İsrail'in Batı Sahra'da Fas'ın egemenliğini tanıma kararı Fas'ta tartışma yarattı

2020 yılında dönemin ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile ilişkilerini kısmen düzeltmesi karşılığında Fas'ın bölge üzerindeki hak iddiasını tanımıştı.

Fas Kraliyet Sarayı, İsrail'in tartışmalı Batı Sahra bölgesi üzerindeki Fas egemenliğini tanıdığını ve burada bir konsolosluk açmayı planladığını duyurdu.

Açıklamada İsrail'in pozisyonunun, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tarafından Fas Kralı 4. Muhammed'e bir mektupla iletildiği belirtildi.

Mektupta "İsrail'in pozisyonu Birleşmiş Milletler'e (BM), bölgesel ve uluslararası örgütlere... ve İsrail'in diplomatik ilişkide bulunduğu tüm devletlere gönderilecektir" denildiği ifade edildi.

Açıklamada ayrıca, bu tanımanın bir parçası olarak İsrail'in "Dakhla kentinde bir konsolosluk açmayı" düşündüğü bilgisi de yer aldı.

Uzmanlar, İsrail'in tavır değişikliğinin, Fas'ın İsrail-Filistin çatışmalarındaki iki devletli çözümü savunan ilkelerinde bir değişiklikten kaynaklanmadığı değerlendirmesinde bulundu.

Eski ABD Başkanı Trump'ın rolü

İsrail'in Batı Sahra'daki pozisyonunda Fas lehine olan değişim, Washington, Madrid ve bazı diğer Avrupa başkentlerinin bölgenin otonom planını desteklediği bir döneme denk geldi.

Cezayir destekli Polisario Cephesi, Batı Sahra'da bağımsız bir devlet talep ediyor. 2020 yılında dönemin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, İsrail ile ilişkilerin kısmen düzeltmesi karşılığında Fas'ın bölge üzerindeki hak iddiasını tanımıştı.

"Sahip olmayanın sahip olanı tanıması, saçma bir durum"

İsrail'in kararını AA muhabirine değerlendiren bazı Faslı vatandaşlar, konunun uluslararası destek çerçevesinde gerçekleştirildiğini belirterek, bundan duydukları memnuniyeti dile getirdi.

Faslı hukukçu Abdulali er-Rami, "İsrail'in Sahra'nın Fas'ın egemenliğinde olduğunu tanıması tuhaf değil" diyerek, Fas Kralı 6. Muhammed'in geçen ağustosta Batı Sahra konusunun Fas'ın dünyaya baktığı gözlük olduğuna ilişkin açıklamasını hatırlattı.

Rami, İspanya ve Almanya gibi ülkelerin, toprak bütünlüğünü savunma meselesinde Fas'ın yanında yer aldıklarına işaret etti.

Öte yandan bazı akademisyen ve hukukçular ise, kararın İsrail'den gelmesi yönüyle eleştirilerde bulundu.

Faslı akademisyen Hişam Bilemin sosyal paylaşım sitesinde kararı "Sahip olmayanın sahip olanı tanıması, saçma bir durum" sözleriyle eleştirerek, İsrail'in Filistin topraklarında olmamasına rağmen hak iddiasına dikkati çekti.

Hukukçu ve Adl ve İhsan Cemaati üyesi Hasan Binnacih ise, tanıma kararını "Meşruiyet ve egemenlik arayışının Müslümanların en kutsal, en temiz ve onurlu toprağını işgal eden bir suçlu oluşumdan gelmesi ne kötü bir haldir" ifadeleriyle eleştirdi.

Fas Kraliyet Divanından yapılan yazılı açıklamada, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, Fas Kralı 6. Muhammed'e gönderdiği mesajında, İsrail'in Fas'ın Batı Sahra toprakları üzerindeki egemenliğini tanıma kararı aldığı duyurulmuştu.

Batı Sahra sorunu

Fas'ın 1975'te eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra'yı topraklarına katmasının ardından Cezayir'in destek verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ile Fas yönetimi arasında başlayan gerginlik devam ediyor.

Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken Polisario Cephesi, Batı Sahra'nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor.

Polisario Cephesi, 1991'de Birleşmiş Milletlerin (BM) ara buluculuğunda varılan ateşkes anlaşmasına kadar Fas güvenlik güçlerine karşı silahlı mücadele yürütüyordu. Ateşkes anlaşmasından bu yana Batı Sahra'nın statüsüyle ilgili görüşmeler başarıya ulaşamadı.

ABD, Başkan Donald Trump döneminde Fas ve İsrail'in tam diplomatik ilişki kurulmasına yönelik anlaşmaya varılması üzerine Washington'ın Batı Sahra'da Fas'ın egemenliğini tanıdığını duyurmuştu.