla bağımlı hale geliyor. Morpheus'taki gecikmeler silah sistemlerinin etkinliğini azaltma tehdidi yaratıyor."

İşçi Partisi'nin gölge savunma tedarik bakanı Chris Evans, Morpheus'taki gecikmelerin Savunma Bakanlığı'nı "modası geçmiş ekipmanı uzatmaya" zorlayacağı uyarısında bulunarak endişelerini yineledi.

İşçi Partili bir hükümetin, kamu harcamalarını denetleyen Ulusal Denetim Ofisi'nden, İngiltere'nin tedarik sistemini iyileştirmek için Savunma Bakanlığı'nın "israfına" yönelik kapsamlı bir denetim yapmasını isteyeceğini söyledi.

Geçtiğimiz ay savunma seçici komitesi, İngiltere'nin askeri tedarik konusundaki tutumunu yerden yere vuran 60 sayfalık bir rapor yayınladı ve bu sistemi askerleri "tehlikeye atan" "iyice bozulmuş" bir sistem olarak nitelendirdi.

General Dynamics'in İngiltere'deki yan kuruluşu, "Savunma Bakanlığı'nın gelecekte Morpheus ile değiştirmeyi veya geliştirmeyi planladığı İngiliz silahlı kuvvetlerinin ana taktik iletişim sistemi Bowman'ın sürekli desteği ve modernizasyonu konusunda Savunma Bakanlığı ile iş birliği içinde çalıştığını" söyledi.

Savunma Bakanlığı Morpheus'a bağlılığını sürdürdüğünü ancak projenin "ilerleyişine ilişkin sonraki adımları" ve "hedeflerimize en iyi nasıl ulaşabileceğimizi" gözden geçirdiğini söyledi. Savunma Bakanlığı, silahlı kuvvetlerin "tüm operasyonel gereksinimleri karşılamaya" devam ettiğini söyledi.