Küresel savunma harcamaları 2,44 trilyon dolara ulaştı

2022 ve 2023 yılları arasındaki %6,8'lik artış 2009 yılından bu yana görülen en yüksek artış oldu. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (Sipri) tarafından 60 yıllık tarihinde kaydedilen en yüksek harcama oranına ulaşıldı.

Düşünce kuruluşu analistleri ilk kez beş coğrafi bölgenin tamamında askeri harcamalarda artış kaydetti: Afrika, Avrupa, Orta Doğu, Asya ve Okyanusya ve Amerika.

Sipri'nin askeri harcamalar ve silah üretimi programında kıdemli bir araştırmacı olan Nan Tian, hükümetler silahlanma yarışına girdikçe istenmeyen bir yangın riskinin arttığı konusunda uyarıda bulundu:

"Askeri harcamalardaki eşi benzeri görülmemiş artış, barış ve güvenlik alanındaki küresel bozulmaya doğrudan bir yanıttır. Devletler askeri güce öncelik veriyor, ancak giderek daha değişken hale gelen jeopolitik ve güvenlik ortamında etki-tepki sarmalına girme riskiyle karşı karşıyalar."

En büyük iki harcayıcı - ABD (%37) ve Çin (%12) - harcamalarını sırasıyla %2,3 ve %6 oranında artırarak küresel askeri harcamaların yaklaşık yarısını oluşturdular.

Washington teknolojik gelişmelerin ön saflarında yer almaya çalışırken, ABD hükümeti "araştırma, geliştirme, test ve değerlendirme" için 2022 yılına kıyasla %9,4 daha fazla harcama yaptı.

Sipri'nin raporuna göre, Rusya'nın Kırım'ı ve Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesini işgal ettiği 2014 yılından bu yana ABD, odağını isyanla mücadele operasyonları ve asimetrik savaştan "gelişmiş askeri yeteneklere sahip düşmanlarla olası bir çatışmada kullanılabilecek yeni silah sistemleri geliştirmeye" kaydırıyor.

Türkiye’nin askeri harcamaları ise 2023 yılında 15.8 milyar dolar oldu. 2022 yılında dünyada en fazla askeri harcama yapan 22. ülke olan Türkiye, 2023 yılında ise listede 23. sırada yer aldı. Türkiye’nin GSYİH’ine kıyasla savunma harcamaları ise yüzde 1.5 seviyesinde kaldı.

Askeri harcamalarda ABD'nin gölgesinde kalsa da, dünyanın ikinci en büyük harcamacısı olan Çin, 2022'ye göre %6'lık bir artışla 2023'te tahmini olarak 296 milyar dolar ayırmıştır. En büyük büyüme dönemleri 1990'larda ve 2003-2014 yılları arasında olmasına rağmen, son 29 yılda savunma harcamalarını istikrarlı bir şekilde arttırmıştır.

Sipri'ye göre, geçen yılki tek haneli büyüme rakamı Çin'in son zamanlardaki daha mütevazı ekonomik performansını yansıtmaktadır.Küresel savunma harcamaları %9 artışla 2,2 milyon dolara yükseldi.

Orta Doğu'daki harcamalar %9'luk bir artışla tahmini 200 milyar $'a ulaşarak %4,2 ile dünyada GSYH'ye oranla en yüksek askeri harcamaların yapıldığı bölge olurken, bu bölgeyi Avrupa (%2,8), Afrika (%1,9), Asya ve Okyanusya (%1,7) ve Amerika (%1,2) takip etmektedir.

Suudi Arabistan'ın ardından ikinci, Türkiye'nin ise önünde yer alan İsrail'in askeri harcamaları %24 oranında artarak 27,5 milyar dolara ulaşmıştır.

İran Orta Doğu'daki en büyük dördüncü askeri harcama yapan ülke oldu. Harcamaları marjinal bir artışla (+%0,6) 10,3 milyar dolara yükseldi. Sipri, toplam askeri harcamalar içinde Devrim Muhafızları'na ayrılan payın en azından 2019'dan bu yana artmakta olduğunu söyledi.

Ukrayna 2023 yılında dünyanın en büyük sekizinci askeri harcamacısı oldu ve yıllık %51'lik artışla 64,8 milyar dolara ulaştı; bu rakam yine de Rusya'nın o yılki askeri harcamalarının yalnızca %59'una denk geliyor.