Obezite Avrupa’da salgına dönüştü, ilk sırada Türkiye var
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) yayınladığı 2022 Obezlik Avrupa Bölge Raporu [https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/353747/9789289057738-eng.pdf]'na göre, obezite Avrupa'da 'salgın' boyutuna ulaştı. Aşırı kilo sorununun en yaygın olduğu ülke ise Türkiye.
Raporda, Avrupa'daki yetişkinlerin yüzde 59'u (erkeklerde yüzde 63, kadınlarda yüzde 54) obez veya aşırı kilolu, erkek çocukların yüzde 29'u kızların ise yüzde 27'si) obez ya da aşırı kilolu.
Avrupa'da ölüm sebeplerinin başında yer alan aşırı kilo, yıllık 1 milyon 300 bin kişinin ölümüne neden oldu.
Türkiye'de yetişkinlerin yüzde 66,8'i obez veya aşırı kilolu
Rapora göre, Avrupa bölgesinde Türkiye ilk sırada. Yetişkin nüfusun yüzde 66,8'i aşırı kilolu, yüzde 32,1'i ise obez.
Türkiye'yi; Malta, İsrail ve İngiltere takip ediyor. Aşırı kiloluğun en az olduğu ülkeler ise, yüzde 45 ile Tacikistan, yüzde 48 ile Özbekistan ve Kırgızistan.
Obezite nedir?
Obezite, biriken fazla vücut yağının sağlık üzerinde olumsuz bir etkisi olabilecek seviyede çok olması nedeniyle oluşan tıbbi bir durumdur.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer alan obezite; bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının normalin üzerine çıkmasıdır.
Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18'i, kadınlarda ise %20-25'ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde %25, kadınlarda ise %30'un üstüne çıkması obeziteye sebep oluyor. Yani günlük alınan enerji, harcanan enerjiden fazla olduğunda; harcanamayan enerji vücutta yağ olarak depolanıyor.
DSÖ obeziteyi, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlıyor.
Obezitenin nedenleri
Aşırı ve yanlış beslenme, fiziksel aktivite yetersizliği obezitenin en önemli nedenleri olarak kabul ediliyor. Bunların yanında genetik, çevresel, nörolojik, fizyolojik, biyokimyasal, sosyo-kültürel ve psikolojik pek çok faktör de obezitenin oluşumuna sebep olabiliyor.
Obeziteye neden olan başlıca risk faktörleri
- Aşırı ve yanlış beslenme
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Yaş
- Cinsiyet
- Hormonal ve metabolik etmenler
- Genetik etmenler
- Sigara ve alkol kullanımı
- Kullanılan bazı ilaçlar
Obezitenin neden olduğu sağlık problemleri
Obezite; vücut sistemleri (endokrin sistem, kardiyovasküler sistem, solunum sistemi, gastrointestinal sistem, deri, genitoüriner sistem, kas iskelet sistemi) ve psikososyal durum üzerinde yarattığı olumsuz etkilerden dolayı pek çok sağlık problemlerine neden olmaktadır.
- İnsülin direnci
- Bazı kanser türleri
- Tip 2 diyabet
- Hipertansiyon
- Felç
- Uyku apnesi
- Karaciğer yağlanması
- Astım
- Solunum zorluğu
- Ruhsal sorunlar
Obeziteden korunmak için 10 öneri
Obezite ile mücadele ederken ve korunmaya çalışırken ilk olarak beslenme alışkanlıklarınızı değiştirmeniz gerekir.
- Fast food tarzı beslenmeden uzak durun.
- Meyve ve sebze ağırlıklı beslenin.
- Hareketsiz yaşamdan kurtulun düzenli olarak fiziksel aktivite yapın.
- Hazır gıdalar yerine ev yapımı ürünleri tercih edin.
- Peynir, yoğurt ve sütün az yağlı olanını tercih edin.
- Düzenli olarak balık tüketin.
- Kırmızı eti yağsız tüketin.
- Kızartmalardan uzak durun.
- Gazlı ve şekerli içeceklerden uzak durun.
- Uzman kontrolünde beslenme alışkanlıklarınızı değiştirin.
Kaynak
- hsgm.saglik.gov.tr