Kadirov ve Prigojin Şoygu’ya karşı

Vladimir Putin’in 30 Eylül’de Ukrayna’nın kısmen işgal edilen 4 bölgesini “Rusya’ya bağlama” kararını imzalamasının ve Kremlin’in “Artık o bölgeler Rusya toprağıdır, Ukrayna saldırırsa, nükleer silah kullanırız” tehdidinin hemen ardından Ukrayna ordusu Donetsk’in Liman kentine girdi. Aslında Liman’ın işgalden kurtarıldığı Putin’in imzasına kadar da belliydi, ancak Rusya Savunma Bakanlığı’nın “daha elverişli sınırlara çekildik” açıklaması imzanın ardından geldi. 

Bu açıklamayı ise Ramzan Kadırov’un öfkeli Telegram videosu takip etti.

ifadelerini kullanan Kadırov, cephedeki başarısızlıktan dolayı merkez ordu komutanı Aleksandr Lapin’i suçladı. Lapin’in Liman cephesinin savunmasından sorumlu olduğunu, ancak gerekli iletişim, etkileşim ve mühimmat teminini sağlamadığını söyledi. 

Lapin’in temmuz ayında Lisiçansk kentinin işgalinden dolayı “Rusya Kahramanı” ödülü aldığını hatırlatan Kadırov, aslında Lapin’in Lisiçansk’ta olmadığını iddia etti ve Putin’in bizzat ödüllendirdiği general’in Genelkurmay’ın üst kademesi tarafından korunan bir “işe yaramaz” olduğunu söyledi.

“Ordu kayırmacılığının iyi sonuçlanmayacağını” ifade eden Kadırov, Ukrayna’ya nükleer silah atma teklifinde de bulundu. 

Kısa süre sonra Kadırov’a Wagner paralı militan grubunun gerçek sahibi Yevgeni Prigojin’den destek geldi. Prigojin, sahibi olduğu “Konkord” şirketinin sayfasından

diye yazdı. 

Bu, Kadırov-Prigojin ikilisinin Savunma Bakanlığı’na karşı ilk müttefikliği de değildi. 24 Eylül’de Kadırov Rusya kolluk kuvvetlerinin yüzde 50’sini cepheye göndermek gerektiğinde de Prigojin anında “Kadırov haklı” diye destek vermişti.

Kremlin’e yakın kaynakların Meduza’ya yaptığı açıklamaya göre, bu eşzamanlı açıklamalar asla tesadüf değil. Bu kaynaklara göre, Kadırov ve Prigojin iktidardaki “savaş partisi”nin temsilcileridir ve Putin’in etrafındaki konumlarını güçlendirmek için sürekli sadece kendilerinin savaştığı görüntüsü onlara çok lazım. 

Öte yandan, Prigojin’in Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile sorunları eskiye dayanıyor. Prigojin, Rus ordusunun modern savaş kabiliyetinin olmadığını, kendi grubu Wagner’in ise oldukça etkili ve modern bir “ordu” olduğunu düşünüyor. Şoygu ve generaller ise tam tersi, Wagner’in sadece ayak altında dolandığı ve engel olduğu görüşündeler. Şoygu ve Prigojin’in hatta daha savaş başlamadan önce Savunma Bakanlığındaki bir topluda küfürlü söz dalaşına girdiği bile söyleniyor. Bunda Prigojin’in son yıllarda Savunma Bakanlığı ile yapılan alım sözleşmelerindeki payını kaybetmesinin de etkisi büyük. 

Prigojin gibi Kadırov da Çeçen grupların Rus ordusundan daha etkili savaştığını iddia ediyor. Çeçenistan lideri daha savaşın ilk günlerinde Çeçen gruplarının Putin’in emri olursa Kiev’i 3 gün içerisinde işgal edebileceğini söylüyordu. Ancak sonradan Çeçen gruplarının TikTok videoları çekmek için daha fazla mesai harcadığı ortaya çıktı. 

Ancak buna rağmen gerek Kadırov, gerekse de Prigojin halen Kremlin’deki “dokunulmazlıklarını” koruyorlar.  Çünkü Kremlin’deki kaynaklara göre,  Putin de Kadırov ve Prigojin’in daha etkili çalıştığını düşünüyor.  Biri Kremlin’e, diğeri hükümete yakın iki kaynağın bildirdiğine göre, Putin savaşın gidişatını değiştirmek için “alternatif savaş yöntemleri” ile ilgileniyor ve Kadırov ile Prigojin ona bu yöntemleri teklif eden isimler arasında yer alıyor. 

Meduza’nın kaynakları, Prigojin ve Kadırov’un eleştirilerinin Putin’in çevresindeki “iddialı  ve genç Federal Koruma Servisi elemanları grubu”nun – Putin’in eski koruması, şimdiki Tula Valisi Aleksay Dyumin ve Putin’in eski koruması, şimdiki yardımcısı, eski Yaroslav Valisi Dmitri Mironov tarafından da desteklendiğini bildiriyorlar. Mironov ve Dyumin’in sürekli beraber hareket ettikleri, Prigojin ile Dyumin’in ise eskiden beri parasal ilişkilerinin olduğu kaydediliyor.  Ramzan Kadırov’un ise Dyumin ve Mironov ile bu ikili Putin’in koruması oldukları zamandan tanıştığı, hatta Dyumin’i “abim” diye çağırdığı bildiriliyor.

Meduza kaynaklarına göre, Savunma Bakanlığına yönelik  halka açık suçlamaların arkasında Dyumin ve Mironov da olabilir – onlar hem Putin’e daha yakın oldukları ve daha çok çalıştıkları görüntüsünü oluşturmaya, hem de “Putin iyi, Savunma Bakanlığı kötü” algısını oluşturmaya çalışıyorlar.  Bu arada, Mironov ve Dyumin’in daha önce  sadece koruma servisinde değil, kolluk kuvvetlerinde de üst düzey görevlerde çalıştıklarını hatırlatmakta fayda var – Mironov İçişleri Bakan Yardımcısı, Dyumin ise Savunma Bakan Yardımcısı görevlerinde bulundular. Dyumin ile Şoygu’nun ilişkilerinin kötü olduğu, Şoygu’nun Dyumin’in kendisini devireceğinden korktuğu, hatta Savunma Bakanının ısrarıyla Dyumin’in Tula’ya gönderildiği de iddialar arasında… 

Daha önce Rus basınında Dyumin ve Mironov’un “büyütülmek” için vali görevine atandıkları, ardından bakan atanacakları iddia ediliyordu, hatta 2017 senesinde Dyumin’in Putin’in olası haleflerinden biri olabileceğini yazanlar da vardı, ancak bunların hiç biri gerçekleşmedi.

Buna rağmen Kremlin’e yakın kaynaklar halen daha Dyumin’in Savunma Bakanlığına oynadığını,  Kadırov ve Prigojin’in ise onu desteklediğini bildiriyorlar. Kremlin’de bu yönde tartışmaların olduğu, ancak halen karar verilmediği kaydediliyor. Kaynaklara göre, Putin cephedeki başarısızlıklar devam ederken bile ciddi kadro değişikliği konusunda oldukça muhafazakar davranıyor ve özellikle de Savunma Bakanlığına yönelik bu kadar açık eleştiriler varken böyle karar alması inandırıcı görünmüyor. 

Savunma Bakanlığına yakın kaynaklar ise Kadırov ve Prigojin’in açıklamalarının ordu için ciddi tehlike doğurduğunu söylüyorlar. 

Eski Sibirya, Kuzey Kafkasya, Privoljsk-Ural Askeri Bölgelerindeki orduları komutanı, Eski Kara Kuvvetleri Komutanı, Orgeneral Vladimir Boldırev,  “Ura.ru” sitesine yaptığı açıklamada, Kadırov ve Prigojin’in eleştirilerini “Savunma Bakanlığına saldırı” olarak değerlendirdi:

Rusya’da yayınlanan “Ukraina.ru” sitesinin politika uzmanı Vladimir Skaçko da “Ura.ru”ya yaptığı açıklamada bu tür tartışmaların ve sorunların ordunun ortak hareket kabiliyetini zayıflattığını, cephede kafa karışıklığına yol açtığını söyledi: