NATO Ukrayna için Kiev'de yeni bir görev yeri kuracak

Söz konusu adımlar Ukrayna'ya üyelik teklif etmeksizin ittifaka katılma ihtimalini güçlendirmeyi amaçlıyor. Bu adımlar, Avrupa'da sağcıların siyasi yükselişinin ve Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönerek Ukrayna'ya yönelik Amerikan desteğini azaltma ihtimalinin arttığı bir dönemde atılıyor.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü ayrıca Kiev'e askeri teçhizat sağlanmasını ve Ukrayna birliklerinin eğitimini koordine etmek üzere Almanya'nın Wiesbaden kentinde yeni bir komutanlık kuruyor.

Ukrayna için NATO Güvenlik Yardımı ve Eğitimi olarak adlandırılan operasyonda 32 ülkeden oluşan ittifakın dört bir yanından yaklaşık 700 ABD'li ve diğer müttefik personel görev yapacak. Bu operasyon, Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı tümüyle işgal etmesinden bu yana Amerikan ordusu tarafından yürütülen misyonun büyük bir bölümünü devralacak.

Yeni girişimler aylardır geliştiriliyordu ancak Başkan Biden'ın Trump'la televizyonda yaptığı tartışmadaki zayıf performansı ve Trump'ın ABD'nin Ukrayna'ya harcadığı paradan şikayet etmesinin ardından yeni bir aciliyet kazandı.

2009-2013 yılları arasında ABD'nin NATO Büyükelçisi olarak görev yapan Ivo Daalder, "Değişikliğin en büyük nedeni Ukrayna'ya yardım çabalarını Trump'a karşı güvence altına almak" dedi.

Fransa, Hollanda ve Avrupa Birliği genelinde aşırı sağcı partilerin seçmen desteğini kazanmasıyla birlikte NATO'nun rolünün kurumsallaşması Ukrayna'ya yapılan askeri yardımı ittifak üyeleri arasındaki politika değişikliklerine karşı daha az kırılgan hale getirebilir.

NATO diplomatlarına göre ittifak üyeleri zirvenin Ukrayna'ya yıllık mali askeri destek taahhüdü konusunda da anlaşmaya varmasını umuyor. İttifak üyeleri arasında son zamanlarda yapılan tartışmalarda yıllık yaklaşık 40 milyar dolarlık bir hedef belirlenmesi ve birçok ülkenin katkılarının değerinin artırılması yer alıyordu, ancak ABD muhtemelen en büyük bağışçı olmaya devam edecek.

Birçok NATO üyesi ittifakın Ukrayna'yı katılmaya davet ederek yıllar sürebilecek bir süreci başlatması gerektiğini söylerken, ABD ve Almanya önümüzdeki hafta yapılacak zirvede böyle bir adım atılmasına karşı çıkıyor.

Yetkililer, ittifak içindeki farklılıkları örtbas etmek amacıyla NATO'nun Ukrayna'nın NATO'ya katılma teklifini "geri döndürülemez" olarak tanımlayacağını ve geçen yılki bir ittifak bildirisinde "Ukrayna'nın geleceği NATO'dadır" ifadesinin ve 2008'deki bir bildiride Ukrayna'nın bir gün NATO üyesi olacağının belirtilmesinin temel alınacağını söylüyorlar.

Zirvede nihai onaya sunulması kararlaştırılan girişimler kapsamında, ABD üyesi olmayan ülkelerden gelen personel, askeri teçhizat bağışlarını Ukrayna'nın ihtiyaçlarıyla uyumlu hale getirmek ve teslimatları koordine etmek için yeni NATO komutanlığında Amerikalılarla birlikte çalışacak.

Ayrıca Ukraynalı askerlerin eğitimini de koordine edecekler, böylece sunulanların Kiev'in ihtiyaçlarını karşıladığından emin olacaklar. Yetkililer, NATO personelinin kendilerinin herhangi bir eğitim vermeyeceğini söyledi.

Bu değişimin amacı kurumsal bir ivme yaratmak ve düzinelerce ülkeden gelen malzemelerin Ukrayna sınırlarına ulaştırılmasıyla ilgili lojistik detaylar hakkında bilgi sahibi olmak.

Bu değişiklik NATO'nun katılımını genişletirken, NATO'nun en üst düzey komutanı olarak görev yapan Orgeneral Christopher Cavoli'ye rapor verecek olan personelin çoğunu ABD sağlamaya devam edecek.

Kiev'deki üst düzey sivil yetkili Ukrayna'nın uzun vadeli askeri modernizasyon gereksinimleri ve askeri olmayan destek konularına odaklanacak ve hem planlanan Wiesbaden komutanlığı hem de Brüksel'deki NATO karargahıyla bağlantı kuracak.

Yeni adımlar ittifakın duruşunda da önemli bir değişikliğe işaret ediyor. NATO başlangıçta çatışmanın bir tarafı olduğu suçlamalarından kaçınmak için Ukrayna'nın askeri harekâtına mesafeli durmuştu. Örgütsel değişiklikler artık Kiev'in Rusya'ya karşı savaşında daha önemli bir rol üstlenmeye hazır olduğu anlamına geliyor.

NATO zirvesi Amerikan siyaset sahnesinde çok önemli bir döneme denk geliyor. Biden, ittifakın Ukrayna'ya desteğini harekete geçirmedeki rolünü, Beyaz Saray'ın Ukrayna güçlerinin Rusya'nın saldırısına karşı koymasına yardımcı olurken, çatışmanın doğrudan bir ABD ve Rusya çatışmasına dönüşme riskini sınırlamaya çalıştığı önemli dış politika başarılarından biri olarak lanse etti. Biden ayrıca Ukrayna'daki Rus güçlerinin durdurulmasının Moskova'nın Avrupa'nın başka yerlerindeki ve hatta ötesindeki saldırganlığını durdurmak için hayati önem taşıdığını söyledi.

Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky'yi ABD'yi Kiev'e askeri destek sağlamaya ikna ettiği için "gelmiş geçmiş en büyük tüccar" olarak nitelendirdi ve buradaki çatışmanın ABD'den ziyade Avrupa ülkeleri için bir güvenlik sorunu olduğunu söyledi.