İran'ın garip "dolanan" hava savunma füzesi: 358

İranlı yetkililer, daha önce Yemen ve Irak'taki vekil güçlere örnekleri tedarik edilen bu sıra dışı silahın tasarımındaki rollerini ilk kez kabul etmiş oldular.

Şoygu ve beraberindekiler 358 füzesini İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun insansız hava araçları ve hava savunma alanındaki gelişmelerinin sergilendiği bir sergide gördüler.

İran Devrim Muhafızları Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir-Ali Hacızade de etkinlikte Rusya'nın en üst düzey savunma yetkilisine eşlik etti.

358 füzesi ilk kez 2019 yılında, Yemen'deki İran destekli Husi isyancılara silah ve diğer malzeme akışını kesmek için düzenlenen operasyonlar sırasında ABD Donanması tarafından bazılarının ele geçirilmesiyle ortaya çıktı.

O zamandan beri bu füzelerden daha fazlası ABD ve diğer askeri güçler tarafından Yemen'e giden İran silah sevkiyatlarını ele geçirirken bulundu.

2021 yılında Iraklı yetkililer de ülkenin kuzeydoğu ucunda yer alan Tuzhurmatu Hava Üssü yakınlarında bu füzelerden en az bir tanesini ele geçirdiklerini açıkladı.

358 adlandırması, Husilere ve muhtemelen diğer vekil güçlere tedarik edilen İran yapımı mühimmatlar için ABD ordusunun ve/veya ABD İstihbarat Topluluğunun dahili bir kataloglama sisteminden geliyor gibi görünüyor.

İlgili 351 adlandırması da Husilerin bir başka İran tasarımı olan Quds-1 kara saldırı seyir füzesi ile ilişkilendirilmiştir.

358'in yetenekleri ve çalışma şekli hakkındaki somut ayrıntılar sınırlı kalmaktadır. Yaklaşık dokuz fit uzunluğunda ve ince silindirik bir ana gövdeye sahiptir. Uçuş sırasında manevra ve stabilizasyon için üç farklı kanatçık grubuna sahiptir.

ABD ordusu geçmişte füzenin uydu navigasyon destekli ataletsel navigasyon sistemi güdüm paketinin yanı sıra dikey bir jiroskop ve bir hava veri birimine sahip olduğunu açıklamıştı.

Bu bileşenlerin birçoğu daha önce İran'ın diğer insansız hava araçlarında da bulunmuştu. Kızılötesi sensörler olduğu söylenen dairesel bir 'yaka' dizisi de burnundaki birincil arayıcı gibi silahın ön ucunda açıkça görülebiliyor.

358'in yerden katı yakıtlı bir roket itici kullanılarak fırlatılacağı ve bu iticinin yandıktan sonra düşeceği anlaşılmaktadır.

Füze daha sonra, geleneksel bir kara saldırısı veya gemi karşıtı seyir füzesine benzer şekilde, muhtemelen küçük bir turbojet olan hava soluyan bir tahrik sistemine geçmektedir.

Hava girişleri füzenin arka kısmındaki gövde boyunca, motor bölümüne kalıplanmış olarak görülebilmektedir.

Ancak kızılötesi sensör halkası daha çok karadan havaya ve havadan havaya füzelerde bulunan ve hedefe yaklaşıldığında silahın savaş başlığını tetiklemek için kullanılan özelliklere benzemektedir.

Bu tür füzeler tipik olarak 'seyir' yapmazlar ve tipik bir hava soluyan tahrik sisteminin sağlayabileceğinden çok daha yüksek hızlarda uçarlar.

Bu nedenle ABD hükümeti uzun zamandır 358'i son derece sıra dışı bir hava savunma silahı olarak değerlendirmektedir.

İranlılar da Şoygu’ya diğer karadan havaya füze sistemleriyle birlikte sergilenen 358 örneklerini göstererek bunu teyit etmiş görünüyorlar.

Temel tasarımının ötesinde, geçmiş raporlar 358'in tipik karadan havaya füzelerden daha da farklı olduğunu, düşük hızda belirli bir yere uçmak ve ardından yakıtı bitene kadar orada beklemek üzere tasarlandığını söylüyor.

The New York Times'ın 2020 yılında ismi açıklanmayan ABD askeri yetkililerine dayandırdığı haberine göre "Silah sekiz şeklinde uçuyor ve hedef arıyor".

358 füzesinin hedeflerini tam olarak nasıl tespit ve takip ettiği belirsizdir.

New York Times'ın 2020 tarihli haberinde, silah sensörü halkasının, kızılötesi güdümlü karadan havaya füzelerle mücadelede kullanılan, yönlü kızılötesi karşı tedbir sistemleri ve tuzak işaret fişekleri gibi mevcut karşı tedbirleri etkisiz hale getirmeye yardımcı olmak üzere tasarlanmış gibi göründüğü belirtilerek, kısmen bir arayıcı olduğu ima ediliyordu.

Ancak, böyle bir sonuca nasıl varıldığı ya da böyle bir kurulumun karşı önlemlerin üstesinden nasıl geleceği hemen anlaşılamamaktadır.

Eğer iki sensör sırası yedekli ise, ancak farklı dalga boylarında çalışıyorsa, bu bir karşı önlem türünün diğerine göre etkisini azaltmaya yardımcı olabilir.

Ayrıca bir sıranın güdüm sistemlerinin bir parçası olarak kızılötesi sensörlerden, diğerinin ise birçok geleneksel SAM ve havadan havaya füzelerde olduğu gibi lazer yakınlık tapası sensörlerinden oluşması da mümkündür.

Bir diğer olasılık ise 'yaka' dizisinin ya da bu sensörlerin en azından bir sırasının başlangıçta potansiyel bir hedefi tespit etmek için çalışması ve daha sonra burundaki birincil sensörün bu hedefi ayırt etmek ve gerektiğinde bir saldırı gerçekleştirmek için işaret vermesidir.

Elbette, 358'in şu anda bir tür pasif güdümden yararlanan ve/veya araç dışı sensörlerden güncellemeler alabilenler de dahil olmak üzere birden fazla versiyonunun mevcut olması çok olasıdır.

Yukarıda görülen bilinen en az bir örneğin arka kısmında özellikle belirgin bir anten vardır ve bu da bir düzeyde temel yarı otonom kontrol sağlayabilir.

Genel olarak, bu konseptin uygulanabilirliği açık bir soru olarak kalmaktadır. Füzenin düşük hızı zaten birçok senaryoda hızlı hareket eden savaş jetlerine angaje olmak için kullanışlı olmadığı ve helikopterler ve insansız hava araçları gibi daha yavaş hedefleri engellemeye çalışmak için daha uygun olduğu anlamına gelmektedir.

Bugüne kadar 358'in herhangi bir şeyi vurduğuna dair kesin bir kanıt bulunmamakla birlikte, bu yönde girişimlerde bulunulduğu bildirilmektedir.

New York Times'ın 2020 tarihli haberine göre bir "ABD askeri yetkilisi, İran'dan gelen 358 füzelerinin Yemen hava sahasında uçan Amerikan insansız hava araçlarına karşı ateşlendiğini söyledi."

İran destekli Husi isyancılar geleneksel karadan karaya füzeler kullanarak Yemen üzerinde ABD ve Suudi Arabistan'a ait insansız hava araçlarını düşürmeyi başardı.

Grup ayrıca yıllar içinde Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyona ait, aralarında Suudi F-15'leri ve Tornado'ların da bulunduğu çok sayıda savaş uçağını fabrikada üretilmiş ve doğaçlama çeşitli hava savunma sistemleriyle düşürdüğünü iddia etti.

Yine de 358 füzesinin altında yatan konsept oldukça ilgi çekicidir.

Eğer silah tarif edildiği gibi çalışıyorsa, dronların ya da helikopterlerin geçtiği bilinen ya da geçmesi beklenen ileri bölgelere fırlatılabilir ve ilave gelişmiş araç dışı sensörlere ihtiyaç duymadan onları avlayıp öldürebilir.

Bu özellikle geleneksel hava savunma sistemleriyle tespit edilmesi ve angaje edilmesi çok zor olan yaklaşan insansız hava araçlarına angaje olmak için faydalı olabilir.

Tüm bunların ötesinde, şekil sekiz yörüngesinde uçan 358'lerden oluşan gruplar, rakibin mücadele etmesi ya da etrafını planlamaya çalışması gereken ek tehlikeler sunacaktır ki bu da uzak yerlere uçabildikleri düşünüldüğünde sorunlu olabilir.

Eğer 358'in maliyeti düşükse, başarı olasılığını arttırmak ve düşmanın hava operasyonlarını sekteye uğratmak için bir kerede çok sayıda konuşlandırmak daha da kolay olabilir.

Görünüşe göre 358 füzelerini kullanmak için çok fazla lojistik ayak izi de gerekmiyor.

Iraklı yetkililer 2021'de 358'i ele geçirdiklerinde, cüruf bloklarıyla ağırlaştırılmış bir tabana bağlı kaba bir raydan oluşan basit bir fırlatıcı da buldular.

Rusya Savunma Bakanı Şoygu’nun kısa süre önce katıldığı IRGC fuarında, bir kamyonun arkasına yerleştirilmiş daha sağlam fırlatma rayları üzerinde bir çift 358 füzesi görüldü.

Bu fırlatma sistemi aynı zamanda seyir halindeyken dışarıdan herhangi bir ticari kamyon gibi görünecek şekilde tasarlanmış gibi görünüyor, bu da savunmasızlığı azaltmaya yardımcı olurken esneklik de sağlıyor.

Füze ve mühimmat fırlatma rampalarını ticari kamyonların ya da nakliye konteynırlarının içine gizleme fikri, Kuzey Kore'nin bu ayın başlarında gösterdiği gibi, elbette yeni bir taktik değil.

Şoygu’nun Tahran gezisinin, Rus ordusunun 358 füzeyi, tam kapasiteleri ne olursa olsun, alma yolunda olduğunu gösterip göstermediği bilinmiyor.

Daha önce belirtilen nedenlerden ötürü, bu Rusya için, en azından temel konseptte, Ukrayna'nın kendi topraklarının derinlikleri de dahil olmak üzere uzun menzilli saldırılarına karşı koymak için çok uygun bir silah olabilir.

Şoygu dün İran’a geldiğinden bu yana İranlı üst düzey savunma ve güvenlik yetkilileriyle görüşüyor. İran, geçen yıl Ukrayna'yı topyekûn işgalinin başlangıcından bu yana Rusya'nın kilit müttefiklerinden biri oldu.

İran özellikle Rus ordusunun Ukrayna şehirlerini ve diğer kritik hedefleri vurmak için kullandığı başlıca araçlardan biri haline gelen çok sayıda kamikaze insansız hava aracı tedarik etti. İranlı yetkililer ayrıca Rusya'nın bu mühimmatların yerli üretimini gerçekleştirmesine de yardımcı oldu.

İran'ın Rusya'ya değerli kısa menzilli balistik füze stokları da sağlayabileceğine dair endişeler uzun zamandır var. Rus yetkililer ise İran'a Su-35 Flanker-E savaş uçakları da dahil olmak üzere yeni silah satışları konusunda ilerleme kaydetti ve Tahran'daki muhataplarıyla daha fazla iş birliği sözü verdi.

Rus Interfax haber ajansına göre Şoygu İran'a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında yaptığı açıklamada "ABD ve Batılı müttefiklerinin muhalefetine rağmen planladığımız tüm faaliyetleri gerçekleştirmeyi hedefliyoruz" dedi.

"Rusya ve İran üzerindeki yaptırım baskısı boşuna olduğunu gösterirken, Rusya-İran etkileşimi yeni bir düzeye ulaşıyor."

Interfax'ın haberine göre İran Savunma Bakanı Mohammad Reza Ashtiani de bugün Şoygu ile yaptığı görüşmede "Savunma ve güvenlik alanlarındaki ilişkilerimiz son on yılda eşi benzeri görülmemiş bir gelişme kaydetti" dedi.

"Ziyaretiniz ve karşılıklı anlayış memorandumunun imzalanması ikili ilişkilerimizde yepyeni bir döneme işaret ediyor."

Hiç değilse İran 358 füzesini artık kamuoyu önünde kabul etmiş oldu ve bunun sonucunda füze hakkında daha fazla bilgi ortaya çıkmaya başlayabilir.