MBS ziyaretinin hazırlık notlarından detaylar

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman’ı ağırlıyor. Ankara’nın görüşme için ön hazırlığı tamam. Hangi konular ele alınacak, görüşmeden çıkacak sürpriz ne olacak? Diplomasi kulislerinin koridorlarında dolaştım.

Rahmetli Demirel’in veciz bir sözü vardı:

Sokaktaki sıradan insana tuhaf gelebilir. Ancak siyaset ve diplomaside barış da savaş da birer araçtır, hedef yaşamsal ulusal çıkarlar konusunda maksimum faydaya ulaşmaktır.

Türk dış politikasında balans ayarı yapılıyor.

Birleşik Arap Emirlikleri ile başlayan, İsrail’le inişli çıkışlı ve yavaş seyreden süreç, en son durağına, Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerine varmış görünüyor. Muhtemelen Suudi Arabistan başlığına da çentik atıldıktan sonra sıra Mısır’a gelecek.

Nitekim bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ağırlanan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman, Türkiye’ye gelmeden önce Mısır’a, daha sonra Ürdün’e uğradı. Selman’ın Mısır’la tutarı 7.7 milyar doları bulan anlaşmalar zincirini imzaladığını not olarak ekleyelim.

Şüphesiz normalleşmeye giden bu yol pürüzsüz değil. Ankara-Riyad ilişkilerinin üzerinde Cemal Kaşıkçı cinayetinin gölgesi duruyor. Ancak bölgesel denklemde yaşanan tektonik değişimler cinayetten sonra yaşanan gerilimin arka plana itilmesine neden oluyor. İhtiyaçlar iki ülkeyi yakınlaşmaya, birlikte hareket etmeye zorluyor.

Peki, bugünkü ziyarette neler konuşulacak, ilişkilerin gelişmesi için hangi adımlar atılacak?

Diplomasi kulislerinde konuşulanları, yapılan hazırlıklardan edindiğim detayları başlıklar halinde aktarayım.

İkili ilişkiler gerildiğinde Suudi Arabistan Türkiye’ye ekonomiden kültür hayatına kadar geniş bir yelpazede de facto (fiili) ambargo uygulamaya başlamıştı. Türkiye de karşılıklılık ilkesinden hareketle buna yanıt vermişti. İlk etapta bu de facto ambargoların kalkacağını söyleyebiliriz. Nitekim MSB yola çıkmadan önce ilk adım olarak Covid-19 nedeniyle Türkiye’ye uygulanan seyahat yasağını kaldırdı. Benzer adımların Türk dizilerine yönelik uygulanan kısıtlamalar için de geçerli olması bekleniyor.

Suudi Arabistan’da bulunan Türk okulları da gerilim atmosferinden nasibini almıştı. Bu okulların faaliyetleri için yeni gelişmeler olabilir.

Ekonomi iki ülke ilişkilerinde kaldıraç vazifesi görüyor. Merkez Bankaları arasında Swap ve yatırım anlaşmaları olabilir. Hatırlayın, benzer bir anlaşma Ocak ayında Birleşik Arap Emirlikleri ile de yapılmıştı.

Görüşmelerde MSB ve heyeti ile Irak, Suriye ve Ukrayna’daki gelişmeler de şüphesiz ele alınacak. Biden’ın desteğini çekmesi üzerine Riyad’ın Yemen’de sıkıştığını ve Türkiye’den bu konuda destek beklediğini de not olarak aktaralım.